आंब्यामध्ये व्हिटॅमिन A आणि C भरपूर प्रमाणात:भारतात पिकतो जगापेक्षा सर्वात जास्त आंबा, जाणून घ्या आंब्याचे आरोग्य फायदे आणि तोटे

उन्हाळी सुपरफूडच्या यादीतून आंब्याचे नाव कसे वगळले जाऊ शकते? आंब्याला ‘फळांचा राजा’ म्हटले जाते. चविष्ट असण्यासोबतच ते पोषक तत्वांनीही समृद्ध आहे. आंबा हा व्हिटॅमिन ए आणि सी चा चांगला स्रोत आहे. त्यात पुरेशा प्रमाणात फायबर असते, जे पचनक्रियेला मदत करते. भारतात सुमारे ५००० वर्षांपूर्वी आंब्याची लागवड सुरू झाली. संस्कृतमध्ये त्याला ‘आम्र’ म्हणतात. हिंदी, मराठी, बंगाली आणि मैथिली भाषेत ‘आम’ हा शब्द आम्र या शब्दापासून आला आहे. पोर्तुगीजांनी त्याला ‘मांगा’ म्हटले, ज्यामुळे युरोपियन भाषांमध्ये ‘मँगो’ हा शब्द उदयास आला. भारत हा जगात सर्वात मोठा आंबा उत्पादक देश आहे. जगातील ४१% आंबे येथे पिकवले जातात. आंबा हे भारताचे राष्ट्रीय फळ देखील आहे. आंबा हा देखील भारतीयांच्या आवडत्या फळांपैकी एक आहे. म्हणून, आज ‘ उन्हाळी सुपरफूड ‘ मध्ये आपण आंब्याबद्दल बोलू. आंब्याचे पौष्टिक मूल्य १०० ग्रॅम आंब्यामध्ये अंदाजे ६० कॅलरीज असतात. त्यातील बहुतेक भाग पाण्याचा आहे. त्यात प्रथिने, कार्बोहायड्रेट्स आणि फायबर देखील असतात. त्यात इतर कोणते पोषक घटक आहेत, ते ग्राफिकमध्ये पाहा- आंब्यामध्ये महत्त्वाचे जीवनसत्त्वे आणि खनिजे आंबा हा जीवनसत्त्वांचा चांगला स्रोत आहे. त्यात पोटॅशियम आणि तांबे सारखे आवश्यक खनिजे देखील असतात. त्यांची संख्या ग्राफिकमध्ये पाहा- सामान्य आरोग्यासाठी फायदेशीर आंबा खाल्ल्याने रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते. यामुळे त्वचेचे आरोग्य सुधारते. यामुळे पचनसंस्था निरोगी राहते. आंबा खाल्ल्याने ताण कमी होतो आणि नैराश्यासारख्या आजारातून बरे होण्यास मदत होते. यामुळे मानसिक आरोग्य सुधारते. त्याचे सर्व फायदे ग्राफिक्समध्ये पाहा- वजन नियंत्रित करण्यास उपयुक्त आंब्यामध्ये भरपूर फायबर असते, जे पचन सुलभ करण्यास मदत करते. फायबरमुळे पोट बराच काळ भरलेले राहते. यामुळे भूक कमी होते आणि अस्वास्थ्यकर स्नॅक्स खाण्याची सवय नियंत्रित करता येते. हे कमी कॅलरीज असलेले फळ आहे जे उच्च पोषण प्रदान करते आणि त्यामुळे वजन नियंत्रित करण्यास मदत करते. केस आणि त्वचेसाठी फायदेशीर आंब्यामध्ये व्हिटॅमिन ए, सी आणि ई असते, जे त्वचा आणि केसांसाठी अत्यंत महत्वाचे असतात. हे अँटीऑक्सिडंट्स सूर्यप्रकाश आणि प्रदूषणामुळे होणाऱ्या नुकसानापासून त्वचेचे संरक्षण करतात. त्यांना पूरक आहार म्हणून घेण्याऐवजी, आंब्यांमधून नैसर्गिकरित्या सेवन करणे फायदेशीर आहे. कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करते आंब्यामध्ये विरघळणारे फायबर असते, जे शरीरातील वाईट कोलेस्ट्रॉल (LDL) कमी करण्यास मदत करते. यामुळे धमन्यांमध्ये प्लेक जमा होत नाही आणि हृदयाचे आरोग्यही चांगले राहते. रक्तदाब नियंत्रित करते आंबा पोटॅशियमचा चांगला स्रोत आहे, जो शरीरातील सोडियमच्या प्रभावाचे संतुलन राखतो. यामुळे उच्च रक्तदाबाचा धोका कमी होतो आणि हृदयाशी संबंधित समस्या टाळता येतात. कर्करोगाचा धोका कमी करते आंब्यामध्ये बीटा-कॅरोटीन भरपूर प्रमाणात