१५ फेब्रुवारी रोजी नवी दिल्ली रेल्वे स्थानकावर एका प्रवाशाच्या डोक्यावर सामान पडल्याने चेंगराचेंगरी झाली. सामान पडल्याने प्रवासी पायऱ्यांवर पडले. समाजवादी पक्षाचे खासदार रामजी लाल सुमन यांच्या प्रश्नावर रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी हे लेखी उत्तर दिले. तथापि, त्यांनी शुक्रवारी राज्यसभेत दिलेल्या उत्तरात ‘स्टॅम्पेड’ हा शब्द वापरला नाही. १५ फेब्रुवारी रोजी, प्रयागराजला महाकुंभात सहभागी होण्यासाठी नवी दिल्ली रेल्वे स्थानकावर प्रवाशांची मोठी गर्दी होती. यादरम्यान चेंगराचेंगरीत १८ जणांचा मृत्यू झाला तर १५ जण जखमी झाले होते. अपघातानंतर काही दिवसांनी, रेल्वे संरक्षण दलाच्या (RPF) अहवालात म्हटले आहे की प्रयागराजला जाणाऱ्या कुंभ स्पेशल ट्रेनचा प्लॅटफॉर्म बदलण्याच्या घोषणेमुळे ही दुर्घटना घडली. अपघाताच्या कारणाबाबत तीन वेगवेगळी वक्तव्ये होती आता रेल्वेमंत्र्यांनी राज्यसभेत काय सांगितले ते वाचा…
रेल्वेमंत्र्यांनी शुक्रवारी सांगितले की, त्या दिवशी स्टेशनवर प्रवाशांची गर्दी नियंत्रित करण्यासाठी उपाययोजना करण्यात आल्या होत्या. ते म्हणाले की, रात्री ८:१५ नंतर फूट ओव्हर ब्रिज (एफओबी) वर प्रवाशांची संख्या हळूहळू वाढू लागली. अनेक प्रवासी डोक्यावर खूप सामान घेऊन जात होते. याचा परिणाम एफओबीवरील हालचालीवर झाला. एका प्रवाशाच्या डोक्यावरून बरेच सामान पडले आणि त्याचा दाब प्लॅटफॉर्म १४ आणि १५ च्या पायऱ्यांवर पडला. त्यामुळे पायऱ्यांवरील प्रवासी अडखळले आणि एकमेकांवर पडले. यामुळे, रात्री ८:४८ वाजता एफओबी-३ वर ही घटना घडली. रेल्वेमंत्र्यांनी मार्चमध्ये लोकसभेत सांगितले होते की अपघाताच्या दिवशी रेल्वे स्थानकावर सुमारे ४९ हजार जनरल तिकिटे विकली गेली होती. ही संख्या दैनंदिन सरासरीपेक्षा १३ हजारांनी जास्त होती. आरपीएफ अहवालात काय होते ते जाणून घ्या…
आरपीएफने दिल्ली झोनला अहवाल सादर केला होता. १५ फेब्रुवारीच्या रात्री ८.४५ वाजता प्रयागराजला जाणारी कुंभ स्पेशल ट्रेन प्लॅटफॉर्म क्रमांक १२ वरून निघणार असल्याची घोषणा करण्यात आली. काही वेळाने, कुंभ स्पेशल ट्रेन प्लॅटफॉर्म क्रमांक १६ वरून निघणार असल्याची आणखी एक घोषणा करण्यात आली. यानंतर चेंगराचेंगरीची परिस्थिती निर्माण झाली. अहवालानुसार, यावेळी मगध एक्सप्रेस प्लॅटफॉर्म १४ वर उभी होती आणि उत्तर संपर्क क्रांती एक्सप्रेस प्लॅटफॉर्म १५ वर उभी होती. प्रयागराज एक्सप्रेसमध्ये चढण्यासाठी प्लॅटफॉर्म १४ वर प्रवाशांची गर्दी देखील होती. म्हणजेच, तीन गाड्यांमधून येणाऱ्या-जाणाऱ्या लोकांची गर्दी आधीच प्लॅटफॉर्मवर उपस्थित होती. घोषणा ऐकताच, प्लॅटफॉर्म १२-१३ आणि १४-१५ वरील प्रवाशांनी पादचारी पूल २ आणि ३ वरून पायऱ्या चढण्याचा प्रयत्न सुरू केला. यादरम्यान, मगध एक्सप्रेस, उत्तर संपर्क क्रांती आणि प्रयागराज एक्सप्रेसचे प्रवासी पायऱ्या उतरत होते. या धडकेत काही प्रवासी घसरून पायऱ्यांवर पडले आणि चेंगराचेंगरी झाली. चेंगराचेंगरीच्या ३ प्रत्यक्षदर्शींचे जबाब… पोलिसांनी सांगितले- जर तुम्हाला तुमचा जीव वाचवायचा असेल तर परत जा: प्रत्यक्षदर्शींनी सांगितले की स्टेशनवर इतकी गर्दी होती की पाय ठेवायलाही जागा नव्हती. ट्रेनमध्ये लोकांची गर्दी होती. काही पोलिस दिसत होते. पोलिस लोकांना सांगत होते की जर तुम्हाला तुमचा जीव वाचवायचा असेल तर परत जा. तुमचे पैसे गेले नाहीत. तुमचा जीव वाचला आहे. कन्फर्म तिकीट असलेले लोकही डब्यात प्रवेश करू शकले नाहीत: प्रयागराजला जाणारे प्रमोद चौरसिया म्हणाले की माझ्याकडे पुरुषोत्तम एक्सप्रेसचे स्लीपर तिकीट होते, पण गर्दी इतकी होती की कन्फर्म तिकीट असलेले लोकही डब्यात प्रवेश करू शकले नाहीत. इतका धक्काबुक्की झाली की आम्ही कसेतरी गर्दीतून बाहेर पडण्यात यशस्वी झालो. गाड्या रद्द आणि उशिरामुळे गर्दी वाढली: प्रत्यक्षदर्शी धर्मेंद्र सिंह म्हणाले की मीही प्रयागराजला जात होतो. दोन गाड्या आधीच उशिराने धावत होत्या, काही रद्द करण्यात आल्या होत्या. त्यामुळे स्टेशनवर मोठी गर्दी होती. मी माझ्या आयुष्यात पहिल्यांदाच या स्टेशनवर इतकी गर्दी पाहिली. मी स्वतः सहा-सात महिलांना स्ट्रेचरवरून वाहून नेताना पाहिले. अपघाताशी संबंधित ३ छायाचित्रे… ३३ पीडितांना २.०१ कोटी रुपयांची भरपाई देण्यात आली
रेल्वेमंत्र्यांनी सांगितले की, मृतांच्या कुटुंबाला १० लाख रुपये, गंभीर जखमींना २.५ लाख रुपये आणि किरकोळ जखमींना १ लाख रुपये देण्यात आले. ३३ बळी आणि त्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांना एकूण २.०१ कोटी रुपयांची भरपाई देण्यात आली. गर्दी नियंत्रित करण्यासाठी रेल्वेने नवीन उपाययोजना केल्या आहेत, असे त्यांनी सांगितले. ७३ स्थानकांवर कायमस्वरूपी होल्डिंग एरिया स्थापन करण्यात आले आहेत, कन्फर्म तिकिटे असलेल्या प्रवाशांसाठी प्रवेश नियंत्रण, रुंद फूट ओव्हरब्रिज, सीसीटीव्ही कॅमेरे आणि प्रमुख स्थानकांवर वॉर रूमची स्थापना करण्यात आली आहे.
