पोटातील गॅसपासून मुक्ती कशी मिळवायची:कोमट पाणी प्या, वॉक करा, जंक फूडपासून दूर राहा, या 10 उपायांमुळे होणार नाही गॅस

स्टॅटिस्टाच्या 2021 च्या सर्वेक्षण अहवालानुसार, भारतातील 30 ते 44 वयोगटातील सुमारे 32% प्रौढांना गॅस, ऍसिडिटी आणि अपचनाच्या समस्यांचा त्रास होतो. वृद्ध आणि ज्येष्ठ नागरिकांमध्ये ही समस्या अधिक आहे. तसेच, बैठी जीवनशैली (दिवसभर एकाच ठिकाणी बसून काम करणे आणि शारीरिक हालचाल न करणे) आणि खाण्याच्या चुकीच्या सवयींमुळे ही समस्या वाढत आहे. पोटात गॅस तयार होणे, आम्लपित्त आणि पोट फुगणे यासारख्या समस्या इतक्या सामान्य झाल्या आहेत की प्रत्येक तिसरा माणूस याने त्रस्त आहे. पावसाळा आणि हिवाळ्याच्या काळात ही समस्या आणखी वाढते. तेलकट, तळलेले, मसालेदार अन्न खाणे, रात्री उशिरापर्यंत जागे राहणे, खूप कमी पाणी पिणे, राग येणे, काळजी करणे, निष्क्रिय राहणे ही पोटात गॅस निर्माण होण्याची प्रमुख कारणे आहेत. नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित 2017-18 च्या अभ्यासानुसार, जगभरातील 19% लोक गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल समस्यांनी ग्रस्त आहेत. तर आज ‘ कामाची बातमी ‘ मध्ये पोटात निर्माण होणारा गॅस आणि गॅसपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी काही घरगुती उपायांबद्दल बोलूया. तज्ज्ञ- डॉ. संजय कुमार, गॅस्ट्रोएन्टेरोलॉजिस्ट, यकृत आणि पाचक केंद्र, भोपाळ प्रश्न: पोटात गॅस का निर्माण होतो? उत्तर – आपण सकाळी उठल्यापासून रात्री झोपेपर्यंत आपल्या पोटात कचरा टाकत असतो, जसे की डस्टबिनमध्ये कचरा टाकतो. आपण खाल्ले आहे, पण आपल्या पोटाला ते पचवण्यासाठी खूप मेहनत करावी लागते. यामुळे अनेकदा बद्धकोष्ठता, गॅस, सूज येणे इत्यादी समस्या उद्भवतात. पचनाच्या वेळी पोटात हायड्रोजन, कार्बन डायऑक्साइड आणि मिथेन वायू तयार होतात, ज्यामुळे गॅस किंवा ॲसिडिटी होते. पोटात गॅस तयार होत असेल तर त्याचे मुख्य कारण म्हणजे अन्नाचे पचन नीट होत नाही आणि ते आतड्यांमध्ये फिरत असते. प्रश्न: अपचन आणि पोटात गॅस निर्माण होण्याची लक्षणे कोणती? उत्तर – याचे साधे उत्तर असे असू शकते की जेव्हा आपण पादतो तेव्हा पोटात गॅस होतो. पण कधी कधी असे होत नाही, उलट पोटात गॅस तयार होत असतो. पोटात गॅस तयार होण्याची लक्षणे काय आहेत हे पाहण्यासाठी खालील ग्राफिक पाहा- भोपाळच्या आहारतज्ञ डॉ.अंजू विश्वकर्मा सांगतात की, पोटात तयार होणाऱ्या गॅसपासून आराम मिळवण्यासाठी कमी चरबीयुक्त अन्न आणि हिरव्या भाज्या, फळे इत्यादींचा आहारात समावेश करणे गरजेचे आहे. तळलेले आणि मसालेदार पदार्थ टाळावेत. चिकन-मटण, जंक फूड इत्यादी हळूहळू पचणारे अन्नही टाळावे. सहज पचण्याजोगे फायबरयुक्त अन्न खाल्ल्याने ते सहज पचते, पोट व्यवस्थित साफ होते आणि गॅसही तयार होत नाही. प्रश्न- पोटात गॅस का निर्माण होतो? उत्तर- पोटात गॅस निर्माण होण्याची अनेक कारणे असू शकतात. अपचनामुळे जड वस्तू खाल्ल्याने गॅस तयार होतो. खालील ग्राफिकमध्ये तपशील