30 महिन्यांत 25 मुलांना जन्म दिला, 5 वेळा नसबंदी केली:आग्र्यात मोठा घोटाळा; महिला म्हणाली- भाऊ कागदावर अंगठ्याचा ठसा घ्यायचा

‘मला दोन मुलगे आहेत.’ पहिली प्रसूती २०१४ मध्ये झाली, तर दुसरी प्रसूती २०१७ मध्ये झाली. त्यानंतर माझी नसबंदी करण्यात आली. ८ एप्रिल रोजी मला कळले की अडीच वर्षांत माझे २५ बाळंतपण झाले आहेत. हे कसे शक्य आहे? हा प्रश्न आग्राच्या फतेहाबाद येथे राहणाऱ्या कृष्णा कुमारी यांचा आहे. ती म्हणाली- मला दाखवलेल्या कागदपत्रांनुसार, माझी पाच वेळा नसबंदी करण्यात आली. हे काम माझ्या मावशीच्या मुलाने केले आहे. तो कागदांवर माझ्या अंगठ्याचा ठसा घ्यायचा. माझ्या नावाने खाते कोणत्या बँकेत उघडले होते? कधी आणि किती पैसे काढले हे मला कधीच कळले नाही. दर ३ ते ६ महिन्यांनी तो रु. ५०० आणि तांदूळ, साखरची एक पिशवी देऊन जायचा. आरोग्य विभागात हा घोटाळा कसा झाला? या खेळात अधिकाऱ्यांसह कोण कोण सहभागी आहेत? हे सर्व जाणून घेण्यासाठी दिव्य मराठी ॲपची टीम आग्रा मुख्यालयापासून ३८ किमी अंतरावर असलेल्या फतेहाबाद ब्लॉकमध्ये पोहोचली. संपूर्ण अहवाल वाचा… कृष्णाच्या घराबाहेर गर्दी, २५ प्रसूतींची चर्चा
आग्रा-इटावा रस्त्यावर फतेहाबाद गावाचा बोर्ड लावलेला दिसला. आतल्या एकाच रस्त्यावर चालत आम्ही कृष्णा कुमारीच्या घरी पोहोचलो. इथे लोकांची चांगली गर्दी होती. गावकऱ्यांना कळले की तिने अडीच वर्षात कागदावर २५ बाळंतपण दाखवले होते. आम्ही कृष्णा कुमारीशी संभाषण सुरू केले. ती म्हणते- माझे लग्न १३ वर्षांपूर्वी पप्पू उर्फ ​​छोटूशी झाले. पूर्वी तो गुरुग्राममध्ये काम करायचा, आता तो आग्रा येथील त्याच्या मावशीच्या बुटांचे तळवे बनवण्याच्या कारखान्यात काम करू लागला आहे. तुमचे मुलगे कधी आणि कुठे जन्मले? यावर ती म्हणते- २०१४ मध्ये, मोठा मुलगा लवकुशचा जन्म दौकीच्या उप-आरोग्य केंद्रात झाला. त्यानंतर २०१७ मध्ये, धाकटा मुलगा आदित्यचा जन्म फतेहाबादच्या प्राथमिक आरोग्य केंद्रात झाला. त्यानंतरच, माझे बरौली अहिर येथील माझ्या माहेरच्या घरी नसबंदी करण्यात आली. तुमच्या कुटुंबात कोण कोण आहेत? ती म्हणते- माझा पती छोटू उर्फ ​​पप्पूला ५ भाऊ आणि ४ बहिणी आहेत. या गावात सर्व ६ भाऊ जवळच राहतात. आमचे आईवडीलही याच गावात राहतात. संपूर्ण कुटुंब शेतीत गुंतलेले आहे. माझ्या धाकट्या दीराचे लग्न १४ एप्रिल रोजी आहे. यासाठी घरी तयारी सुरू आहे. कृष्णा म्हणाली- अशोक कागदावर अंगठ्याचा ठसा घ्यायचा आणि त्या बदल्यात रेशन देत असे.
आम्ही विचारले: तुमच्या नावाने बँक खाते कोणी उघडले? कृष्णा म्हणाली- अशोकने हे सर्व केले आहे. तो माझ्या मावशीचा मुलगा आहे. तो महिलांचा एक गट चालवतो. अशोक सुमारे ८ वर्षांपूर्वी माझ्या घरी आला होता. त्याने तुम्हाला सरकारी योजनांमधून पैसे मिळवून देण्याचे सांगितले होते. फक्त बँकेत खाते उघडा. अशोकने माझे आधार कार्ड घेतले होते. काही कागदपत्रांवर माझ्या अंगठ्याचा ठसा घेण्यात आला. माझ्याप्रमाणेच, इतर काही महिलांनीही कागदपत्रांवर अंगठ्याचे ठसे दिले होते. यानंतर, तो दर तीन-सहा महिन्यांनी एकदा महिलांना त्याच्या घरी बोलावत असे. कागदपत्रांवर अंगठ्याचा ठसा उमटल्यानंतर, तो त्या बदल्यात ५०० रुपयांचे घरगुती रेशन देत असे. आम्ही विचारले- तुमच्याकडे बँक खात्याबद्दल काही माहिती आहे का? ती म्हणते- नाही, माझ्याकडे पासबुक आणि खात्याशी संबंधित कोणतीही माहिती नाही. आमच्या घरी आलेल्या अधिकाऱ्याने आम्हाला सांगितले की, माझ्या नावाने बँक ऑफ इंडियामध्ये खाते उघडण्यात आले आहे. माझा मोबाईल नंबर खात्याशी जोडलेला नव्हता, त्यामुळे मला पैसे जमा करण्याबाबत आणि काढण्याबाबत संदेश मिळाले नाहीत. गावकऱ्यांनी सांगितले की ५०-६० महिलांची खाती उघडण्यात आली.
