मुंगेली स्टील प्लांट अपघात… 3 मृतदेह सापडले, कुटुंबीयांचा गोंधळ:शवविच्छेदनानंतर मृतदेह स्वीकारण्यास नकार, सरकारी नोकरीची मागणी, 50 लाखांची भरपाई

छत्तीसगडमधील मुंगेली येथील स्टील प्लांट दुर्घटनेत 4 जणांचा मृत्यू झाला आहे. तब्बल 36 तासांनंतर शुक्रवारी रात्री 11 वाजता सायलो (जड लोखंडी साठवण टाकी) काढण्यात आली. शनिवारी पहाटे साडेतीन ते चार तासांनी सायलो काढल्यानंतर इंजिनीअरसह 3 जणांचे मृतदेहही ढिगाऱ्यातून बाहेर काढण्यात आले. यापूर्वी एका मजुराचा उपचारादरम्यान मृत्यू झाला होता. पोस्टमॉर्टमनंतर मृतदेह स्वीकारण्यास कुटुंबीयांनी नकार दिला आहे. दोन्ही मृतांचे कुटुंबीय 50 लाख रुपयांच्या नुकसानभरपाईच्या मागणीवर ठाम आहेत. तर अभियंता जयंत साहू यांच्या कुटुंबीयांनी एक कोटी रुपयांची भरपाई आणि सरकारी नोकरीची मागणी केली आहे. कुटुंबातील सदस्य संपावर बसले मृताचे नातेवाईक सिम्समध्ये धरणे धरून बसले. कंपनी आणि प्रशासनावर दबाव आणल्याचा आरोप करण्यात आला आहे. खबरदारी म्हणून मोठ्या प्रमाणात पोलीस बंदोबस्त तैनात करण्यात आला आहे. पथरियाचे एसडीएम भरोसा राम ठाकूर म्हणाले की, सरकार आणि कंपनीकडून आर्थिक मदत देण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. 15 लाखांची भरपाई देण्याचे आश्वासन दिल्यानंतर कुटुंबीय संतापले आहेत. तडजोडीसाठी दबाव जयंत साहू यांच्या कुटुंबीयांच्या वतीने अजित साहू म्हणाले की, आमची फारशी मागणी नाही. मृतांच्या पगारानुसार नुकसान भरपाईची मागणी करण्यात आली आहे. त्यांना लहान मुले आहेत, त्यांची देखभाल करणे आवश्यक आहे. कंपनीचे लोक येत नाहीत. पोलीस प्रशासन आणि महसूल अधिकारी बोलत आहेत. तडजोडीसाठी दबाव आणला जात आहे. मृतदेह नेण्यासाठी पोलीस प्रशासनाने दबाव ठेवावा. प्लांट मॅनेजर आणि मॅनेजरविरुद्ध एफआयआर कुसुम स्मेलटर्स प्रायव्हेट लिमिटेड असे अपघात झालेल्या प्लांटचे नाव आहे. त्याची सुरुवात 11 ऑगस्ट 2020 रोजी झाली. त्याचे संचालक संदीप अग्रवाल, आदित्य अग्रवाल, विशाल अग्रवाल आणि यश पोद्दार आहेत. या प्लांटमध्ये 350 हून अधिक कामगार काम करतात. येथे लोखंडापासून कास्ट आयर्न बनविण्याचे काम केले जाते. अपघातानंतर जिल्हाधिकाऱ्यांच्या सूचनेवरून उद्योग विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी प्राथमिक तपास केला, त्यात व्यवस्थापक आणि व्यवस्थापनाचा निष्काळजीपणा समोर आला आहे. याठिकाणी सायलो क्षमतेपेक्षा जास्त लोड करण्यात आल्याने अपघात झाला आणि धोका पत्करावा लागला. तपास अहवालाच्या आधारे सरगाव पोलिसांनी प्लांटचे ऑपरेशन मॅनेजर अनिल प्रसाद, प्रभारी अमित केडिया आणि प्लांटच्या व्यवस्थापकांविरुद्ध गुन्हा दाखल केला आहे. चौकशीनंतर दोषींवर कारवाई केली जाईल, असे जिल्हाधिकारी राहुल देव यांनी सांगितले. काय आहे संपूर्ण प्रकरण वर्षभरापूर्वी सुरू झालेल्या कारखान्यात उत्पादन सुरू करण्यासाठी व्यवस्थापनाने घाई केल्याचे सांगण्यात येत आहे. 