राजस्थान, गुजरातनंतर महाराष्ट्रावर पाऊस मेहरबान:पंजाबवर ‘नाराज’, 1 जून ते 30 सप्टेंबरपर्यंत या वेळी 8% अधिक मान्सून

मान्सून 1 जूनपूर्वी दाखल झाला असला आणि त्याचे अंतिम प्रस्थान ऑक्टोबरच्या दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या आठवड्यात झाले असले तरीही हवामान खाते 1 जून ते 30 सप्टेंबर या कालावधीत पडणाऱ्या पावसालाच ‘मोसमी पाऊस’ मानते. त्या दृष्टीने पाहिल्यास, या वेळी देशभरात मान्सूनमध्ये सामान्यपेक्षा 8% जास्त पाऊस झाला आहे. जर आपण 13 मोठ्या राज्यांवर नजर टाकली तर या वेळी मान्सूनमध्ये, राजस्थानमध्ये सर्वाधिक पाऊस (सामान्यपेक्षा 56% जास्त) आणि पंजाबमध्ये सर्वात कमी (सामान्यपेक्षा 28% कमी) पाऊस पडला. राजस्थाननंतर पावसाने गुजरात व महाराष्ट्रावर मेहरनजर केली. या वेळी ला निना परिस्थिती निर्माण न होताही सरासरीपेक्षा जास्त पाऊस झाला. साधारणपणे असे ला-निना वर्षांत घडते. एल निनो वर्षे आणि तटस्थ वर्षे (ज्यामध्ये ला निना किंवा एल निनो होत नाहीत) सामान्यपेक्षा कमी पाऊस पडतो. गेल्या 25 वर्षांत 13 तटस्थ वर्षे झाली आहेत. 2013 आणि 2019 नंतर 2024 हे तिसरे तटस्थ वर्ष आहे ज्यामध्ये सामान्यपेक्षा जास्त पाऊस झाला. उर्वरित 10 तटस्थ वर्षांमध्ये, पावसाळ्यात शून्य ते 21% कमी पाऊस झाला आहे. आयएमडी महासंचालक डॉ. मृत्युंजय महापात्रा म्हणाले, या वेळी सक्रिय मॅडेन ज्युलियन ऑसिलेशन (एमजेओ) च्या वारंवारितेमुळे मान्सून सुधारण्यास मदत झाली आहे. पुढे काय? ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये सक्रिय ला निनामुळे दक्षिणेत पाऊस शक्य देशातील 340 जिल्ह्यांत सरासरी पाऊस झाला. 225 जिल्ह्यांमध्ये सरासरीपेक्षा जास्त पाऊस झाला. 159 जिल्ह्यांत सरासरीपेक्षा कमी पाऊस झाला. आता ला निना ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर या कालावधीत होण्याची अपेक्षा आहे. ऑक्टोबर ते डिसेंबर या काळात ईशान्य मान्सून देशाच्या दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये सक्रिय राहतो. विशेष म्हणजे ला निना परिस्थिती अधिक पावसासह नैऋत्य मान्सूनसाठी फायदेशीर आहे, तर ला निनाचा उत्तर-पूर्व मान्सूनवर विपरीत परिणाम होतो.
राज्यात चार दिवस पावसाचा जोर घटणार; 6 ऑक्टोबरनंतर पुन्हा पाऊस नाशिक | महाराष्ट्रात 30 सप्टेंबरपर्यंत सरासरी 994 मिमी पाऊस पडतो. मात्र, यंदा 1252 मिमी म्हणजे सरासरीच्या 26% अधिक पाऊस झाला. सध्या पाऊस ओसरला आहे. मात्र 6 ऑक्टोबरनंतर पाऊस पुन्हा सक्रिय होण्याचा अंदाज आहे. 13 ऑक्टोबर दरम्यान ठिकठिकाणी मध्यम ते जोरदार पाऊस होईल. 16 ऑक्टोबरनंतरच पाऊस परतू शकतो, असे हवामान तज्ज्ञ माणिकराव खुळे यांनी सांगितले.