दिग्विजय यांचा पराभव करून साध्वी प्रज्ञा झाल्या होत्या खासदार:दुसऱ्यांदा तिकीट नाकारले; बॉम्बस्फोटातील आरोपी ते संसदेपर्यंतचा प्रवास

मालेगाव बॉम्बस्फोट प्रकरणात भाजपच्या माजी खासदार साध्वी प्रज्ञा सिंह ठाकूर यांची 31 जुलै रोजी निर्दोष मुक्तता करण्यात आली. ज्या बाइकमध्ये स्फोट झाला ती बाइक प्रज्ञा यांच्या नावावर नोंदणीकृत होती हे एनआयएच्या विशेष न्यायालयात सिद्ध होऊ शकले नाही. मालेगाव बॉम्बस्फोटातील आरोपी होण्यापासून ते मध्य प्रदेशातील सर्वात लोकप्रिय लोकसभा मतदारसंघ भोपाळ येथून खासदार होण्या पर्यंतचा प्रज्ञा यांचा प्रवास कसा होता, हे या रिपोर्टमध्ये वाचा… साध्वी यांना लोकसभा निवडणुकीचे तिकीट मिळेपर्यंतची कहाणी, ते कापले जाईपर्यंत तारीख- २३ मार्च २०१९. ठिकाण- मिंटो हॉल, भोपाळ… लोकसभा निवडणुकीच्या तयारी बाबत तत्कालीन मुख्यमंत्री कमलनाथ यांनी पत्रकार परिषद बोलावली. निवडणूक आयोगाने तारखा जाहीर केल्या होत्या. एप्रिल-मे महिन्यात सात टप्प्यात निवडणुका होणार होत्या. राजकीय पक्ष उमेदवार निवडण्यात व्यस्त होते. पत्रकार परिषदेत कमलनाथ यांना असेही विचारण्यात आले की उमेदवारांची नावे कधी जाहीर केली जातील? तर ते म्हणाले- ते लवकरच होईल, परंतु मी तुम्हाला सांगू शकतो की दिग्विजय सिंह भोपाळ लोकसभा मतदारसंघातून निवडणूक लढवतील. कमलनाथ यांनी हे सांगितल्यानंतर भोपाळची जागा हाय प्रोफाइल जागांपैकी एक बनली. कमलनाथ यांच्या या विधानानंतर, त्याच संध्याकाळी दिग्विजय सिंह यांना भोपाळमधून अधिकृत उमेदवार घोषित करण्यात आले. यानंतर, दिग्विजय सिंह यांच्या विरोधात भाजप कोणता उमेदवार उभा करणार याची चर्चा सुरू झाली? नरेंद्र सिंह तोमर, शिवराज सिंह चौहान, उमा भारती यांच्या नावांची चर्चा सुरू झाली. उमा भारती यांचे नाव सर्वात वर होते. २००३ च्या विधानसभा निवडणुकीनंतर साध्वी आणि राजा पुन्हा एकदा आमनेसामने येतील असे म्हटले जात होते. पण जेव्हा भाजपने भोपाळ मतदारसंघातून आपल्या उमेदवाराचे नाव जाहीर केले तेव्हा सर्वांनाच धक्का बसला. भाजपने साध्वीला तिकीट दिले होते, पण त्या उमा भारती नव्हत्या तर प्रज्ञासिंह ठाकूर होत्या. भाजपने प्रज्ञासिंह ठाकूर यांना तिकीट का दिले ते 3 मुद्द्यांमध्ये जाणून घ्या १. भाजपला आपला बालेकिल्ला गमावण्याचा धोका वाटला
१९८४ च्या लोकसभा निवडणुकीत काँग्रेसने शेवटची भोपाळची लोकसभेची जागा जिंकली होती. तेव्हापासून भाजप येथून सातत्याने जिंकत आहे. राज्यात काँग्रेसचे सरकार होते. दिग्विजय सिंह हे १० वर्षे मध्यप्रदेशचे मुख्यमंत्री होते, त्यामुळे त्यांचा भोपाळच्या लोकांशी आधीच संबंध होता. ते भोपाळच्या लोकांसाठी एक परिचित चेहरा होते. २. मुस्लिम मतदारांची संख्या, मतांचे ध्रुवीकरण
