पुस्तक – १०१ विचार, जे तुमचे जीवन बदलतील (‘१०१ एसेज दॅट विल चेंज द वे यू थिंक’ या बेस्टसेलर पुस्तकाचा हिंदी अनुवाद) लेखक- ब्रायना वेस्ट अनुवाद – नीलम भट्ट प्रकाशक- मंजुळ पब्लिकेशन्स किंमत- ५९९ रुपये ‘१०१ विचार जे तुमचे जीवन बदलतील’ हे ब्रायना वेस्ट यांनी लिहिलेले एक सेल्फ-हेल्प पुस्तक आहे. ब्रायना वेस्ट एक प्रसिद्ध आणि जगप्रसिद्ध लेखिका आहे. त्यांनी अनेक पुस्तके लिहिली आहेत, जी चाळीसपेक्षा जास्त भाषांमध्ये अनुवादित झाली आहेत आणि ही पुस्तके बेस्टसेलर झाली आहेत. ब्रायना वेस्ट यांचे हे पुस्तक आपल्याला स्वतःला समजून घेण्याचे आणि आपल्या सवयींमध्ये चांगले बदल करण्याचे महत्त्व सांगते. यात अनेक साधे आणि खोल विचार आहेत जे आपल्याला आपल्या सवयी आणि जुन्या श्रद्धांवर पुनर्विचार करण्यास भाग पाडतात. हे पुस्तक विशेषतः तीन गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करते: सोप्या भाषेत सांगायचे तर, हे पुस्तक तुम्हाला सांगते की तुमचे आनंद आणि दुःख हे तुमच्या विचारसरणीचे परिणाम आहेत. जर तुम्हाला ते बदलायचे असतील तर प्रथम तुम्हाला गोष्टींकडे पाहण्याचा तुमचा दृष्टिकोन बदलावा लागेल. पुस्तकाचे विषय आणि मुख्य कल्पना पुस्तकाच्या माध्यमातून, ब्रायना वेस्ट म्हणतात की, आपल्याला अनेकदा असे वाटते की भविष्यात आपल्याला ‘कुठेतरी’ आनंद मिळेल, परंतु हा एक प्रकारचा सापळा आहे. खरं तर, जगण्यासाठी आणि शिकण्यासाठी आनंद आणि दुःख दोन्ही आवश्यक आहेत. त्या म्हणता की जेव्हा आपण आपल्या भूतकाळात किंवा भविष्याच्या आशेत हरवून वर्तमान विसरतो, तेव्हा आपण आपले जीवन चांगले बनवण्याची संधी गमावतो. नकारात्मक विचारांबद्दल, त्या म्हणता की भीती आणि वेदना वाईट गोष्टी नाहीत; उलट, ते आपल्याला संवेदनशील बनण्यास आणि स्वतःला चांगले समजून घेण्यास मदत करतात. या पुस्तकाचा सर्वात मोठा उद्देश असा आहे की प्रत्येक वाचकाने त्याच्या मनातील जुन्या समजुतींवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करावे आणि गरज पडल्यास त्या बदलण्याचे धाडस करावे. वेस्ट म्हणतात की, जेव्हा आपण स्वतःला खऱ्या आनंदासाठी अयोग्य मानतो किंवा आपल्या आनंदाची ‘वरची मर्यादा’ ठरवतो, तेव्हा ती आपल्या विचारसरणीतील चूक असते. ‘ब्रेकिंग युअर अप्पर लिमिट अँड ह्यू पीपल बॅक द लीव्हज टू ट्रू हॅप्पी’ या पुस्तकातील एका प्रकरणात असे नमूद केले आहे की जेव्हा लोक त्यांच्या कम्फर्ट झोनमधून बाहेर पडतात आणि अधिक आनंद आणि यश मिळवू लागतात, तेव्हा बऱ्याच वेळा ते स्वतः असे काहीतरी करतात ज्यामुळे सर्वकाही पुन्हा पूर्वीसारखे होते. ते नकळत त्यांचे आनंद आणि प्रगती थांबवतात. म्हणूनच, आपण आपल्या कम्फर्ट झोनच्या सीमा वाढवणे आणि स्वतःला चांगले करण्यापासून रोखणे थांबवणे महत्वाचे आहे. तुमच्या वरच्या मर्यादा तोडा आपल्यापैकी बहुतेक जण आपल्या आनंदाची आणि समाधानाची एक मर्यादा ठरवतात. आयुष्यात जेव्हा काहीतरी चांगले घडू लागते तेव्हा अनेक वेळा आपण जाणूनबुजून किंवा नकळत असे काही करतो ज्यामुळे आपल्याला पुन्हा त्याच जुन्या परिस्थितीत आणले जाते, जरी ती परिस्थिती चांगली नसली तरीही. असे दिसते की आपण आपला आनंद एका विशिष्ट मर्यादेपलीकडे वाढू देत नाही. भविष्याचा भ्रम ‘अवचेतन वर्तन जे तुम्हाला हवे असलेले जीवन जगण्यापासून रोखत