निष्क्रिय-आक्रमक वर्तनाची 5 लक्षणे:राग दर्शवत नाही पण रागातच असता, जाणून घ्या मानसशास्त्रज्ञाकडून 8 तोटे

आपल्यामध्ये असे बरेच लोक आहेत जे त्यांच्या नकारात्मक भावना थेट दर्शवत नाहीत. तुमच्यासोबत असे कधी घडले आहे का की तुम्ही एखाद्याशी रागाने बोललात आणि नंतर ती व्यक्ती गप्प राहिली आणि वेगळ्या पद्धतीने उत्तर दिले? हे निष्क्रीय-आक्रमक वर्तन आहे. ही एक अशी वागणूक आहे ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती कोणत्याही थेट संघर्षाशिवाय आपले मतभेद, राग किंवा दुःख लपवून अप्रत्यक्षपणे राग व्यक्त करते. आज आपण जाणून घेणार आहोत रिलेशनशिपमधील निष्क्रिय-आक्रमक वर्तन म्हणजे काय? तुम्ही हे देखील शिकाल की- निष्क्रिय-आक्रमक वर्तन म्हणजे काय? निष्क्रीय-आक्रमक (पॅसिव्ह-अग्रेसिव्ह) वर्तन ही एक मानसिक स्थिती आहे. ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती त्याच्या नकारात्मक भावना आणि राग थेट व्यक्त करण्याऐवजी अप्रत्यक्षपणे व्यक्त करते. जेव्हा आपल्याला राग येतो, तेव्हा आपण ते थेट बोलत नाही, तर दुसऱ्या मार्गाने व्यक्त करतो. उदाहरणार्थ, कामात चूक झाली तर ती थेट समोरच्याला सांगण्याऐवजी हलकीशी टिप्पणी करतात किंवा गप्प राहतात. निष्क्रिय-आक्रमक वर्तनाची लक्षणे या प्रकारचे वर्तन ओळखणे सोपे नाही. हे गुप्तपणे घडते, परंतु काही लक्षणांद्वारे तुम्ही ते ओळखू शकता. त्याची लक्षणे ग्राफिक पद्धतीने समजून घेऊ. निष्क्रिय-आक्रमक वर्तनाचे प्रकार निष्क्रिय-आक्रमक वर्तनाचे काही सामान्य प्रकार आहेत. जसे, मूक वागणूक, गोष्टी पुढे ढकलणे किंवा मुद्दाम एखाद्याला वेळेवर प्रतिसाद न देणे. कधीकधी एखादी व्यक्ती आपल्या भावना दाबून ठेवते आणि आपल्या रागाने इतरांना दुखावण्याचा प्रयत्न करते. असे लोक थेट इतरांसमोर राग दाखवत नाहीत, पण त्यांच्या प्रतिक्रियेवरून ते स्पष्ट होते. या वर्तनामुळे नातेसंबंधांमध्ये तणाव आणि अविश्वास निर्माण होऊ शकतो. यामुळे समोरची व्यक्ती गोंधळून जाऊ शकते. 1. सायलेंट ट्रीटमेंट: ही सर्वात सामान्य पद्धत आहे. जेव्हा एखादी व्यक्ती एखाद्यावर रागावते तेव्हा तो त्याच्याकडे पूर्णपणे दुर्लक्ष करतो. ही पद्धत समोरच्या व्यक्तीला मानसिक त्रास देते. 2. टाळाटाळ करणे: एखादे काम पुन्हा पुन्हा पुढे ढकलणे आणि ते योग्य प्रकारे न करणे. 3. लुक्स आणि इशारा: जेव्हा आपण आपले दुःख शब्दांद्वारे नाही तर चेहऱ्यावरील हावभाव किंवा इशाऱ्याद्वारे व्यक्त करतो. 4. सबबी काढणे: कोणतेही काम न करण्यासाठी प्रत्येक वेळी नवीन सबबी काढणे. जसे ‘माझ्याकडे वेळ नव्हता’ किंवा ‘मी विसरलो.’. 