२०१९ मध्ये भोपाळमध्ये मतदारांची संख्या सुमारे १८ लाख होती. त्यापैकी सुमारे ५ लाख मतदार मुस्लिम होते. याचा अर्थ दिग्विजय सिंह यांना ही मते मोठ्या प्रमाणात मिळाली असती. याला काँग्रेसची पारंपारिक व्होट बँक म्हणतात. मतांचे ध्रुवीकरण होण्याची पूर्ण शक्यता होती. ३. काँग्रेसकडे ८ पैकी ३ विधानसभा जागा
लोकसभा निवडणुकीच्या सहा महिने आधी मध्य प्रदेशात विधानसभा निवडणुका झाल्या. यामध्ये भाजपला पराभवाचा सामना करावा लागला. भोपाळ लोकसभेतील ८ विधानसभा जागांपैकी काँग्रेसकडे तीन जागा होत्या. अशा परिस्थितीत लोकसभा निवडणुकीतही मतांचे विभाजन होण्याची शक्यता जास्त होती. प्रचारादरम्यान वादग्रस्त विधान आणि साध्वींवर बंदी
निवडणूक प्रचारादरम्यान साध्वी प्रज्ञा ठाकूर वादात सापडल्या. खरंतर, साध्वींच्या नावाची घोषणा झाल्यानंतर, दिग्विजय सिंह म्हणाले होते की मतांचे ध्रुवीकरण रोखण्यासाठी विकासाच्या मुद्द्यावर निवडणूक लढवली जाईल. दिग्विजय यांना त्यांनी कोणतेही वादग्रस्त विधान करावे आणि निवडणुकीची दिशा बदलावी असे वाटत नव्हते. उलट, साध्वी प्रज्ञा सिंह यांनी एकामागून एक अनेक वादग्रस्त विधाने केली. यामुळे त्यांना ७२ तासांच्या बंदी लाही त्यांना सामोरे जावे लागले. पहिले विधान- बाबरी पाडल्याबद्दल पश्चात्ताप का असावा?
बाबरी मशीद पाडल्याबद्दल साध्वी प्रज्ञा ठाकूर यांना प्रश्न विचारण्यात आला. त्यावर उत्तर देताना त्या म्हणाल्या की- बांधकाम पाडल्याबद्दल आपण पश्चात्ताप का करावा? आम्हाला त्याचा अभिमान आहे. राम मंदिरात कचरा होता, आम्ही तो काढून टाकला.’ या विधानामुळे निवडणूक आयोगाने प्रज्ञा सिंह यांना ७२ तासांसाठी प्रचार करण्यास बंदी घातली. तथापि, या बंदी असूनही, साध्वींनी निवडणुकीसाठी प्रचार केला, ज्यासाठी आयोगाने त्यांना पुन्हा नोटीस पाठवली. दुसरे विधान- एटीएस प्रमुख हेमंत करकरे यांचा मृत्यू माझ्या शापामुळे झाला
तिकीट मिळाल्यानंतर, एका निवडणूक सभेत, प्रज्ञा सिंह ठाकूर यांनी म्हटले होते की माजी एटीएस प्रमुख हेमंत करकरे यांचा मृत्यू माझ्या शापामुळे झाला आहे. वाद वाढल्यावर त्यांनी त्यांचे विधान मागे घेतले. त्यांनी असे म्हटले की ते त्यांचे वैयक्तिक दुःख होते. ते करकरे यांना ‘शहीद’ मानतात कारण ते दहशतवाद्यांच्या गोळ्यांनी मारले गेले होते. तिसरे विधान – दहशतवाद्याला मारण्यासाठी एका संन्यासीला यावे लागले सिहोरमध्ये निवडणूक कार्यालयाच्या उद्घाटनप्रसंगी प्रज्ञा ठाकूर म्हणाल्या होत्या- दिग्विजय सिंह यांनी कारखाने बंद केले. त्यांनी