पाहा- प्रश्न- पोटात गॅस होत असेल तर त्यापासून मुक्त होण्यासाठी कोणते घरगुती उपाय आहेत? उत्तर : कधी कधी जड प्रोटीन आणि जड अन्न खाल्ल्यानेही पोटात गॅस तयार होतो. गॅस बाहेर पडत असेल तर पोटात तितकेसे दुखत नाही, पण गॅस अडकून बाहेर पडत नसेल तर दुखणे, पोट फुगणे अशा समस्या उद्भवतात. अशा वेळी काही घरगुती उपाय करून आपण या गॅसपासून मुक्ती मिळवू शकतो. कोमट पाणी प्या गॅसपासून मुक्त होण्यासाठी कोमट पाणी प्या. हे गॅस पास करण्यास अनुमती देईल आणि आराम देईल. युरोपियन जर्नल ऑफ फार्मास्युटिकल अँड मेडिकल रिसर्चमधील एका अभ्यासानुसार, नियमितपणे आणि विशेषत: सकाळी कोमट पाणी प्यायल्याने पचनसंस्थेला योग्य प्रकारे काम करण्यास मदत होते. यामुळे बद्धकोष्ठता, गॅस किंवा इतर कोणत्याही समस्येपासून आराम मिळू शकतो. कोमट पाण्यात लिंबू किंवा जिरे टाकून प्या. गॅसमुळे पोट फुगण्याची समस्या सामान्य आहे. कधी कधी आंबट ढेकरही येतात. अशा स्थितीत कोमट पाण्यात लिंबाचा रस घालून पिऊ शकता. किंवा अर्धा चमचा जिरे पाण्यात उकळून ते पिऊ शकता. गॅसमध्ये आराम मिळेल. सेलेरी खा सेलेरी प्रत्येक स्वयंपाकघरात आढळते. फायबर, अँटिऑक्सिडंट्स आणि खनिजे भरपूर असल्याने ते पौष्टिक आहे. हे पारंपारिक भारतीय वैद्यकीय पद्धतींमध्ये बऱ्याच काळापासून वापरले जात आहे. गॅस तयार झाल्यास किंवा पोट फुगल्याच्या बाबतीत, काही सेलेरी रॉक सॉल्टमध्ये मिसळून चघळा आणि नंतर कोमट पाणी प्या. गॅसपासून आराम मिळेल. एका जातीची बडीशेप खा बडीशेपमध्ये अँटी-मायक्रोबियल गुणधर्म असतात, जे पोटात गॅस, जळजळ, वेदना आणि पोट फुगणे या समस्यांपासून आराम देतात. याचे सेवन केल्याने तुम्हाला गॅसपासूनही आराम मिळेल. दही खा पचनसंस्था निरोगी ठेवण्यासाठी दही खूप फायदेशीर आहे. हे पचनासाठी उपयुक्त आहे. पोटात गॅस होत असेल तर दही खावे. हे ताक किंवा लस्सीच्या स्वरूपातही घेता येते. काळी मिरी आणि वाळलेले आले जेवल्यानंतर एक तासाने अर्धा ग्लास पाण्यात 1 चमचा काळी मिरी पावडर आणि 1 चमचा आले पावडर मिसळून प्या. आले हिंग आणि खडे मीठ मिसळून प्यायल्याने गॅसपासून आराम मिळतो. केळी खा केळ्यामध्ये लोह आणि पोटॅशियम असते. हे पोटात जळजळ आणि सूज कमी करण्यास मदत करते. पोट फुगण्याची किंवा गॅसची समस्याही दूर करते. सकाळी नाश्त्यासोबत घेणे चांगले. रिसोर्सगेटमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, केळी हे सहज पचणारे फळ आहे. त्यात चरबीचे प्रमाण कमी असते आणि त्यात भरपूर खनिजे आणि जीवनसत्त्वे असतात. पोटाचे आजार, सांधेदुखी, जुलाब, मूळव्याध इत्यादींवर केळी खाणे फायदेशीर आहे. पोटात गॅस होऊ नये म्हणून आपली जीवनशैली कशी असावी? सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे आपले दैनंदिन जीवन इतके निरोगी, संतुलित आणि वैज्ञानिक असावे की गॅसची समस्या उद्भवणार नाही. त्यासाठी काही गोष्टींची काळजी घेणे गरजेचे आहे. खाली दिलेल्या ग्राफिकमध्ये पाहा गॅस टाळण्यासाठी कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात –