बलात्कारासाठी AI चा वापर:गुन्हेगारांनी व्हॉईस चेंजिंग ॲपचा वापर केला, फोनवर कसा ओळखायचा बनावट आवाज

मध्य प्रदेशातील सिधी जिल्ह्यात 7 आदिवासी विद्यार्थिनींसोबत बलात्काराची घटना घडली आहे. या प्रकरणाचा तपास केला असता आरोपी मॅजिक व्हॉईस ॲपचा वापर करून विद्यार्थिनींशी महिला महाविद्यालयीन शिक्षिकेच्या आवाजात बोलत असल्याचे आढळून आले. शिष्यवृत्तीची कागदपत्रे देण्याच्या नावाखाली विद्यार्थिनींना निर्जनस्थळी बोलावले. एआयचा वापर करून महिलांवरील जघन्य गुन्ह्यांच्या या हृदयद्रावक घटना तंत्रज्ञानावरही अनेक गंभीर प्रश्न निर्माण करतात. आजच्या युगात आवाज हाताळणे खूप सोपे आहे. गुगल प्ले स्टोअर आणि ॲपल ॲप स्टोअरवर असे अनेक ॲप्लिकेशन्स उपलब्ध आहेत, ज्यामध्ये कॉल करताना आवाज बदलता येतो. याशिवाय एआय (आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स) व्हॉईस क्लोनिंगच्या माध्यमातून कोणाचाही आवाज अगदी स्पष्टपणे कॉपी करता येतो. त्यामुळेच व्हॉईस कॉलद्वारे घोटाळे आणि सायबर गुन्ह्यांच्या घटना वाढत आहेत. त्यामुळे आज कामाच्या बातमी मध्ये आपण बोलणार आहोत व्हॉईस चेंजिंग ॲप आणि व्हॉईस क्लोनिंग किती धोकादायक आहे? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: ईशान सिन्हा, सायबर तज्ञ (नवी दिल्ली) प्रश्न- व्हॉइस चेंजिंग ॲप आणि व्हॉइस क्लोनिंगमध्ये काय फरक आहे?
उत्तर- व्हॉईस चेंजिंग ऍप्लिकेशन वापरून केवळ आवाजाची पिच आणि टोन बदलता येत नाही तर व्यक्ती, बालक, वृद्ध, महिला किंवा कोणत्याही संगणकीकृत आवाजाच्या आवाजात कॉल करता येतो. व्हॉईस क्लोनिंगमध्ये एआय वापरून केवळ तीन किंवा चार सेकंदांच्या ऑडिओमधून कोणताही आवाज कॉपी केला जाऊ शकतो. AI आवाज क्लोनिंग नंतर ओळखणे अत्यंत कठीण आहे. पहिल्या दृष्टीक्षेपात आवाज एकसारखे वाटतात. व्हाईस क्लोनिंग काय आहे? प्रश्न- व्हॉईस चेंजिंग ॲप किंवा व्हॉईस क्लोनिंगद्वारे सायबर गुन्हेगार कोणत्या लोकांना आपला बळी बनवतात?
उत्तर- आवाज बदलणारे तंत्रज्ञान वापरून कोणालाही घोटाळ्याचे शिकार बनवले जाऊ शकते, परंतु मागील काही प्रकरणांमध्ये असे दिसून आले आहे की सायबर गुन्हेगारांचे प्राथमिक लक्ष्य किशोरवयीन, महिला किंवा वृद्ध लोक असतात. प्रश्न- तुम्ही बनावट व्हॉईस कॉल कसा ओळखू शकता?
उत्तर- एआय व्हॉईस क्लोन ओळखण्याचे अनेक मार्ग आहेत. हे या पॉइंट्सद्वारे पाहिले जाऊ शकते. अलीकडेच Truecaller ने लोकांना AI व्हॉईस कॉल स्कॅम आणि बनावट कॉलपासून वाचवण्यासाठी AI कॉल स्कॅनर फीचर लाँच केले आहे. या फीचरच्या मदतीने कॉल ऐकून तो खऱ्या माणसाचा आवाज आहे की मशीनचा बनावट आवाज आहे हे सहज ठरवता येते. जरी हे वैशिष्ट्य फक्त अमेरिकेत सुरू झाले आहे. लवकरच ते भारतातही येऊ शकते. प्रश्न- आम्ही बनावट व्हॉईस कॉल घोटाळा कसा टाळू शकतो?
