हरियाणाचे माजी CM ओपी चौटालांचे निधन:शिक्षक भरती घोटाळ्यात तुरुंगात गेले, 86 व्या वर्षी तिथूनच 10-12 वी उत्तीर्ण झाले

हरियाणाचे माजी मुख्यमंत्री आणि INLD सुप्रीमो ओम प्रकाश चौटाला यांचे निधन झाले आहे. ते 89 वर्षांचे होते. शुक्रवारी ते गुरुग्राम येथील त्यांच्या घरी होते. त्यांना हृदयविकाराचा झटका आला. त्यानंतर 11.30 वाजता त्यांना गुरुग्रामच्या मेदांता रुग्णालयात आणण्यात आले. सुमारे अर्ध्या तासानंतर दुपारी 12 वाजता त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. चौटाला हे पाच वेळा हरियाणाचे मुख्यमंत्री होते. आज शुक्रवारी (20 डिसेंबर) सायंकाळपर्यंत त्यांचे पार्थिव त्यांच्या मूळ गावी सिरसा येथील चौटाला येथे आणले जाईल. जिथे त्यांना अंतिम दर्शनासाठी ठेवण्यात येणार आहे. त्यानंतर गावातच त्यांच्या पार्थिवावर अंत्यसंस्कार करण्यात येणार आहेत. माजी उपपंतप्रधानांचे पुत्र, तुरुंगात असताना 10वी-12वी पास माजी उपपंतप्रधान चौधरी देवी लाल यांच्या पाच मुलांपैकी ओपी चौटाला हे सर्वात मोठे होते. त्यांचा जन्म 1 जानेवारी 1935 रोजी झाला. चौटाला यांनी प्राथमिक शिक्षणानंतर शिक्षण सोडले. 2013 मध्ये, जेव्हा चौटाला शिक्षक भरती घोटाळ्यात तिहार तुरुंगात बंद होते, तेव्हा त्यांनी वयाच्या 82 व्या वर्षी पहिली 10वी आणि नंतर 12वीची परीक्षा उत्तीर्ण केली होती. चौटाला पहिली निवडणूक हरले होते, पोटनिवडणुकीत जिंकले होते ओमप्रकाश चौटाला यांच्या निवडणुकीच्या राजकारणाला 1968 मध्ये सुरुवात झाली. देवीलाल यांच्या पारंपारिक मतदारसंघ एलेनाबाद येथून त्यांनी पहिली निवडणूक लढवली. त्यांच्या विरोधात लालचंद खोड यांनी माजी मुख्यमंत्री राव बिरेंद्र सिंह यांच्या विशाल हरियाणा पक्षाकडून निवडणूक लढवली होती. चौटाला या निवडणुकीत पराभूत झाले. मात्र, पराभवानंतरही चौटाला शांत बसले नाहीत. निवडणुकीत अनियमितता झाल्याचा आरोप करत त्यांनी उच्च न्यायालयात धाव घेतली. वर्षभर चाललेल्या सुनावणीनंतर न्यायालयाने लालचंद यांचे सदस्यत्व रद्द केले. 1970 मध्ये पोटनिवडणूक झाली तेव्हा चौटाला जनता दलाच्या तिकिटावर लढले आणि आमदार झाले. वडील केंद्र सरकारमध्ये सामील झाल्यावर चौटालांना मुख्यमंत्री करण्यात आले 1987 च्या विधानसभा निवडणुकीत लोकदलाने 90 पैकी 60 जागा जिंकल्या. ओपी चौटाला यांचे वडील देवीलाल दुसऱ्यांदा मुख्यमंत्री झाले. दोन वर्षांनंतर झालेल्या लोकसभा निवडणुकीत केंद्रात जनता दलाचे सरकार स्थापन झाले. ज्यामध्ये व्हीपी सिंह पंतप्रधान झाले. देवीलाल देखील या सरकारचा एक भाग बनले आणि त्यांना उपपंतप्रधान बनवण्यात आले. दुसऱ्या दिवशी दिल्लीत लोकदलाच्या आमदारांची बैठक झाली. ज्यामध्ये ओपी चौटाला यांची मुख्यमंत्रीपदी निवड करण्यात आली होती. पहिल्यांदाच मुख्यमंत्री झाले आणि वडिलांच्या जागेसाठी लढले, दोनदा हिंसाचार झाला 2 डिसेंबर 1989 रोजी ओमप्रकाश चौटाला प्रथमच हरियाणाचे मुख्यमंत्री बनले. तेव्हा ते राज्यसभेचे खासदार होते. मुख्यमंत्री राहण्यासाठी त्यांना 6 महिन्यांत आमदार व्हायचे होते. देवीलाल यांनी त्यांना त्यांच्या पारंपारिक सीट मेहममधून निवडणूक