दिल्ली सरकारने एअर क्वालिटी कमिशन (CAQM) ला पत्र लिहून जुन्या वाहनांमध्ये इंधन भरण्यावरील बंदी सध्या तरी थांबवण्याचे आवाहन केले आहे. ही माहिती पर्यावरण मंत्री मनजिंदर सिंग सिरसा यांनी गुरुवारी दिली. संपूर्ण एनसीआरमध्ये ऑटोमॅटिक नंबर प्लेट रिकग्निशन सिस्टम (ANPR) पूर्णपणे स्थापित होईपर्यंत हा नियम लागू करू नये, असे त्यांनी सांगितले. वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी सरकार अनेक पावले उचलत आहे आणि त्याचा परिणाम लवकरच दिसून येईल. खरं तर, CAQM ने एप्रिलमध्ये आदेश दिला होता की, प्रदूषण कमी करण्यासाठी १ जुलैपासून जुन्या वाहनांमध्ये इंधन भरले जाणार नाही. हा नियम दिल्लीबरोबरच दिल्लीच्या बाहेरून येणाऱ्या जुन्या वाहनांनाही लागू आहे. यावर सिरसा म्हणाले;- संपूर्ण एनसीआरमध्ये ऑटोमॅटिक नंबर प्लेट रिकग्निशन सिस्टम (ANPR) अद्याप लागू करण्यात आलेले नाही. जिथे ते बसवले आहे, तिथे ते योग्यरित्या काम करत नाही. कॅमेरे, सेन्सर आणि स्पीकर्समध्ये तांत्रिक समस्या आहेत. अशा परिस्थितीत हा नियम लागू करणे योग्य नाही. मंत्री सिरसा यांच्या पत्रकार परिषदेतील २ महत्त्वाचे मुद्दे…. दिल्ली सरकारने मार्चमध्ये नवीन नियम जाहीर केला होता.
१ मार्च रोजी पर्यावरण मंत्री मनजिंदर सिंग सिरसा यांनी सांगितले होते की, जुलैपासून १५ वर्षे आणि त्याहून अधिक जुन्या वाहनांना पेट्रोल आणि डिझेल दिले जाणार नाही. वायू प्रदूषण नियंत्रित करण्यासाठी दिल्ली सरकारने हे पाऊल उचलले आहे. त्यांनी सांगितले होते की, आम्ही पेट्रोल पंपांवर असे गॅझेट बसवत आहोत जे १५ वर्षांपेक्षा जुने वाहन ओळखतील. अशा वाहनांना पेट्रोल-डिझेल दिले जाणार नाही. दिल्लीची हवा दररोज ३८ सिगारेट ओढण्याइतकी आहे. नोव्हेंबर २०१३ मध्ये दिल्लीतील सरासरी प्रदूषण पातळी २८७ AQI होती. नोव्हेंबर २०२४ मध्ये प्रदूषण पातळी सरासरी ५०० AQI पेक्षा जास्त पोहोचली. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, २०१३ मध्ये, एक सरासरी व्यक्ती प्रदूषणातून १० सिगारेटच्या बरोबरीचा धूर श्वासावाटे घेत होता. २०२४ मध्ये हा आकडा ३८ सिगारेटपर्यंत वाढला. जेव्हा आपण श्वास घेतो तेव्हा हवेतील प्रदूषक आपल्या फुफ्फुसांमध्येही प्रवेश करतात. हे आपल्या रक्तप्रवाहात प्रवेश करू शकतात आणि खोकला किंवा डोळ्यांना खाज सुटू शकते. यामुळे श्वसन आणि फुफ्फुसांशी संबंधित अनेक आजारांचा धोका देखील निर्माण होऊ शकतो. कधीकधी यामुळे कर्करोग देखील होऊ शकतो. आता नवीन अभ्यासातून असे दिसून येत आहे की याचा मेंदूच्या कार्यावरही परिणाम होतो. लॅन्सेट न्यूरोलॉजी जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका जागतिक अभ्यासानुसार, वायू प्रदूषण हे सबअरॅक्नॉइड रक्तस्राव (SAH) चे एक प्रमुख कारण आहे. २०२१ मध्ये सबअरॅक्नॉइड रक्तस्रावामुळे होणाऱ्या सुमारे १४% मृत्यू आणि अपंगत्वासाठी वायू प्रदूषण जबाबदार असल्याचे आढळून आले आहे. ते धूम्रपानापेक्षाही धोकादायक असल्याचे सिद्ध होत आहे. एअर क्वालिटी इंडेक्स म्हणजे काय?
एअर क्वालिटी इंडेक्स (AQI) हे एक प्रकारचे साधन आहे, जे हवा किती स्वच्छ आणि शुद्ध आहे हे मोजते. त्याच्या मदतीने, त्यात असलेल्या वायू प्रदूषकांमुळे आपल्या आरोग्याला काय नुकसान होऊ शकते याचा अंदाज आपण लावू शकतो. AQI प्रामुख्याने 5 सामान्य वायू प्रदूषकांच्या सांद्रतेचे मोजमाप करते. यामध्ये जमिनीवरील ओझोन, कण प्रदूषण, कार्बन मोनोऑक्साइड, सल्फर डायऑक्साइड आणि नायट्रोजन डायऑक्साइड यांचा समावेश आहे. तुम्ही तुमच्या मोबाईल फोनवर किंवा बातम्यांमध्ये AQI सहसा 80, 102, 184, 250 सारख्या संख्येत पाहिले असेल. या संख्येचा अर्थ काय आहे, ग्राफिक पाहा. दिल्लीत वाहनांमुळे प्रदूषण १२% वाढले
२०२३-२४ च्या आर्थिक सर्वेक्षणानुसार, दिल्लीत सुमारे ८० लाख वाहने आहेत. ही वाहने सर्वात कमी प्रदूषण करणारे कण पीएम २.५ उत्सर्जित करतात. दिल्लीतील ४७% प्रदूषण या वाहनांमधून होते. ही वाहने केवळ हानिकारक वायू उत्सर्जित करत नाहीत, तर धूळ प्रदूषण देखील करतात. या वाहनांमुळे दिल्लीतील १२% प्रदूषण वाढले आहे. ही बातमी पण वाचा… दिल्लीतील प्रदूषण कमी करण्यासाठी कृत्रिम पाऊस पाडणार:ऑगस्ट-सप्टेंबरमध्ये 5 चाचण्या होतील दिवाळी आणि हिवाळ्याच्या काळात प्रदूषणाचा सामना करण्यासाठी दिल्लीत कृत्रिम पाऊस पाडला जाईल. नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालयाने (DGCA) याला मान्यता दिली आहे. सरकारच्या मते, एकदा कृत्रिम पाऊस पाडण्याचा खर्च सुमारे 66 लाख रुपये असेल, तर संपूर्ण ऑपरेशनचा खर्च 55 लाख रुपये असेल. वाचा सविस्तर…
