गुड फॅट आणि बॅड फॅटमध्ये काय फरक ?:कोणत्या गोष्टींमध्ये बॅड फॅट असते; डॉक्टरांकडून जाणून घ्या, चांगल्या आरोग्यासाठी कोणते तेल खावे

जगभरात लठ्ठपणा हा एक मोठा धोका म्हणून उदयास येत आहे. यामुळे अनेक धोकादायक आजारांचा धोकाही वाढत आहे. जर आपण आपल्या जेवणात खाद्यतेलाचा वापर फक्त १०% कमी केला तर लठ्ठपणाचा धोका कमी होईलच, शिवाय हृदयाचे आरोग्य आणि पचनक्रिया देखील सुधारेल. अलिकडेच पंतप्रधान मोदींनीही हे सांगितले होते. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) मते, लठ्ठपणा हा एक महामारी बनला आहे, म्हणजेच जगात खूप वेगाने पसरणारा आजार आहे. दरवर्षी जगभरात २८ लाख प्रौढ लोक त्यामुळे होणाऱ्या आजारांमुळे मृत्युमुखी पडत आहेत. लठ्ठपणा फक्त तेल किंवा फॅटमुळे होत नाही. शरीरासाठी फॅट देखील खूप महत्वाचे असते. समस्या वाबॅड फॅटची आहे, म्हणजेच रिफाइंड कार्ब्स, साखर आणि खाद्यतेलापासून मिळणारी चरबी. म्हणून, आज ‘ सेहतनामा ‘ मध्ये आपण चांगल्या आणि वाईट फॅटबद्दल बोलू. तुम्हाला हे देखील कळेल की- लठ्ठपणाची आकडेवारी चिंताजनक WHO च्या आकडेवारीनुसार, जगातील प्रत्येक 8 पैकी एक व्यक्ती लठ्ठपणाने ग्रस्त आहे आणि ही संख्या वेगाने वाढत आहे. मुलांमध्ये लठ्ठपणाचा धोकाही ४ पट वाढला आहे. २०२२ मध्ये, जगभरात सुमारे २.५ अब्ज लोक लठ्ठपणाच्या समस्येने ग्रस्त होते. त्यांनी सांगितले की ही परिस्थिती चिंताजनक आहे. शरीरासाठी चरबी किती महत्त्वाची आहे? आहारतज्ज्ञ डॉ. प्रिया पालीवाल यांच्या मते, पाण्याव्यतिरिक्त, आपल्या शरीराच्या बांधणीत सर्वात जास्त वापरल्या जाणाऱ्या दोन गोष्टी म्हणजे प्रथिने आणि चरबी. चरबी हा शत्रू नाही डॉ. प्रिया पालीवाल म्हणतात की जर तुम्हालाही असे वाटत असेल की चरबी आरोग्यासाठी हानिकारक आहे, तर हे पूर्णपणे खरे नाही. सोप्या भाषेत समजून घ्या की चरबीचे दोन प्रकार असतात – चांगली चरबी आणि वाईट चरबी. चांगली चरबी आरोग्यासाठी आवश्यक असते, तर वाईट चरबी अनेक आजारांना कारणीभूत ठरू शकते. आरोग्यासाठी चांगली चरबी आवश्यक चांगली चरबी शरीराला आवश्यक ऊर्जा प्रदान करते, हृदय निरोगी ठेवते आणि चांगले कोलेस्ट्रॉल (HDL) वाढवते. त्याचे इतरही अनेक आरोग्य फायदे आहेत- खराब चरबीमुळे होणारे आजार खराब चरबीमुळे शरीरात वाईट कोलेस्ट्रॉल (LDL) वाढते आणि त्यामुळे हृदयरोगासह अनेक आजारांचा धोका वाढू शकतो. त्वचा आणि केसांशी संबंधित समस्या उद्भवू शकतात. चांगल्या चरबीसाठी काय खावे? डॉ. प्रिया पालीवाल म्हणतात की जर तुम्हाला निरोगी राहायचे असेल तर तुमच्या आहारात चांगल्या चरबीचा समावेश करणे खूप महत्वाचे आहे. साधारणपणे सुक्या मेव्या आणि बियाण्यांपासून मिळणारे चरबी हे सर्वोत्तम चरबी असते. चांगल्या चरबीसाठी तुम्ही या गोष्टी खाऊ शकता- याशिवाय