असते. त्यांच्या उपस्थितीमुळे, आंब्याचा रंग पिवळा आणि नारंगी असतो. हे एक शक्तिशाली अँटिऑक्सिडेंट आहे, जे शरीरातील मुक्त रॅडिकल्सशी लढण्यास मदत करते. खरं तर, मुक्त रॅडिकल्स आपल्या शरीरातील निरोगी पेशींना नुकसान पोहोचवू शकतात आणि कर्करोगाचा धोका वाढवू शकतात. आंब्यामध्ये असलेले सर्व अँटीऑक्सिडंट्स शरीराला कर्करोगापासून वाचवतात. हृदयाचे आरोग्य सुधारते आंबे हृदय निरोगी ठेवण्यास मदत करतात. यामध्ये मॅग्नेशियम आणि पोटॅशियम भरपूर प्रमाणात असते, जे रक्तदाब नियंत्रित करण्यास आणि सामान्य हृदयाचे ठोके राखण्यास मदत करते. याशिवाय आंब्यामध्ये मॅंगिफेरिन नावाचा एक विशेष घटक आढळतो, जो हृदयाची जळजळ कमी करण्यास मदत करू शकतो. पचनसंस्था मजबूत करते आंबा खाल्ल्याने पचनसंस्था चांगली राहते. त्यात अमायलेज एंझाइम असतात, जे अन्न सहज पचवण्यास मदत करतात. हे एंझाइम कॉम्प्लेक्स स्टार्च तोडण्यास मदत करतात. याव्यतिरिक्त, आंब्यामध्ये असलेले आहारातील फायबर बद्धकोष्ठतेपासून आराम देते आणि फायबर सप्लिमेंट्सपेक्षा ते अधिक प्रभावी असू शकते. आंबा खाण्याशी संबंधित सामान्य प्रश्न आणि उत्तरे प्रश्न: आंबा खाल्ल्याने वजन वाढते का? उत्तर: नाही, योग्य प्रमाणात खाल्ले तर वजन वाढत नाही. तथापि, हे खरे आहे की आंब्यामध्ये नैसर्गिक साखर असते. त्यात फायबर देखील असते, जे भूक नियंत्रित करते. त्यामुळे आंबा मर्यादित प्रमाणात खाल्ला तर वजन वाढत नाही. हे ऊर्जा तसेच पोषण देखील प्रदान करते. प्रश्न: मधुमेही लोक आंबा खाऊ शकतात का? उत्तर: हो, पण ते मर्यादित प्रमाणात खावे. आंब्याचा ग्लायसेमिक इंडेक्स (GI) मध्यम असतो, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी फार वेगाने वाढत नाही. मधुमेही लोक त्यांच्या डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतर मर्यादित प्रमाणात ते खाऊ शकतात. प्रश्न: दिवसाच्या कोणत्या वेळी आंबे खाणे चांगले? उत्तर: दुपारी आंबा खाणे चांगले. यावेळी चयापचय जलद होते, ज्यामुळे शरीर आंब्यामध्ये असलेल्या साखरेवर चांगल्या प्रकारे प्रक्रिया करू शकते. प्रश्न: आंबा खाल्ल्याने मुरुमे होतात का? उत्तर: हे सहसा घडत नाही. ज्यांची त्वचा जास्त संवेदनशील आहे त्यांनी काळजी घ्यावी. आंब्यामध्ये नैसर्गिक साखर असते, ज्यामुळे काही लोकांच्या त्वचेत तेल वाढू शकते. यामुळे मुरुमे येऊ शकतात. प्रश्न: आंबा खाल्ल्याने अ‍ॅसिडिटी होऊ शकते का? उत्तर: जर तुम्ही खूप पिकलेले आंबे खात असाल तर हे होऊ शकते. खूप गोड आंब्यांमध्ये जास्त फ्रुक्टोज असते, ज्यामुळे काही लोकांमध्ये आम्लपित्त होऊ शकते. जर तुम्ही एक किंवा दोन आंबे खाल्ले तर सहसा अशी समस्या उद्भवत नाही. प्रश्न: आंब्यामध्ये कीटकनाशके असू शकतात का? उत्तर: जर तुम्ही बाजारातून आंबे आणले असतील तर ते कार्बाइड वापरून पिकवले असण्याची दाट शक्यता आहे. ते खाण्यापूर्वी, ते पाण्याने चांगले धुवावेत किंवा काही वेळ पाण्यात भिजवावेत. प्रश्न: आंबा कोणी टाळावा? उत्तर: ज्यांना आंब्याची अ‍ॅलर्जी आहे, रक्तातील साखरेचे प्रमाण जास्त आहे किंवा किडनीशी संबंधित समस्या आहेत त्यांनी डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच आंबा खावा.