पंजाबमध्ये गेल्या काही वर्षांत परदेशात जाण्याची क्रेझ झपाट्याने वाढली होती. निवडणुकीच्या वेळीही या मुद्द्यावर बरेच राजकारण झाले होते, परंतु आता परिस्थिती बदलत आहे. कॅनडा, ऑस्ट्रेलिया आणि इतर देशांमध्ये कडक नियमांमुळे पंजाबमधून पासपोर्टसाठी अर्ज करणाऱ्यांची संख्या लक्षणीयरीत्या कमी झाली आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, १ जानेवारी ते ३० जून २०२५ पर्यंत पंजाबमध्ये दररोज सरासरी १९७८ पासपोर्ट अर्ज प्राप्त झाले, जे गेल्या काही वर्षांतील सर्वात कमी आहे. तर २०२४ मध्ये हा आकडा दररोज सुमारे २,९०६ होता. पंजाब सरकार याला आपले यश म्हणत आहे कारण सत्तेत येण्यापूर्वी त्यांनी ‘वतन वापसी’चा नारा दिला होता. तथापि, खरे कारण म्हणजे कॅनडा, ऑस्ट्रेलिया आणि अमेरिका सारख्या देशांनी व्हिसा आणि इमिग्रेशनचे नियम कडक केले आहेत, ज्यामुळे परदेशात जाण्याचे स्वप्न पाहणाऱ्या तरुणांना आता थांबावे लागत आहे. १० वर्षातील सर्वात मोठी घसरण
या वर्षी आतापर्यंत बनवलेल्या पासपोर्टच्या आकडेवारीवर नजर टाकली तर परिस्थिती बरीच बदललेली दिसते. जानेवारी ते जून २०२५ पर्यंत राज्यात सुमारे ३.६० लाख पासपोर्ट बनवण्यात आले आहेत. जर हीच गती वर्षभर राहिली तर वर्षाच्या अखेरीस ही संख्या सुमारे ७.५० लाखांपर्यंत पोहोचेल, जी गेल्या चार वर्षातील सर्वात कमी असेल. यापूर्वी, २०२१ मध्ये सर्वात कमी पासपोर्ट बनवण्यात आले होते, तेव्हा फक्त ६.४४ लाख पासपोर्ट अर्ज आले होते. तथापि, २०२१ मध्ये, याचे कारण आंतरराष्ट्रीय प्रवासावरील बंदी आणि लॉकडाऊनमुळे पासपोर्ट कार्यालये बंद होणे हे होते. परंतु जर आपण २०२१ ला बाजूला ठेवले तर गेल्या १० वर्षातील ही सर्वात मोठी घसरण मानली जाते. प्रत्येक तिसऱ्या व्यक्तीकडे पासपोर्ट
२०१४ पासून पंजाबमध्ये एकूण ९५.४१ लाख पासपोर्ट बनवण्यात आले आहेत, तर राज्यात सुमारे ६५ लाख कुटुंबे आहेत आणि सुमारे ३ कोटी लोकसंख्या आहे. याचा अर्थ पंजाबमधील प्रत्येक तिसरा व्यक्ती पासपोर्टधारक आहे, यावरून येथे परदेशात जाण्याची इच्छा किती जास्त आहे हे दिसून येते. कॅनडामध्ये तणाव वाढला, नोकऱ्या कमी झाल्या
आता केवळ पासपोर्टची संख्या कमी झाली नाही तर कॅनडाहून परतणाऱ्या तरुणांची संख्याही वाढत आहे. परतणाऱ्या तरुणांचे म्हणणे आहे की तिथे खूप तणाव आहे आणि सततच्या ताणतणावामुळे बरेच लोक नैराश्यात जात आहेत. अनेक महिने नोकऱ्या मिळत नाहीत आणि नोकरी मिळेपर्यंत खर्च भागवणे कठीण होते. कॅनडामध्ये आता पूर्वीसारख्या नोकऱ्या राहिलेल्या नाहीत. बहुतेक ठिकाणी फक्त प्रशिक्षित कर्मचाऱ्यांची मागणी आहे, ज्यामुळे नवीन किंवा कमी अनुभवी तरुणांना नोकरी मिळणे आणखी कठीण झाले आहे. हेच कारण आहे की बरेच तरुण परत आले आहेत किंवा परत जाण्याची योजना आखत आहेत. एकट्याने परदेशात जाणाऱ्या तरुणांमध्ये भीती वाढली
पासपोर्ट बनवण्याच्या संख्येत घट होण्याचे सर्वात मोठे कारण कॅनडाच्या व्हिसा आणि इमिग्रेशन नियमांमध्ये झालेला बदल असल्याचे मानले जाते. विशेषतः भारत आणि कॅनडामधील संबंधांमध्ये कटुता आल्यानंतर, तरुणांनी तिथे जाण्यास टाळाटाळ करायला सुरुवात केली आहे. ज्यांचे नातेवाईक आधीच तिथे स्थायिक झाले आहेत त्यांनाच आता कॅनडाला जाण्यास रस आहे, तर एकट्याने परदेशात जाण्याचा विचार करणाऱ्या तरुणांमध्ये भीती वाढली आहे.