दूध, दही, चीज आणि तूप मर्यादित प्रमाणात सेवन केले तर ते देखील फायदेशीर आहे. कोणत्या गोष्टींपासून आपल्याला वाईट चरबी मिळते? डॉ. प्रिया पालीवाल म्हणतात की, पॅकेटमध्ये पॅक केलेल्या आणि उघडून लगेच खाऊ शकणाऱ्या प्रत्येक गोष्टीत वाईट चरबी असते. जर तुम्ही भूक लागल्यावर चिप्स किंवा कोणताही खारट पदार्थ खरेदी केला तर समजून घ्या की तुम्ही तुमच्या शरीरात खूप वाईट चरबी टाकत आहात आणि अनेक आजारांना आमंत्रण देत आहात. याशिवाय, तळलेले पदार्थ, प्रक्रिया केलेले अन्न आणि जंक फूडमध्ये देखील वाईट चरबी असते. यामुळे, जगभरात लठ्ठपणा इतक्या वेगाने वाढत आहे. कोणत्या गोष्टी शरीरात वाईट चरबी वाढवतात, पहा- चांगल्या चरबी आणि वाईट चरबीशी संबंधित सामान्य प्रश्न आणि उत्तरे प्रश्न: मोहरीचे तेल सेवन करणे आरोग्यदायी आहे का? उत्तर: हो, मोहरीचे तेल सेवन करणे आरोग्यदायी आहे, परंतु ते योग्यरित्या आणि मर्यादित प्रमाणात वापरणे महत्वाचे आहे. त्यात ओमेगा-३ आणि ओमेगा-६ फॅटी अॅसिड असतात, जे वाईट कोलेस्ट्रॉल (LDL) कमी करण्यास आणि चांगले कोलेस्ट्रॉल (HDL) वाढवण्यास मदत करतात. यामुळे रक्तदाब नियंत्रणात राहतो आणि हृदयरोगाचा धोका कमी होतो. हे हृदयाचे आरोग्य, रोगप्रतिकारक शक्ती आणि पचनासाठी फायदेशीर मानले जाते. त्यात अँटी-बॅक्टेरियल आणि अँटी-फंगल गुणधर्म देखील आहेत, जे संसर्गापासून संरक्षण करतात. प्रश्न: तूप खाणे आरोग्यदायी आहे का? उत्तर: हो, तूप आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. यालाही हीच अट लागू आहे, ती म्हणजे तुम्ही ते मर्यादित प्रमाणात खावे. तूप खाल्ल्याने रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते, पचन सुधारते आणि मेंदूचे कार्य देखील सुधारते. तुपामध्ये ओमेगा-३ आणि ओमेगा-९ फॅटी अॅसिड असतात, जे हृदयाचे आरोग्य सुधारतात. त्यात जीवनसत्त्वे अ, ड, ई आणि के असतात, जे हाडे आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करतात. दररोज १-२ चमचे म्हणजेच १०-१५ ग्रॅम तूप खाणे फायदेशीर आहे. प्रश्न: तेच तेल पुन्हा पुन्हा गरम केल्याने आरोग्याला हानी होते का? उत्तर: हो, तेच तेल पुन्हा पुन्हा गरम करणे खूप हानिकारक असू शकते. तेच तेल पुन्हा पुन्हा गरम केल्याने त्यात धोकादायक विषारी पदार्थ, ट्रान्स फॅट्स, हायड्रोकार्बन्स आणि फ्री रॅडिकल्स तयार होऊ लागतात, जे हृदय, यकृत आणि पचनसंस्थेसाठी हानिकारक असतात. यामुळे कर्करोगासारख्या गंभीर आजारांचा धोका वाढू शकतो. प्रश्न: जेवणात कोणते तेल वापरावे? उत्तर: स्वयंपाकात योग्य तेल वापरणे खूप महत्वाचे आहे. याचा थेट परिणाम आपल्या हृदयावर आणि मनावर होतो. याशिवाय, ते त्वचा, केस आणि हाडांसाठी देखील महत्वाचे आहे. तुम्ही हे तेल अन्न शिजवण्यासाठी वापरू शकता- हे तेल वापरू नये-