लोकांना बेरोजगार केले आणि स्वतःचा व्यवसाय वाढवला. तुम्ही लोकांनी हे सर्व स्वतः सहन केले आहे. आता पुन्हा अशा दहशतवाद्याला संपवण्यासाठी एका संन्यासीला उभे राहावे लागेल. १६ वर्षांपूर्वी जेव्हा उमा दीदींनी त्यांना पराभूत केले तेव्हा ते डोके वर काढू शकले नाही. आता जेव्हा ते पुन्हा उठले आहेत, तेव्हा दुसरा संन्यासी पुढे आली आहे. आता जेव्हा ते संपेल तेव्हा ते उठू शकणार नाही. चौथे विधान- गोडसे देशभक्त होता, मोदी संतापले
लोकसभा निवडणुकीच्या प्रचारादरम्यान, अभिनेता-राजकारणी कमल हसन यांच्या ‘देशाचा पहिला दहशतवादी हिंदू होता’ या विधानावर प्रतिक्रिया देताना साध्वी प्रज्ञा यांनी नथुराम गोडसे यांना देशभक्त म्हटले होते. त्या म्हणाल्या की ‘गोडसे देशभक्त होते, आहेत आणि राहतील.’ गोडसेला दहशतवादी म्हणणाऱ्यांनी स्वतःच्या विवेकात डोकावून पाहावे, असेही त्या म्हणाल्या. अशा लोकांना निवडणुकीत योग्य उत्तर दिले जाईल. साध्वींच्या या विधानावर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी एका मुलाखतीत म्हटले होते की, महात्मा गांधींवरील विधानाबद्दल ते खासदार ठाकूर यांना कधीही मनापासून माफ करू शकणार नाहीत. साध्वी प्रज्ञा सिंह यांनी भरघोस मतांनी निवडणूक जिंकली
लोकसभा निवडणुकीचे निकाल २३ मे २०१९ रोजी जाहीर होणार होते. सर्वांच्या नजरा भोपाळच्या जागेवर होत्या. ही निवडणूक पूर्णपणे हिंदुत्वाच्या मुद्द्यावर लढली गेली. शेवटी निकाल भाजपच्या बाजूने लागला. उमेदवार साध्वी प्रज्ञा सिंह ठाकूर यांनी काँग्रेसचे उमेदवार दिग्विजय सिंह यांचा ३ लाख ६४ हजार मतांनी पराभव केला. संपूर्ण निवडणुकीदरम्यान प्रज्ञा सिंह यांनी एकूण ४५ लाख ४६ हजार ९१४ रुपये खर्च केले. यामध्ये त्यांचे स्वतःचे योगदान फक्त ११ हजार रुपये होते. निवडणुकीत प्रचार करण्यासाठी प्रज्ञा सिंह यांना भाजपकडून १० लाख रुपये मिळाले. याशिवाय विविध संस्था, लोक आणि इतरांनी कर्ज, भेटवस्तू आणि देणगी स्वरूपात २६ लाख ७९ हजार ५८४ रुपये योगदान दिले. साध्वींनी लाउडस्पीकर, हँडबिल, पोस्टर्स, व्हिडिओ, ऑडिओ कॅसेट्सवर एकही रुपया खर्च केला नाही. स्टार प्रचारकांच्या रॅली आणि मिरवणुकीवर त्यांनी ५२ हजार रुपये खर्च केल्याचे जाहीर केले होते. इंटरनेट, प्रिंट आणि इलेक्ट्रॉनिक माध्यमांवर राजकीय प्रचारावर ६ लाख २९ हजार ८८३ रुपये खर्च करण्यात आले. प्रज्ञा त्यांच्या कामापेक्षा विधानांमुळे जास्त चर्चेत राहिल्या गोडसे प्रेम पुन्हा जागृत झाले लोकसभेत विशेष संरक्षण गट (दुरुस्ती) विधेयकावर चर्चा सुरू असताना, द्रमुकचे खासदार ए राजा यांनी नथुराम गोडसे यांनी गांधींना का मारले हे स्पष्ट