उत्तर- सायबर एक्सपर्ट इशान सिन्हा सांगतात की, अलीकडच्या काळात एआय व्हॉईस क्लोनिंग किंवा व्हॉईस चेंजर ॲपद्वारे घोटाळ्याच्या घटना वाढल्या आहेत. याचे मुख्य कारण म्हणजे असे ॲप्स आणि टूल्स पूर्णपणे मोफत आहेत, ज्यामुळे हॅकर्स कोणालाही इमोशनली ब्लॅकमेल करून किंवा आमिष दाखवून सहजपणे अडकवू शकतात. कोणत्याही अनोळखी कॉलचा मोह होणार नाही याची नेहमी काळजी घ्या. जर कोणी तुम्हाला कॉल करून धमकावण्याचा प्रयत्न करत असेल तर तत्काळ जवळच्या पोलिस ठाण्यात तक्रार करा. बनावट व्हॉईस कॉल स्कॅम टाळण्यासाठी कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत हे खालील मुद्द्यांवरून समजून घ्या. बनावट व्हॉईस स्कॅमपासून बचावण्यासाठी या गोष्टींवर लक्ष ठेवा- गेल्या काही वर्षांत सायबर गुन्ह्यांच्या घटनांमध्ये झपाट्याने वाढ झाली आहे. सायबर गुन्हेगार रोज फसवणुकीच्या नवनवीन पद्धती शोधत आहेत. अशा परिस्थितीत डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर अत्यंत सावध आणि सतर्क राहण्याची गरज आहे. जर तुम्हाला अनोळखी नंबरवरून बनावट कॉल आला तर www.cybercrime.gov.in वर तक्रार करा. या पोर्टलवर नोंदवलेल्या तक्रारी सायबर क्राइम पोलिस विचारात घेतात. याशिवाय सायबर क्राइम हेल्प लाइन (टोल फ्री) क्रमांक 1930 वर तक्रार नोंदवा. या बातम्या पण वाचा… ब्लॅकबोर्ड- मुलीवर रेप करून गोळी झाडली, विहिरीत फेकले:आईची शिकवण वाईट असल्याचे म्हणत वडिलांनी कुटुंब सोडले; बलात्कार पीडितांच्या 3 कथा माझ्या मोठ्या मुलीवर बलात्कार झाला. यानंतर ती मन, मेंदू आणि शरीराने कमजोर झाली. या घटनेने संपूर्ण कुटुंब मानसिकदृष्ट्या असहाय्य झाले. समाजाचे टोमणे ऐकायला मिळत नाही असा एकही दिवस जात नाही. माझ्या इतर मुलांकडेही वाईट हेतूने पाहिले जाते. खरडून खावंसं वाटतं प्रत्येकाला. या जीवनात शांती मिळणार नाही हे निश्चित आहे. आमच्याकडे कोणी आदराने पाहणार नाही. मला मुलांसह आत्महत्या करावीशी वाटते. हे सांगताना 39 वर्षांच्या कमला देवी यांचे डोळे लाल झाले. त्यांच्या डोळ्यातून अश्रू वाहत आहेत आणि त्या मला विनवणी करत आहे, ‘मॅडम, या दुःखातून बाहेर पडण्याचा काही मार्ग माहित असेल तर मला सांगा.’ वाचा सविस्तर बातमी… बंगाल सरकार बलात्कारावर नवा कायदा आणणार : मंत्रिमंडळाची मंजुरी; ममता म्हणाली- बलात्कार करणाऱ्याला फाशी झालीच पाहिजे कोलकाता येथे प्रशिक्षणार्थी डॉक्टरच्या बलात्कार-हत्येनंतर पश्चिम बंगाल सरकार अशा गुन्ह्यांसाठी नवा कायदा आणत आहे. बुधवारी (28 ऑगस्ट) पश्चिम बंगालच्या मंत्रिमंडळाने बलात्कार रोखण्यासाठी आणि कठोर शिक्षेची तरतूद करण्यासाठी नवीन विधेयक आणण्याच्या प्रस्तावाला मंजुरी दिली. हे विधेयक पुढील आठवड्यात विधानसभेत मांडले जाणार आहे. वाचा सविस्तर बातमी…