भास्कर ब्रेकिग:निवडणुकीत एआयचा वापर; आयोगाची मार्गदर्शक तत्त्वे, बिहार निवडणुकीत दिसेल झलक

निवडणूक प्रचार आणि त्यासाठीच्या सामग्रीच्या तयारीमध्ये एआयची भूमिका झपाट्याने वाढत आहे. हे लक्षात घेता निवडणूक आयोग त्याचा गैरवापर रोखण्यासाठी आणि त्याचा चांगला वापर करण्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी व्यापक मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करण्यात व्यग्र आहे. या मार्गदर्शक तत्त्वांची झलक बिहार विधानसभा निवडणुकीत दिसू शकते.मार्गदर्शक तत्त्वांबाबत निवडणूक आयोगाच्या सूत्रांनी सांगितले की, राजकीय पक्ष, माध्यमे आणि सोशल मीडियावर जनरेटिव्ह एआय संबंधित सामग्री उघड करण्यासाठी बंधने निश्चित केली जातील. राजकीय प्रचारात एआय वापरण्याचे नियम आणि प्रक्रियादेखील स्पष्ट केल्या जातील. बनावट आणि डीप फेकद्वारे तयार केलेल्या प्रचार व्हिडिओ आणि ऑडिओबाबतही मार्गदर्शक तत्त्वे तयार केली जात आहेत. मतदारांना गोंधळात न टाकता किंवा त्यांच्या निवडींची दिशाभूल न करता संवाद सुलभ करण्यासाठी या सामग्रीचा वापर करणे ही कल्पना आहे. एआय मार्गदर्शक तत्त्वांचा उद्देश त्यांच्या वापरातील अस्पष्टता दूर करणे आहे. तसेच लोकशाही प्रक्रियेत एआय मदत करत असताना मतदारांच्या गोपनीयतेला किंवा निवडणुकीच्या निष्पक्षतेला बाधा पोहोचवू नये यासाठी प्रयत्न केले जातील. महत्वाचे यामुळे… २०२४ च्या निवडणुकीत डीपफेकद्वारे ५ कोटींहून अधिक रोबोट कॉल करण्यात आले : ग्लोबल इलेक्शन ट्रॅकिंगवर आलेल्या एआयवरील अहवालाच्या दृष्टीने आयोगाचे हे पाऊल महत्त्वाचे आहे. २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत भारतात एआयचा वापर अमेरिकन निवडणुकांपेक्षा १०% जास्त आणि ब्रिटिश निवडणुकांपेक्षा ३०% जास्त असल्याचे उघड झाले आहे. फ्युचर शिफ्ट लॅब्सच्या या अहवालात ७४ देशांमधील निवडणुकांमध्ये एआयचा मागोवा घेण्यात आला. भारतीय निवडणुकांमध्ये त्याचा जास्तीत जास्त वापर ८०% होता. एआय वापरून ५ कोटींहून अधिक रोबोट कॉल करण्यात आले. या कॉल्समधील कंटेंट उमेदवारांच्या आवाजातील डीपफेक वापरून तयार करण्यात आला होता. डीपफेकचे प्रचार साहित्य २२ भाषांमध्ये तयार करण्यात आले. हे पाऊल शक्य… रॅलीत लोकांना ओळखून लक्ष्य केले जाणार नाही डीपफेकवर पारदर्शकता असेल. प्रामाणिक वाटणारी कृत्रिम सामग्री तयार करण्यास सहमती आणि सकारात्मक वापरासाठी परवानगी असेल, परंतु ती सामग्री डीपफेकद्वारे तयार केली गेली आहे हे स्पष्टपणे नमूद पाहिजे. निवडणूक अॅपमध्ये डेटा विश्लेषण आणि डेटा वापराची मानकी निश्चित केली जातील. नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये विरोधकांवर हल्ला करण्यासाठी मजेदार किंवा दिशाभूल करणारे व्हिडिओ प्रसिद्धीस मनाई असू शकते. रॅलीमध्ये येणाऱ्या लोकांच्या चेहऱ्यावरील हावभावांवरून नेते त्यांच्या आशयासाठी रणनीती तयार करू शकतील, परंतु विरोधी पक्षाच्या रॅलीत जाणाऱ्या लोकांना ओळखण्यावर आणि त्यांना लक्ष्य करण्यावर कडक बंदी असेल.