सुखबीर बादल पुन्हा अकाली दल प्रमुख बनले:5 महिन्यांनी वापसी; तनखैया घोषित केले होते, शिक्षेदरम्यान गोळीबार

सुखबीर सिंग बादल पुन्हा एकदा शिरोमणी अकाली दलाचे (एसएडी) अध्यक्ष झाले आहेत. अमृतसरमधील सुवर्ण मंदिर संकुलातील तेजा सिंह समुद्र हॉलमध्ये झालेल्या पक्षाच्या बैठकीत हा निर्णय एकमताने घेण्यात आला. यावेळी कार्यकारी प्रधान बलविंदर सिंग भुंदर यांनी त्यांचे नाव प्रस्तावित केले. या निवडणुकीसाठी बादल यांच्याविरुद्ध कोणीही त्यांचे नाव सुचवले नाही. यानंतर सुखबीर बादल यांची एकमताने प्रमुख म्हणून निवड झाली. या निवडणुकांसाठी नियुक्त केलेले अकाली नेते आणि निवडणूक अधिकारी गुलजार सिंग रणीके यांनी बैठकीत बादल यांच्या नावाला मान्यता दिली. बादल यांना तनखैया घोषित करण्यात आल्यानंतर त्यांनी सुमारे पाच महिन्यांपूर्वी अकाली दलाच्या प्रमुखपदाचा राजीनामा दिला होता. या काळात, ते सुवर्ण मंदिरात शिक्षा भोगत असताना, त्यांच्यावर गोळीबार करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला परंतु ते बचावले. सर्वात मोठे आव्हान: धार्मिक वाद आणि राजकीय गोंधळात परतणे सुखबीर बादल यांनी १६ नोव्हेंबर २०२४ रोजी पक्षाध्यक्षपदाचा राजीनामा दिला होता. त्यानंतर त्यांना अकाल तख्तने ‘तनखैया’ (धार्मिक गुन्हेगार) घोषित केले. २ डिसेंबर २०२५ रोजी, अकाल तख्तचे जत्थेदार ज्ञानी रघबीर सिंग यांनी सुखबीरसह संपूर्ण पक्ष नेतृत्वाला “पक्ष चालवण्यास अयोग्य” घोषित केले. यानंतर, शिरोमणी गुरुद्वारा प्रबंधक समितीने (SGPC) ज्ञानी रघबीर सिंग यांना त्यांच्या पदावरून काढून टाकले आणि त्यांच्या जागी जत्थेदार कुलदीप सिंग गडगज यांची नियुक्ती केली. अकाल तख्तच्या निर्देशांनुसार पक्ष नेतृत्वाला आधीच धार्मिक शिक्षा भोगावी लागली आहे, असे अकाली दलाचे प्रवक्ते दलजित सिंग चीमा यांनी आधीच स्पष्ट केले आहे. जेव्हा एखाद्याला धार्मिक शिक्षा दिली जाते तेव्हा तो शुद्ध होतो आणि जुन्या गोष्टी संपल्या असे मानले जाते. अकाल तख्तचे निर्देश अजूनही प्रभावी आहेत असे अकाली दलाच्या वरिष्ठ नेत्यांचे मत आहे. सध्याचे नेतृत्व अक्षम असल्याने पक्षाने नवीन नेता निवडावा असे अकाल तख्तने स्पष्टपणे सांगितले होते. समर्थकांचा सुखबीरवर विश्वास सुखबीर यांच्या समर्थकांचा असा विश्वास आहे की त्यांनी पक्षाला अनेक विजय मिळवून दिले आणि जेव्हा कठीण काळ आला तेव्हा काही नेत्यांनी त्यांना सोडून देऊन स्वार्थीपणा दाखवला. दुसऱ्या एका ज्येष्ठ नेत्याने सुखबीर यांच्या धाडसाची आणि वचनबद्धतेची आठवण करून दिली आणि म्हटले की, “तो पंथासमोर हजर होऊन आपली शिक्षा भोगत होता. सुवर्ण मंदिराबाहेर धार्मिक शिक्षेदरम्यान त्याच्यावर खुनी हल्लाही झाला होता, पण तो त्याच्या भूमिकेवर ठाम होता.” सुखबीर बादल पहिल्यांदा डिसेंबर २००८ मध्ये पक्षाचे अध्यक्ष झाले जेव्हा त्यांचे वडील प्रकाशसिंग बादल पंजाबचे मुख्यमंत्री होते. पक्षात ‘कॉर्पोरेट शैलीचे’ राजकारण आणणारा भावी नेता म्हणून त्यांना बोलवले जात होते, परंतु २०१७ च्या विधानसभा निवडणुकीपासून सलग पराभवानंतर पक्षात असंतोष वाढला. २००७ ते २०१७ पर्यंत पंजाबमध्ये सत्तेत असलेला अकाली दल २०२२ च्या विधानसभा निवडणुकीत फक्त तीन आमदारांवर आला आणि २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत फक्त एक खासदार जिंकला. अकाली दलासमोर दोन आव्हाने शनिवारची निवडणूक ही सांप्रदायिक राजकारणातील एका नवीन अध्यायाची सुरुवात म्हणून पाहिली जात आहे, परंतु अकाली दलासमोर आता काँग्रेस, आम आदमी पक्ष (आप) आणि भाजपा याशिवाय दोन प्रमुख आव्हाने आहेत. अकाली दलाचा १०५ वर्षांचा इतिहास शिरोमणी अकाली दलाने त्यांचा १०५ वर्षांचा इतिहास स्वतःमध्ये जपला आहे. शीख समुदायाचा धार्मिक, सामाजिक आणि राजकीय आवाज बनण्याच्या उद्देशाने गुरुद्वारा प्रबंधक समितीच्या सहकार्याने १४ डिसेंबर १९२० रोजी त्याची स्थापना करण्यात आली. १९२५ मध्ये गुरुद्वारा कायदा लागू झाल्यानंतर, अकाली दलाने स्वातंत्र्यलढ्यात सक्रिय सहभाग घेतला. “मैं मारन ते पंथ जीवे” या विचारसरणीने प्रेरित होऊन ते सुरुवातीच्या काळात राजकारणापासून दूर राहिले. १९३७ च्या प्रांतीय निवडणुकीत १० जागा जिंकून पक्षाने राजकीय क्षेत्रात प्रवेश केला. देशाच्या फाळणीच्या वेळी अकाली दलाने त्याचा तीव्र विरोध केला. फिरोजपूर आणि झिरा पाकिस्तानात विलीन झाल्याची बातमी कळताच मास्टर तारा सिंह दिल्लीला पोहोचले आणि त्यांनी व्हाईसरॉयला हा निर्णय थांबवण्यास सांगितले. संघर्षमय जीवनानंतर त्यांच्याकडे फक्त ३६ रुपये होते. प्रमुख प्रधान आणि सध्याचे नेतृत्व १९२१ मध्ये सरमुख सिंग झबल हे पहिले प्रधान झाले. यानंतर बाबा खरक सिंग, मास्टर तारा सिंग, संत फतेह सिंग, हरचन सिंग लोंगोवाल, प्रकाश सिंग बादल यांच्यासह एकूण 20 प्रधान होते. सुखबीर सिंग बादल हे शेवटचे निवडून आलेले प्रमुख आहेत. बादल कुटुंब हे सर्वात जास्त काळ अकाली दलाचे नेतृत्व करत आहे. प्रकाश सिंग बादल हे १९९६ ते २००८ पर्यंत शिरोमणी अकाली दलाचे अध्यक्ष होते. त्यांनी जवळजवळ १२ वर्षे पक्षाचे नेतृत्व केले. या काळात त्यांनी संघटना मजबूत केली, पक्षाचे मुख्यालय अमृतसरहून चंदीगडला हलवले आणि भारतीय जनता पक्षासोबत अकाली-भाजप युती सरकारे स्थापन केली. २००८ मध्ये त्यांनी सुखबीर बादल यांना आपले पद सोपवले. पक्षात फूट आहे पण अस्तित्व अबाधित आहे पक्षात वेळोवेळी मतभेद होते. १९६० च्या दशकात, मास्टर तारा सिंग आणि संत फतेह सिंग यांनीही पक्ष सोडला. आजही अकाली दल वेगवेगळ्या नावांनी अस्तित्वात आहेत, परंतु सर्वात प्रभावी शाखा म्हणजे एसएडी (बादल). महत्त्वाच्या घटना आणि राजकीय प्रवास