5. गुंतागुंत: समस्या विनाकारण गुंतागुंती करणे, जेणेकरून समोरची व्यक्ती नाराज होईल. निष्क्रिय-आक्रमक वर्तनाची काही उदाहरणे निष्क्रिय-आक्रमक वर्तन का होते? हा प्रश्न बऱ्याच वेळा पडतो की काही लोक निष्क्रिय-आक्रमक वर्तन का स्वीकारतात? याची अनेक कारणे असू शकतात. ही कारणे समजून घेऊया. भीती: बरेच लोक त्यांच्या नकारात्मक भावना थेट व्यक्त करण्यास घाबरतात, कारण त्यांना इतर व्यक्तीने त्यांच्यावर रागावू इच्छित नाही. भावनिक असुरक्षितता: काही लोकांना त्यांचे खरे विचार आणि भावना व्यक्त करण्यात असुरक्षित वाटते. संघर्ष टाळणे: अनेकदा लोक एखाद्या समस्येचा किंवा परिस्थितीचा थेट सामना करण्याऐवजी गुप्तपणे टाळण्याचा प्रयत्न करतात. कौटुंबिक किंवा सामाजिक वातावरण: जर एखाद्या व्यक्तीने बालपणात कधीही आपल्या भावना योग्यरित्या व्यक्त केल्या नाहीत, तर तो मोठा झाल्यावर निष्क्रिय-आक्रमक वर्तन स्वीकारतो. निष्क्रिय-आक्रमक वर्तनाचे तोटे ही वागणूक आपल्यालाच नाही तर आपल्या नातेसंबंधांनाही त्रास देते. त्याचे तोटे काय असू शकतात हे ग्राफिकद्वारे समजून घेऊया. निष्क्रिय-आक्रमक वर्तन रोखण्याचे मार्ग निष्क्रिय-आक्रमक वर्तन टाळण्यासाठी, एखाद्याने आपल्या भावना उघडपणे आणि प्रामाणिकपणे व्यक्त केल्या पाहिजेत. जेव्हा आपण एखाद्यावर रागावतो तेव्हा आपण थेट बोलले पाहिजे. तुम्हीही तुमच्या समस्या स्वतः शेअर कराव्यात. ज्येष्ठ मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. मनीष बोरासी यांच्याकडून निष्क्रीय-आक्रमक वर्तन रोखण्याचे 5 मार्ग जाणून घेऊया- 1. सरळ संवाद: तुमच्या भावना उघडपणे आणि स्पष्टपणे व्यक्त करा. तुम्हाला काही वाटत नसेल तर सांगा. 2. भावनिक बुद्धिमत्तेवर कार्य करा: तुमच्या भावना समजून घ्या आणि इतरांच्या भावनांचा आदर करा. यामुळे संवाद सुलभ होईल. 3. संवेदनशीलता वाढवा: स्वतःच्या आणि इतरांच्या भावना समजून घ्या, जेणेकरून वाद टाळता येतील. 4. सकारात्मक टीका: टीका करताना सकारात्मक दृष्टिकोनाचा अवलंब करा, जेणेकरून समोरच्या व्यक्तीला दुखापत होणार नाही. 5. मानसिक मदत: हे वर्तन गंभीर असल्यास, मानसिक आरोग्य तज्ञाची मदत घ्या. आपण सर्वांनी आपल्या वागण्याकडे लक्ष दिले पाहिजे. निष्क्रीय-आक्रमक वागणूक केवळ आपल्या वैयक्तिक शांततेला हानी पोहोचवत नाही तर नातेसंबंधांवरही खोल परिणाम करते. अशा प्रकारचे वर्तन समस्यांकडे दुर्लक्ष करते. हळूहळू तणाव आणि अविश्वास वाढतो. जर आपण आपल्या भावना आणि विचार योग्य रीतीने, प्रामाणिकपणे व्यक्त केले तर आपल्याला केवळ आपल्याबद्दलच बरे वाटणार नाही तर आपले नातेही मजबूत आणि स्थिर होईल. म्हणून, मोकळेपणाने आणि सकारात्मक संवाद साधणे अत्यंत महत्वाचे आहे, जेणेकरून आपण मानसिक शांती आणि चांगले संबंध दोन्ही प्राप्त करू शकू.