लढवायला लावली, पण खाप पंचायतीने त्यांना विरोध करण्यास सुरुवात केली. मेहममध्ये 27 फेब्रुवारी 1990 रोजी मतदान झाले होते, जे हिंसाचार आणि बूथ कॅप्चरिंगमुळे प्रभावित झाले होते. निवडणूक आयोगाने आठ बूथवर पुन्हा मतदान घेण्याचे आदेश दिले. पुन्हा मतदान झाले तेव्हा पुन्हा हिंसाचार उसळला. निवडणूक आयोगाने पुन्हा निवडणूक रद्द केली. प्रदीर्घ राजकीय घडामोडीनंतर 27 मे रोजी पुन्हा निवडणुकीच्या तारखा निश्चित करण्यात आल्या, मात्र मतदानाच्या काही दिवस आधी अपक्ष उमेदवार अमीर सिंह यांची हत्या करण्यात आली. डांगी यांची मते कमी करण्यासाठी चौटाला यांनी अमीर सिंह यांना डमी उमेदवार बनवले होते. अमीरसिंग आणि डांगी हे एकाच गावातील मदिना. डांगी यांच्यावर खुनाचाही आरोप होता. त्यांना अटक करण्यासाठी पोलीस डांगी यांच्या घरी पोहोचले तेव्हा त्यांचे समर्थक संतप्त झाले. पोलिसांनी जमावावर गोळीबार केला. यामध्ये 10 जणांचा मृत्यू झाला. पहिल्यांदा मुख्यमंत्री झाल्यानंतर साडेपाच महिन्यांनी राजीनामा द्यावा लागला मेहममधील या हिंसाचाराचा आवाज संसदेतही घुमू लागला. पंतप्रधान व्हीपी सिंग आणि आघाडीच्या दबावापुढे तत्कालीन उपपंतप्रधान देवीलाल यांना झुकावे लागले. प्रथमच मुख्यमंत्री झाल्यानंतर अवघ्या साडेपाच महिन्यांत ओमप्रकाश चौटाला यांना राजीनामा द्यावा लागला. त्यांच्या जागी बनारसी दास गुप्ता यांना मुख्यमंत्री करण्यात आले. दुसऱ्यांदा 5 दिवसांत मुख्यमंत्रीपद सोडावे लागले त्यानंतर काही दिवसांनी चौटाला यांनी दरबा मतदारसंघातून पोटनिवडणूक जिंकली. अवघ्या 51 दिवसांनी बनारसी दास यांना पदावरून हटवून चौटाला दुसऱ्यांदा मुख्यमंत्री झाले. मात्र मेहममधील हिंसाचाराचा मुद्दा थंडावला नाही. जोपर्यंत खटला सुरू आहे तोपर्यंत चौटाला यांनी मुख्यमंत्री होऊ नये, अशी पंतप्रधान व्हीपी सिंह यांचीही इच्छा होती. चौटाला यांना अवघ्या 5 दिवसांनी पुन्हा पायउतार व्हावे लागले. यावेळी त्यांनी मास्टर हुकुम सिंग फोगट यांना मुख्यमंत्री केले. केंद्राच्या मदतीने केवळ 15 दिवसांसाठी तिसऱ्यांदा मुख्यमंत्री झाले 1990 नंतर पंतप्रधान व्हीपी सिंह सरकारला बाहेरून पाठिंबा देणाऱ्या भाजपने राम मंदिराच्या उभारणीसाठी रथयात्रा काढण्याचा निर्णय घेतला. व्ही.पी.सिंग यांनी अडवाणींना रथयात्रा न काढण्यास सांगितले, पण त्यांनी ते मान्य केले नाही. यानंतर अडवाणींना बिहारमधील समस्तीपूर येथून अटक करण्यात आली. अटकेमुळे संतप्त झालेल्या भाजपने व्हीपी सिंग सरकारचा पाठिंबा काढून घेतला. व्हीपी सिंग यांचे सरकार 7 नोव्हेंबर 1990 रोजी पडले. यानंतर जनता दलाचे चंद्रशेखर पंतप्रधान आणि देवीलाल उपपंतप्रधान बनले. चार महिन्यांनंतर, म्हणजेच मार्च 1991 मध्ये, देवीलाल यांनी हुकुम सिंग यांना हटवले आणि ओमप्रकाश चौटाला यांना तिसऱ्यांदा हरियाणाचे मुख्यमंत्री केले. या निर्णयामुळे राज्यातील अनेक पक्षाचे आमदार नाराज झाले. काही आमदारांनीही पक्ष सोडला. परिणामी पंधरा दिवसांतच सरकार पडले. राज्यात राष्ट्रपती राजवट लागू करण्यात आली. चौटाला यांनी 15 महिन्यांत तिसऱ्यांदा मुख्यमंत्रीपदाचा राजीनामा दिला होता.