करण्यासाठी केलेल्या विधानाचा संदर्भ दिला. चर्चेत व्यत्यय आणत प्रज्ञा ठाकूर म्हणाल्या, “तुम्ही अशा देशभक्ताचे उदाहरण देऊ शकत नाही.” काँग्रेस नेतृत्वाने लोकसभेत हा मुद्दा उपस्थित केला आणि प्रज्ञा ठाकूर यांच्यावर कठोर कारवाईची मागणी केली. त्यांचे विधान संसदेच्या नोंदीतून काढून टाकण्यात आले. या विधानानंतर भाजपने या प्रकरण संपवण्याचा प्रयत्न केला. प्रज्ञा ठाकूर यांना संरक्षण सल्लागार समितीमधून काढून टाकण्यात आले. २०१९ मध्ये संसदेच्या हिवाळी अधिवेशनादरम्यान प्रज्ञा ठाकूर यांना संसदीय पक्षाच्या बैठकीला उपस्थित राहण्यापासूनही बंदी घालण्यात आली. गोमूत्र पिल्याने कोरोना पासून बचाव होऊ शकतो कोव्हिड-१९ च्या दुसऱ्या लाटेदरम्यान, प्रज्ञा ठाकूर म्हणाल्या होत्या की, ‘गोमूत्र पिल्याने कोरोना टाळता येतो आणि त्यामुळे फुफ्फुसांना संसर्गापासून संरक्षण मिळते. मला आरोग्याच्या समस्या येत आहेत पण मी दररोज ‘गोमूत्र अर्क’ घेते. यानंतर, मला कोरोना विषाणूसाठी कोणत्याही औषधाची आवश्यकता नाही. मला कोरोना विषाणूची लागण होणार नाही.’ हिंदूंनी घरात शस्त्रे ठेवावीत
खासदार असताना प्रज्ञा ठाकूर यांच्यावर द्वेषपूर्ण भाषण देण्याचा आरोपही करण्यात आला होता. डिसेंबर २०२२ मध्ये एका भाषणात प्रज्ञा ठाकूर म्हणाल्या होत्या की, “घरात शस्त्रे ठेवा आणि जर काही नसेल तर किमान भाजीपाला कापण्याचे चाकू तरी धारदार ठेवा… कोणती परिस्थिती उद्भवू शकते हे तुम्हाला कधीच कळत नाही… प्रत्येकाला स्वसंरक्षणाचा अधिकार आहे. जर कोणी आमच्या घरात घुसून आमच्यावर हल्ला केला तर त्याला योग्य उत्तर देण्याचा आमचा अधिकार आहे.” या विधानाबद्दल पोलिसांनी प्रज्ञा ठाकूर यांच्याविरुद्ध तक्रार दाखल केली. या एफआयआरमध्ये भारतीय दंड संहितेच्या कलम १५३ अ (धर्म आणि वंशाच्या आधारावर वेगवेगळ्या गटांमध्ये शत्रुत्व निर्माण करणे) आणि २९५ अ (कोणत्याही वर्गाच्या धार्मिक भावना जाणूनबुजून अपमानित करणे) लावण्यात आले. पाच वर्षांनंतर पक्षाने त्यांचे तिकीट कापले पाच वर्षे उलटून गेली. २०२४ च्या लोकसभा निवडणुका आल्या आहेत. भाजपने खासदारकीच्या उमेदवारांची यादी जाहीर केली तेव्हा त्यांनी भोपाळमधून प्रज्ञा सिंह यांचे तिकीट कापले आणि माजी महापौर आलोक शर्मा यांना उमेदवारी दिली. वादग्रस्त विधानांमुळे त्यांचे तिकीट कापले गेले का? असे साध्वींना विचारले असता, त्या म्हणाल्या, “मी कधीही वादग्रस्त विधान केलेले नाही. मी जे काही बोलले ते खरे बोलले. राजकारणात असताना खरे बोलणे चुकीचे असेल, तर मला वाटते की सत्य बोलण्याची सवय लावली पाहिजे. जे काही सत्य आहे ते समाजाला कळवले पाहिजे.”