मणिपूर हिंसाचार- थौबलमध्ये नॅशनल हायवे रोखून प्रदर्शन:कुकीच्या कैदेत दोन तरुण, त्यांच्या सुटकेची मागणी; प्रदर्शनात पीडितेची आई बेशुद्ध
मणिपूरमधील कुकी अतिरेक्यांनी पकडलेल्या थौबल येथील दोन तरुणांची सुटका करण्याच्या मागणीसाठी सोमवारी थौबल फेअर मैदानावर निदर्शने करण्यात आली. आंदोलकांनी राष्ट्रीय महामार्गही रोखून धरला. कुकी अतिरेक्यांनी तीन तरुणांना ताब्यात घेतले होते, त्यापैकी एकाची सुटका करण्यात आली आहे. उर्वरित दोघांनाही सोडण्यात यावे, अशी आंदोलकांची मागणी आहे. या निदर्शनात पीडितांचे कुटुंबीयही सहभागी झाले होते. निषेधादरम्यान पीडित थोकचोम थोइथोयबाची आई बेशुद्ध झाली. संयुक्त कृती समितीच्या प्रतिनिधींनी मुख्यमंत्री एन बिरेन सिंग यांची भेट घेतली. राज्य सरकारला दिलेली मुदत सोमवारी दुपारी दीड वाजता संपली असल्याचे ते सांगतात. त्यामुळे ते आंदोलन करायला निघाले आहेत. आंदोलनादरम्यान राष्ट्रीय महामार्ग ठप्प झाल्यामुळे प्रवाशांना इतर मार्गाने जावे लागत आहे. दोन ओलिसांची सुटका होईपर्यंत राष्ट्रीय महामार्ग रोखून धरणार असल्याचे आंदोलकांनी सांगितले. कुकी-मैतेई यांच्यात सुरू असलेल्या हिंसाचाराला जवळपास 500 दिवस झाले आहेत. या काळात 237 मृत्यू झाले, 1500 हून अधिक लोक जखमी झाले, 60 हजार लोक आपली घरे सोडून मदत छावण्यांमध्ये राहत आहेत. सुमारे 11 हजार एफआयआर दाखल करण्यात आले आणि 500 जणांना अटक करण्यात आली, त्यादरम्यान महिलांवर नग्न परेड, सामूहिक बलात्कार, जिवंत जाळणे, गळा कापणे अशा घटना घडल्या. आताही मणिपूरचे दोन भाग झाले आहेत. डोंगराळ जिल्ह्यांत कुकी आणि सपाट जिल्ह्यांत मैतेई आहेत. दोघांमध्ये सीमा आहेत, ही सीमा पार करणे म्हणजे मृत्यू. शाळा- मोबाईल इंटरनेट बंद करण्यात आले. मणिपूरमध्ये हिंसक घटनांमध्ये अचानक वाढ झाल्यानंतर राज्य सरकारने 10 सप्टेंबर रोजी 5 दिवस इंटरनेटवर बंदी घातली होती. तथापि, 12 सप्टेंबर रोजी ब्रॉडबँड इंटरनेटवरून बंदी उठवण्यात आली. मणिपूर हिंसाचाराचे कारण 4 मुद्द्यांमध्ये समजून घ्या… मणिपूरची लोकसंख्या सुमारे 38 लाख आहे. येथे तीन प्रमुख समुदाय आहेत – मैतेई, नागा आणि कुकी. मैतेई बहुसंख्य हिंदू आहेत. नागा-कुकी ख्रिश्चन धर्माचे पालन करतात. एसटी प्रवर्गात येतात. त्यांची लोकसंख्या सुमारे 50% आहे. राज्याच्या सुमारे 10% क्षेत्रावर पसरलेल्या इम्फाळ व्हॅलीमध्ये मैतेई समुदायाचे वर्चस्व आहे. नागा-कुकी लोकसंख्या सुमारे 34 टक्के आहे. हे लोक राज्याच्या जवळपास 90% भागात राहतात. वाद कसा सुरू झाला: मैतेई समुदायाची मागणी आहे की त्यांनाही जमातीचा दर्जा द्यावा. समाजाने यासाठी मणिपूर उच्च न्यायालयात याचिका दाखल केली. मणिपूर 1949 मध्ये भारतात विलीन झाले, असा या समुदायाचा युक्तिवाद होता. त्याआधी त्यांना फक्त जमातीचा दर्जा मिळाला होता. यानंतर उच्च न्यायालयाने मैतेईंचा अनुसूचित जमातीमध्ये (एसटी) समावेश करण्याची शिफारस राज्य सरकारला केली. काय आहे मैतेईंचा युक्तिवाद: मैतेई जमातीचा असा विश्वास आहे की वर्षांपूर्वी त्यांच्या राजांनी कुकीचे युद्ध लढण्यासाठी कुकीला बोलावले होते. त्यानंतर ते कायमचे रहिवासी झाले. या लोकांनी रोजगारासाठी जंगले तोडली आणि अफूची शेती सुरू केली. त्यामुळे मणिपूर हे अंमली पदार्थांच्या तस्करीचा त्रिकोण बनले आहे. हे सर्व उघडपणे होत आहे. नागा लोकांशी लढण्यासाठी त्यांनी शस्त्र गट तयार केला. नागा-कुकीचा विरोध का : इतर दोन जमाती मैतेई समाजाला आरक्षण देण्याच्या विरोधात आहेत. त्यांचे म्हणणे आहे की राज्यातील 60 पैकी 40 विधानसभेच्या जागा मैतेईंचे वर्चस्व असलेल्या इम्फाळ खोऱ्यात आधीच आहेत. अशा स्थितीत मैतेईंना एसटी प्रवर्गात आरक्षण दिल्याने त्यांच्या हक्काचे विभाजन होणार आहे. काय आहेत राजकीय समीकरणे: मणिपूरमधील 60 आमदारांपैकी 40 आमदार आणि 20 आमदार नागा-कुकी जमातीचे आहेत. आतापर्यंत 12 पैकी दोनच मुख्यमंत्री जनजातीचे झाले आहेत.