घरबसल्या तपासा सोने-चांदीची शुद्धता:हॉलमार्किंग बघायला शिका, खरे आणि बनावट दागिने लगेच ओळखले जातील

सोने हे सर्वात महाग आणि सर्वात प्रिय धातूंपैकी एक आहे, ते रॉयल्टीचे प्रतीक देखील मानले जाते. भारतात सोन्याच्या दागिन्यांची खास क्रेझ आहे. वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल (WGC) च्या 2020 च्या अहवालानुसार, भारतीय महिला जगात सर्वाधिक सोने घालतात. भारतीय महिलांकडे सुमारे 24,000 टन सोने आहे. हे जगातील एकूण सोन्याच्या साठ्यापैकी 11% आहे. भारतीयांमध्ये सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांची क्रेझ नवीन नाही, तर सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांची क्रेझ शतकानुशतके आहे. मे 2022 मध्ये हडप्पा साइट राखीगढी येथे उत्खननादरम्यान, सोन्याच्या बांगड्या, अंगठ्या आणि कानातले यासह अनेक सोन्याचे दागिने सापडले. आजही लोक सोने खरेदीला गुंतवणुकीसाठी सर्वोत्तम पर्याय मानतात, पण त्याच्या शुद्धतेची काळजी घेणे आवश्यक आहे. कधीकधी फसवणूक करणारे लोकांची फसवणूक करतात आणि सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांमध्ये भेसळ करतात आणि ते खऱ्या सोन्या-चांदीच्या दराने विकतात. अशी फसवणूक आपल्यासोबत होऊ नये म्हणून सोन्या-चांदीची शुद्धता तपासणे अत्यंत आवश्यक आहे. म्हणूनच, आज कामाची बातमी मध्ये आपण सोन्या-चांदीचे खरे दागिने कसे तपासायचे याबद्दल बोलू. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: अभिषेक सोनी, ज्वेलर (गोंडा, उत्तर प्रदेश) प्रश्न: शुद्ध सोने किती कॅरेट असते?
उत्तर- सोन्याचे सर्वात शुद्ध स्वरूप 24 कॅरेट आहे. ते खूप मऊ असते. यामुळेच त्यापासून सोन्याचे दागिने बनवता येत नाहीत. म्हणून, जर कोणी ज्वेलर्स असा दावा करत असेल की तो 24 कॅरेट शुद्ध सोन्याचे दागिने देत आहे, तर तो तुमची फसवणूक करत आहे. सोन्याचे दागिने बनवण्यासाठी साधारणपणे 14 ते 22 कॅरेट सोन्याचा वापर केला जातो. ज्यामध्ये जास्तीत जास्त 91.6% सोने आहे. याशिवाय सोन्याच्या दागिन्यांच्या वस्तूंना ताकद देण्यासाठी त्यात चांदी, तांबे आणि जस्त यांसारखे धातू जोडले जातात. त्यामुळे सोने खरेदी करण्यापूर्वी नेहमी कॅरेट तपासा. दागिन्यांच्या किती कॅरेटमध्ये किती सोने आहे ते खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून समजून घ्या. प्रश्न- तुम्ही घरी सोन्याची शुद्धता कशी तपासू शकता?
उत्तर- सोन्याच्या दागिन्यांची शुद्धता हॉलमार्क स्टॅम्पद्वारे ओळखली जाते, परंतु तुमच्या घरात असलेल्या सोन्यावर कोणतेही हॉलमार्क नसल्यास, तुम्ही काही घरगुती पद्धतींनी देखील ते तपासू शकता. खालील ग्राफिकवरून हे समजून घ्या. प्रश्न- हॉलमार्क म्हणजे काय?
उत्तर- ही एक विशेष प्रकारची खूण आहे, जी सोन्याच्या शुद्धतेची आणि गुणवत्तेची हमी देते. हे भारतीय मानक ब्युरो (BIS) द्वारे प्रदान केले जाते. ही संस्था निश्चित पॅरामीटर्सवर सोने प्रमाणित करते. हॉलमार्क दाखवते की सोन्याच्या शुद्धतेची चाचणी BIS परवानाधारक लॅबमध्ये केली गेली आहे. यामुळे ग्राहकांना कोणत्याही प्रकारच्या फसवणुकीपासून संरक्षण मिळते. प्रश्न- हे बनावट हॉलमार्क असू शकते का?
उत्तर : होय, सोन्यावर बनावट हॉलमार्क असू शकतो. बनावट हॉलमार्किंग वापरून, 18 किंवा 14 कॅरेटचे सोने 22 कॅरेटच्या किंमतीला विकले जाऊ शकते. याशिवाय बनावट हॉलमार्क असलेल्या सोन्यात इतर धातूंची भेसळ असू शकते. तर खऱ्या हॉलमार्कमध्ये कॅरेट आणि ज्वेलर्सची ओळख चिन्ह यांसारख्या गोष्टींचा समावेश होतो. प्रश्न- घरी दागिन्यांचा हॉलमार्क कसा तपासता येईल?
उत्तर- तुम्ही हॉलमार्क दोन प्रकारे घरी बसून तपासू शकता. व्हिज्युअल चाचणी मोबाईल ॲपद्वारे चाचणी प्रश्न- तुम्ही घरच्या घरी अस्सल चांदीचे दागिने कसे तपासू शकता?
उत्तर- चांदीसारखे दिसणारे कोणतेही दागिने प्रत्यक्षात 100% शुद्ध चांदीचे असतात. सोन्याप्रमाणेच, चांदी स्वतः एक अतिशय मऊ धातू आहे, म्हणून दागिने बनवण्यासाठी शुद्ध चांदी वापरणे कठीण आहे. चांदीच्या दागिन्यांमध्ये तांबे आणि जस्त यासारखे इतर धातू अनेकदा मिसळले जातात. दागदागिने बनवण्यासाठी वापरली जाणारी सर्वात सामान्य धातू स्टर्लिंग चांदी आहे. स्टर्लिंग चांदी देखील चांदीचा एक प्रकार आहे, ज्यामध्ये 92.5% चांदी आणि 7.5% इतर धातू जसे की तांबे, जस्त मिसळले जातात. हे मिश्रण चांदीला मजबूत आणि टिकाऊ बनवते. तुमचे दागिने अस्सल चांदीचे आहेत याची खात्री करण्यासाठी, तुम्ही खालील ग्राफिकमध्ये दाखवल्याप्रमाणे काही सोप्या घरगुती चाचण्या करू शकता. प्रश्न- सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांचे बिल घेणे का आवश्यक आहे? उत्तर- सोने-चांदीचे दागिने खरेदी करताना नेहमी पावती किंवा बिल घ्यावे. हे तुमच्या दागिन्यांच्या खरेदीचे अधिकृत रेकॉर्ड ठेवते. विक्रेता आणि ग्राहक या दोघांमधील कायदेशीर व्यवहाराची ही पुष्टी आहे. याशिवाय बिलामध्ये मेकिंग चार्जेस, सोने-चांदीचे मूल्य आणि खरेदीदाराने भरावा लागणारा जीएसटी यांचा तपशील असतो.