भारतीय अंतराळवीर शुभांशू शुक्ला यांनी शुक्रवारी एका ऑनलाइन पत्रकार परिषदेत त्यांच्या २० दिवसांच्या अंतराळ मोहिमेचे आणि आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावरील (ISS) 18 दिवसांच्या वास्तव्याचे अनुभव सांगितले. शुक्ला यांनी पृथ्वीवर पुन्हा गुरुत्वाकर्षणाशी जुळवून घेण्याचा त्यांचा अनुभव शेअर केला. ते म्हणाले- पृथ्वीवर परतल्यानंतर, मी फोटो काढण्यासाठी मोबाईल मागितला. ज्या क्षणी मी मोबाईल हातात घेतला, तो क्षण मला खूप जड वाटला. त्यांनी आणखी एका घटनेबद्दल सांगितले – मी माझ्या बेडवर बसलो होतो. मी माझा लॅपटॉप बंद केला आणि तो बेडच्या बाजूला ढकलला. मला वाटले की तो हवेत तरंगेल. सुदैवाने, जमिनीवर कार्पेट होते त्यामुळे कोणतेही नुकसान झाले नाही. शुभांशू शुक्ला यांचे अ‍ॅक्सियम-४ मिशन २५ जून रोजी फ्लोरिडा येथील केनेडी स्पेस सेंटर येथून प्रक्षेपित करण्यात आले आणि १५ जुलै रोजी ते पृथ्वीवर परतले. शुक्ला ऑगस्टच्या दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या आठवड्यात भारतात परतण्याची अपेक्षा आहे. शुभांशू म्हणाले- भारताचे दुसरे उड्डाण सुरू झाले
पत्रकार परिषदेत शुक्ला म्हणाले- ४१ वर्षांनंतर एक भारतीय अंतराळातून परतला. यावेळी ती फक्त उडी नव्हती, तर भारताच्या दुसऱ्या उड्डाणाची सुरुवात होती. यावेळी आपण तयार आहोत. फक्त उड्डाण करण्यासाठी नाही तर नेतृत्व करण्यासाठी. त्यांनी सांगितले की संपूर्ण अंतराळ प्रवासातील सर्वात संस्मरणीय क्षण म्हणजे २८ जून रोजी पंतप्रधान मोदींशी बोलणे आणि त्यांच्या मागे तिरंगा फडकत होता. पंतप्रधान मोदींनी मला आम्ही तिथे जे काही करत होतो ते रेकॉर्ड करण्यास सांगितले होते. मी हे काम खूप चांगले केले आहे. शुभांशू शुक्ला अ‍ॅक्सियम-४ मोहिमेचा भाग होते
शुभांशू शुक्ला अ‍ॅक्सियम-४ मोहिमेचा भाग होते. भारताने एका जागेसाठी ५४८ कोटी रुपये दिले. ही एक खाजगी अंतराळ उड्डाण मोहीम होती. अमेरिकन अंतराळ कंपनी अ‍ॅक्सियम, नासा आणि स्पेसएक्स यांच्या भागीदारीत हे प्रक्षेपित करण्यात आले. ही कंपनी त्यांच्या अंतराळयानातून आयएसएसमध्ये खासगी अंतराळवीर पाठवते. शुभांशूला आयएसएसमध्ये भारतीय शैक्षणिक संस्थांचे ७ प्रयोग करायचे होते. त्यापैकी बहुतेक जैविक अभ्यासाशी संबंधित होते. त्यांना नासासोबत इतर ५ प्रयोगही करायचे होते. यामध्ये, एका दीर्घ अंतराळ मोहिमेसाठी डेटा गोळा करायचा होता. या मोहिमेत केलेल्या प्रयोगांमुळे भारताच्या गगनयान मोहिमेला बळकटी मिळाली आहे. हे मिशन अंतराळ स्थानक बांधण्याच्या योजनेचा एक भाग होते
या मोहिमेचा मुख्य उद्देश अवकाशात संशोधन करणे आणि नवीन तंत्रज्ञानाची चाचणी करणे हा होता. हे अभियान खासगी अंतराळ प्रवासाला प्रोत्साहन देणेदेखील होते. हे अभियान अवकाश नियोजनाचा एक भाग होते. भविष्यात एक व्यावसायिक अंतराळ स्थानक (अ‍ॅक्सिओम स्टेशन) बांधण्याची योजना आहे. शुभांशू ४ दिवसांच्या विलंबाने पृथ्वीवर परतले शुभांशू शुक्ला १४ जुलै रोजी पृथ्वीवर परतले. अ‍ॅक्सियम-४ मोहिमेअंतर्गत शुभांशूसह चार क्रू मेंबर्स आयएसएसवर पोहोचले. २५ जून रोजी फ्लोरिडातील केनेडी स्पेस सेंटर येथून हे मिशन लॉन्च करण्यात आले. ड्रॅगन अंतराळयान २८ तासांच्या प्रवासानंतर २६ जून रोजी आयएसएसवर पोहोचले. हे मिशन १४ दिवसांचे होते परंतु अंतराळवीराचे परतणे चार दिवसांनी उशिरा झाले. ४१ वर्षांनंतर भारतीय अंतराळवीर अवकाशात गेला
अमेरिकन अंतराळ संस्था नासा आणि भारतीय संस्था इस्रो यांच्यातील करारानुसार, भारतीय हवाई दलाचे ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ला यांची या मोहिमेसाठी निवड करण्यात आली. ४१ वर्षांपूर्वी, भारताचे राकेश शर्मा यांनी १९८४ मध्ये सोव्हिएत युनियनच्या अंतराळयानातून अंतराळ प्रवास केला होता. शुभांशू यांचा हा अनुभव भारताच्या गगनयान मोहिमेत उपयुक्त ठरेल. ही भारताची पहिली मानवी अंतराळ मोहीम आहे, ज्याचा उद्देश भारतीय अंतराळवीरांना पृथ्वीच्या खालच्या कक्षेत पाठवणे आणि त्यांना सुरक्षितपणे परत आणणे आहे. हे २०२७ मध्ये प्रक्षेपित होण्याची शक्यता आहे. भारतात अंतराळवीरांना गगनयात्री म्हणतात. त्याचप्रमाणे, रशियामध्ये त्यांना कॉसमोनॉट्स म्हणतात आणि चीनमध्ये त्यांना तायकोनॉट्स म्हणतात. आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक म्हणजे काय?
आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) हे पृथ्वीभोवती फिरणारे एक मोठे अंतराळयान आहे. अंतराळवीर त्यात राहतात आणि सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाचे प्रयोग करतात. ते ताशी २८ हजार किलोमीटर वेगाने प्रवास करते. ते दर ९० मिनिटांनी पृथ्वीभोवती एक प्रदक्षिणा पूर्ण करते. ५ अंतराळ संस्थांनी संयुक्तपणे ते बांधले आहे. या स्थानकाचा पहिला भाग नोव्हेंबर १९९८ मध्ये लाँच करण्यात आला होता.