आहेत’ या पुस्तकाच्या पहिल्या प्रकरणात, ब्रायना वेस्ट म्हणतात की आपल्याला अनेकदा असे वाटते की भविष्यात आपल्याला कधीतरी आनंद मिळेल, परंतु हा फक्त एक भ्रम आहे. खरं तर, जर आपल्याला आपले जीवन चांगले बनवायचे असेल, तर प्रथम आपल्याला आपले चुकीचे विचार बदलावे लागतील आणि आपल्या मार्गात येणाऱ्या कोणत्याही अडचणींना तोंड द्यायला शिकावे लागेल. नकारात्मकतेला स्वीकारणे वेस्ट म्हणतात की भीती, चिंता आणि वाईट विचार नेहमीच वाईट नसतात. ते आपल्या विचारसरणीचा आणि समजुतीचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. असे विचार आपल्याला असे धाडस देतात की जर आपण आपल्या नकारात्मक गोष्टींकडे बुद्धिमत्तेने पाहिले तर आपण आपल्या भीतीतून बाहेर पडू शकतो आणि जीवनात पुढे जाऊ शकतो. दैनंदिन जीवनातील शहाणपण – वेस्ट म्हणतात की आपल्या दैनंदिन जीवनातील लहान सवयी आणि कामे देखील आपल्याला खूप काही शिकवू शकतात. जर आपण त्याकडे बारकाईने पाहिले आणि त्यांचे महत्त्व समजून घेतले तर त्या आपल्याला जीवनाचे मोठे धडे देऊ शकतात. संज्ञानात्मक पूर्वग्रह आपले मन आपोआप काही जुन्या समजुती किंवा विचार निर्माण करते. या समजुती कधीकधी आपल्या विचारांना चुकीच्या दिशेने घेऊन जाऊ शकतात. यामुळे आपले विचार मर्यादित होऊ शकतात, तर हे पुस्तक आपल्याला शिकवते की आपण गोष्टींकडे नवीन दृष्टिकोनातून पाहण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. पुस्तकातील काही महत्त्वाचे मुद्दे ब्रायना म्हणता की माणसाची सर्वात मोठी ताकद भावनिक बुद्धिमत्ता असते. पण समाजातील लोक त्याला फारसे महत्त्व देत नाहीत. बऱ्याचदा लोकांना वाटते की भावना नसणेच बरे. असा विचार करताना आपण स्वतःला यंत्रांसारखे बनवतो. जर आपल्याला दुःख किंवा त्रास होत असेल तर त्याचे कारण आपण आपल्या भावनांकडे दुर्लक्ष करत आहोत हे देखील असू शकते. हे पुस्तक का वाचायलाच हवे? हे पुस्तक विचार बदलण्यास आणि जीवन सुधारण्यास मदत करते. वेस्ट यांचे लेख दैनंदिन समस्यांकडे नवीन दृष्टिकोनातून पाहण्याचा मार्ग दाखवतात. त्यांचे शब्द भावनांनी भरलेले आहेत, जे कोणत्याही वाचकाला सहज स्पर्श करतात. म्हणून, जर तुम्हाला कधी एखाद्या गोष्टीबद्दल गोंधळ वाटत असेल किंवा तुम्ही नकारात्मक विचारांनी वेढलेले असाल, तर हे पुस्तक तुम्हाला स्वतःला प्रेरित करण्याचे नवीन मार्ग शिकवू शकते. हे पुस्तक कोणासाठी उपयुक्त आहे? ज्यांना त्यांच्या विचारांवर आणि सवयींवर काम करायचे आहे, त्यांच्यासाठी हे पुस्तक उपयुक्त आहे. तसेच, त्यांच्या आनंद आणि समाधानाच्या मर्यादा तोडायच्या आहेत. ब्रायना वेस्ट यांची लेखन शैली ब्रायना वेस्ट यांची लेखनशैली खूप भावनिक आहे आणि त्यांच्या अनुभवावर आधारित आहे. एका मुलाखतीत त्यांनी असेही म्हटले होते की, ‘माझ्या सर्वात कठीण काळात मला जे वाचण्याची आवश्यकता होती ते मी लिहिते.’ हे त्यांच्या लेखनात दिसून येते. पुस्तकाचा प्रभाव हे पुस्तक आपल्याला सांगते की, आपण स्वतःशी प्रामाणिकपणे कसे बोलावे, जुन्या सवयी आणि विचार कसे ओळखावेत आणि आपले जीवन सुधारण्यासाठी पावले कशी उचलावीत. हे पुस्तक वाचल्यानंतर आपल्याला असे वाटते की आपण स्वतःला थोडे चांगले समजून घेतले आहे. हे पुस्तक आपल्याला सक्ती करत नाही, तर हळूहळू स्वतःमध्ये बदल घडवून आणण्यास मदत करते.