20 दिवसांपूर्वी चाचणी न करता सायलो बसवण्यात आला होता. कमकुवत स्ट्रक्चरवर ही उभारणी करण्यात आल्याचेही समोर आले आहे. सायलो बसवल्यानंतर त्यात गैरप्रकार झाल्याचे सांगण्यात आले, मात्र तरीही गांभीर्य दाखविले नाही. ओव्हरलोडमुळे सायलोची रचना हलू लागली. गुरुवारी दुपारी क्रेनच्या साह्याने त्याची दुरुस्ती सुरू असताना हा अपघात झाला. यात पर्यवेक्षकासह काही कर्मचारी गाडले गेले. दोनदा प्रयत्न अयशस्वी, तिसऱ्या प्रयत्नात यश या अपघातानंतर जिल्हाधिकारी राहुल देव आणि एसपी भोजराम पटेल यांच्या उपस्थितीत बचावकार्य सुरूच होते. SDRF सोबत NDRF च्या टीमलाही पाचारण करण्यात आले. कंटेनरचे वजन जास्त असल्याने मशीनसह सैनिकही हतबल झाल्याचे दिसून आले. यानंतर भिलाई आणि बिलासपूर येथून 400 आणि 250 टन क्षमतेच्या दोन क्रेन मागवण्यात आल्या. असेंबल आणि ऑपरेट करण्यासाठी 8 तास लागले, परंतु ते अल्पावधीतच अयशस्वी झाले. हुकिंगची तार दोनदा तुटली. त्यानंतर गॅस कटरने कंटेनर कापून आत साचलेली राख बाहेर काढण्यात आली. वजन कमी केल्यानंतर रात्री अकराच्या सुमारास तिसरा प्रयत्न यशस्वी होऊन कंटेनर बाहेर काढण्यात आला. सायलो काढताच डेप्युटी सीएम आले
बचावकार्यादरम्यान आमदार धरमलाल कौशिक शुक्रवारी सकाळपासून दुपारपर्यंत प्लांटमध्ये उपस्थित होते. यावेळी काँग्रेस नेते राजेंद्र शुक्लाही तेथे पोहोचले. रात्री 11 च्या सुमारास सायलो हटवल्याची माहिती मिळताच उपमुख्यमंत्री अरुण साओ घटनास्थळी पोहोचले. अवजड कंटेनर काढण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करण्यात आल्याचे त्यांनी सांगितले. आता पुढील बचाव सहज होईल. सरकार कुटुंबासोबत असून सर्वतोपरी मदत केली जाईल. फॅक्टरी ॲक्टनुसारही चौकशी सुरू आहे. दोषींवर कठोर कारवाई केली जाईल. कोलाहल आणि निषेधाच्या भीतीने प्लांटचे छावणीत रूपांतर अपघातानंतर कुटुंबीयांसह ग्रामस्थही जमा झाले. एका मजुराच्या मृत्यूनंतर गदारोळ झाला, मात्र त्यांना सल्ला देऊन शांत करण्यात आले. आयजी डॉ. संजीव शुक्ला यांनी बिलासपूर, रायगड, कोरबा, जंजगीर-चंपा, सारंगढ-बिलाईगडसह इतर जिल्ह्यांतूनही पोलिस दल तैनात केले होते. यावेळी संपूर्ण प्लांट आणि परिसरात बॅरिकेड्स उभारून मोठ्या प्रमाणात पोलिस बंदोबस्त तैनात करण्यात आला होता. रडत असताना पत्नी आणि मुलांची अवस्था वाईट
सरकंदा जबदपारा येथील रहिवासी अभियंता जयंत साहू हे देखील प्लांटमधील अपघाताचे बळी ठरले. जयंत साहू हे गेल्या 10 वर्षांपासून कुटुंबासह जबडापारा येथे राहत होते. त्याच्या पत्नीची अवस्था वाईट आहे आणि रडत आहे. मोठा मुलगा आशिष (18 वर्षे) या वर्षी भोपाळला अभियांत्रिकीचे शिक्षण घेण्यासाठी गेला आहे. धाकटा मुलगा आशुतोष (१२ वर्षे) सेंट झेवियर्स स्कूल, जबदपारा येथे शिकतो. जयंत साहू हे मूळचे ओडिशातील गंजम येथील आहेत.