NCERT च्या आठवीच्या सामाजिक शास्त्राच्या पुस्तकात आता शीख आणि मराठा इतिहासासोबतच ज्या राजा-महाराजांचा विसर पडलेला आहे त्या राजांचेही प्रकरण समाविष्ट आहे. आता विद्यार्थ्यांना मराठा नेत्यांच्या कथा, शिखांचा इतिहास, मजबूत प्रादेशिक राज्ये आणि नरसिंह देव प्रथम यांसारख्या राजांच्या कथा शिकवल्या जातील. कोणार्क मंदिर नरसिंह देव प्रथम (१२३८-१२६४) यांच्या कारकिर्दीत बांधले गेले. आठवीच्या ‘एक्सप्लोरिंग सोसायटी – इंडिया अँड बियॉन्ड’ या पुस्तकात शीख आणि मराठा इतिहासाशी संबंधित गोष्टी आधीच समाविष्ट होत्या, परंतु आता त्याशी संबंधित तपशीलवार प्रकरणे पुस्तकात समाविष्ट करण्यात आली आहेत. ही नवीन पुस्तके शैक्षणिक सत्र २०२५-२६ पासून अभ्यासक्रमात समाविष्ट केली जातील. पुस्तकात प्रादेशिक राजांबद्दलचे प्रकरण जोडले गेले आहेत. या नवीन NCERT पुस्तकांमध्ये अनेक विसरलेल्या आणि प्रादेशिक राजांवर प्रकरणे समाविष्ट आहेत. यामध्ये ओडिशाचे गजपती शासक नरसिंहदेव प्रथम, राणी अब्बक्का पहिला आणि दुसरा आणि त्रावणकोरच्या मार्तंड वर्मा यांचा समावेश आहे. गुरु नानक यांच्या आध्यात्मिक प्रवासावर आणि गुरु गोविंद सिंग यांच्या लष्करी प्रतिकारावर पुस्तकात प्रकरणे जोडण्यात आली आहेत. त्यात खालसा पंथाचा पाया कसा घातला गेला हे सांगितले आहे. गुरु तेग बहादूर यांच्या फाशीसारखी माहिती देखील जोडण्यात आली आहे. १९ व्या शतकाच्या मध्यापर्यंत शीख साम्राज्य ब्रिटिश राजवटीविरुद्ध कसे ठामपणे उभे राहिले हे पुस्तक सांगते. मराठा इतिहासाची २२ पाने समाविष्ट आतापर्यंत आठवीच्या पुस्तकात मराठ्यांबद्दल फक्त दीड पान होते. आता या अभ्यासक्रमात २२ पानांचा दीर्घ इतिहास जोडण्यात आला आहे. त्यात १७ व्या शतकातील शिवाजी महाराजांचा उदय, रायगड किल्ल्यावरील त्यांचा राज्याभिषेक, त्यांची गनिमी शैली, शिवाजी महाराजांची लष्करी रणनीती, प्रशासन आणि स्वराज्यावरील भर यांचा समावेश आहे. शिवाजी महाराजांव्यतिरिक्त, त्यांचे वंशज संभाजी, राजाराम, शाहूजी, ताराबाई, बाजीराव १, महादजी सिंधिया आणि नाना फडणीस यांच्या कथांचाही समावेश करण्यात आला आहे. पूर्वी राजे फक्त काही ओळींमध्येच समाविष्ट केले जात होते, आता एनसीईआरटीने त्यांच्यावर संपूर्ण प्रकरणे समाविष्ट केली आहेत. मुघलांबद्दलच्या प्रकरणांमध्येही बदल झाले. “अकबरचे राज्य क्रूरता आणि सहिष्णुतेचे मिश्रण होते, तर औरंगजेब एक लष्करी शासक होता, ज्याने गैर-इस्लामी प्रथांवर बंदी घातली आणि गैर-मुस्लिमांवर कर लादले.” मुघल काळातील हा नवीन आढावा एनसीईआरटीच्या इयत्ता 8 वी च्या पुस्तकात समाविष्ट करण्यात आला आहे. इयत्ता आठवीच्या सामाजिक शास्त्राच्या पुस्तकात मुघल शासकांच्या धार्मिक निर्णयांचे, सांस्कृतिक योगदानाचे आणि क्रूरतेचे नवीन अर्थ लावले आहेत. अकबराच्या राजवटीचे वर्णन क्रूरता आणि सहिष्णुतेचे मिश्रण असे केले. पुस्तकात अकबराच्या राजवटीचे वर्णन क्रूरता आणि सहिष्णुतेचे मिश्रण असे केले आहे. असे लिहिले आहे की, १५६८ मध्ये चित्तोड किल्ल्याच्या वेढा दरम्यान, अकबराने सुमारे ३०,००० नागरिकांना मारण्याचा आणि वाचलेल्या महिला आणि मुलांना गुलाम बनवण्याचा आदेश दिला होता.
By
mahahunt
17 July 2025