आम्ही गावातील लोकांशी बोलू लागलो. अशोकने गावातील ५०-६० महिलांची खाती उघडल्याचे समोर आले. तो तीन-सहा महिन्यांनी सर्वांना फोन करून रेशन द्यायचा. कृष्णाच्या दीराने सांगितले की, अशोक जेव्हा जेव्हा महिलांना त्यांच्या अंगठ्याचे ठसे घेण्यासाठी फोन करायचा, तेव्हा त्याच्यासोबत दुसरा एक पुरूष असायचा. त्याच्याकडे एक मशीन होती आणि तो सर्व कागदपत्रे आणि फायली घेऊन बसायचा. अशोक म्हणायचा की तो अलाहाबादहून आला आहे, पण नंतर आम्हाला कळले की तो गोबर चौकी येथून आला आहे. तो अशोकचा नातेवाईक आहे. गावातील दुसऱ्या एका व्यक्तीने मला सांगितले की, त्याच्या पत्नीचीही फसवणूक झाली आहे. तिच्या खात्यातून ६ हजार रुपये काढण्यात आले. तेव्हापासून माझ्या पत्नीने अशोककडे जाणे बंद केले. फक्त नागला कदमच नाही, तर फतेहाबाद, बाह आणि जरार येथून १०० हून अधिक महिला त्यांच्याकडे येत असत. प्रकरण कुठून सुरू झाले ते जाणून घ्या…
आरोग्य विभागाने २०२१-२२ आणि २०२२-२३ या आर्थिक वर्षात केलेल्या देयकांचे ऑडिट केले. राष्ट्रीय आरोग्य अभियान (NHM) अंतर्गत जननी सुरक्षा योजना आणि महिला नसबंदी प्रोत्साहन रकमेत मोठा घोटाळा उघडकीस आला आहे. आग्रा जिल्ह्यातील १८ सीएचसी, लेडी लायल महिला रुग्णालय आणि एसएन मेडिकल कॉलेजमध्ये या योजनेअंतर्गत केलेल्या ३८.९५ लाख रुपयांच्या देयकांमध्ये अनियमितता आढळून आली. यामध्ये, डिलिव्हरीसाठी २७.५४ लाख रुपये आणि नसबंदीसाठी ११.४१ लाख रुपये देण्यात आले. सीएचसी फतेहाबादचे ऑडिट करताना, टीमला कृष्णा कुमारीच्या नावावर अनेक रेकॉर्ड आढळले. यामध्ये वेगवेगळे कोड जनरेट करून ४५ हजार रुपये दिले गेले. NHM अंतर्गत प्रसूतीसाठी आर्थिक मदत दिली जाते. ते असं आहे… (ही रक्कम महिलेच्या बँक खात्यात पाठवली जाते.) अधिकारी, एएनएम, डेटा ऑपरेटरविरुद्ध एफआयआर दाखल करणार
मंगळवारी, सीएमओ डॉ. अरुण श्रीवास्तव फतेहाबाद गावात पोहोचले. ते म्हणाले – या प्रकरणात जो कोणी दोषी असेल त्याच्याविरुद्ध एफआयआर दाखल केला जाईल. कृष्णा कुमारी यांचे म्हणणे नोंदवण्यात आले. सध्याचे अधीक्षक प्रमोद कुशवाह, ब्लॉक अकाउंट मॅनेजर नीरज अवस्थी, डेटा ऑपरेटर गौतम आणि गौरव थापा यांचेही जबाब नोंदवण्यात आले. सीएचसीमध्ये प्रसूती आणि नसबंदीच्या खर्चाची पडताळणी अधीक्षक, डॉक्टर, एएनएम, डेटा ऑपरेटर आणि आशा यांच्याकडून केली जाते. यानंतरच पेमेंट केले जाते. डॉ. व्ही.के. सोनी, डॉ. देवेंद्र आणि डॉ. ए.के. सिंग हे २०२१-२२, २०२२-२३ मध्ये फतेहाबाद सीएचसीमध्ये अधीक्षक होते. त्यांचीही चौकशी केली जाईल. फतेहाबाद सामुदायिक आरोग्य केंद्राचे अधीक्षक प्रमोद कुशवाह म्हणाले की, अनेक प्रकरणे समोर आल्यानंतर आता एक यादी तयार केली जात आहे. या यादीमध्ये, दोन, पाचपेक्षा जास्त आणि दहापेक्षा जास्त प्रसूती झालेल्या आणि नसबंदी झालेल्या महिलांची नावे नोंदवली जात आहेत.