अमरनाथ यात्रा: पहलगाम मार्गावर फेस रिकग्निशन सिस्टम:कॅमेऱ्यात संशयित दिसताच सुरक्षा दलांना सतर्क करेल; दहशतवादी हल्ले रोखण्यासाठी उपयुक्त ठरेल

जम्मू-काश्मीर पोलिसांनी अमरनाथ यात्रेच्या पहलगाम मार्गावर फेस रेकग्निशन सिस्टम (FRS) बसवली आहे. काळ्या यादीत टाकलेले लोक आणि खोऱ्यातील सक्रिय दहशतवादी कॅमेऱ्यात कैद होताच ही सिस्टम सुरक्षा दलांना सतर्क करेल, जेणेकरून यात्रेकरूंवर कोणत्याही प्रकारचा दहशतवादी हल्ला रोखता येईल. यासाठी, या प्रणालीमध्ये दहशतवादी आणि संशयित ओव्हरग्राउंड कामगारांचे फोटो अपलोड करण्यात आले आहेत. बालटाल मार्गावर देखील ही प्रणाली स्थापित केली जात आहे. डिजिटल छायाचित्रे किंवा व्हिडिओंमधील चेहरे विश्लेषित करून आणि डेटाबेसशी जुळवून FRS व्यक्तीची ओळख पटवते. २२ एप्रिल रोजी झालेल्या पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर हा निर्णय घेण्यात आला आहे. बैसरन खोऱ्यात झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात २६ पर्यटकांचा मृत्यू झाला होता. पहिल्यांदाच ३ जुलै ते ९ ऑगस्ट दरम्यान चालणारी ही यात्रा ३८ दिवसांसाठी आयोजित केली जात आहे. ९ ऑगस्ट रोजी रक्षाबंधनाच्या दिवशी चडी मुबारकसह याचा समारोप होईल. यावर्षी यात्रेचा कालावधी गेल्या वर्षी ५२ दिवसांपेक्षा ३८ दिवसांपर्यंत कमी करण्यात आला आहे. यावेळी २०२५ च्या अमरनाथ यात्रेसाठी विशेष व्यवस्था केली जात आहे. २०२४ मध्ये ५ लाख प्रवासी आले २०२४ मध्ये ही यात्रा ५२ दिवसांची होती. २०२३ मध्ये ही यात्रा ६२ दिवस, २०२२ मध्ये ४३ दिवस आणि २०१९ मध्ये ४६ दिवस चालली. २०२०-२१ मध्ये कोरोना साथीमुळे यात्रा पुढे ढकलण्यात आली. २०२४ मध्ये ५२ दिवसांच्या अमरनाथ यात्रेत ५ लाखांहून अधिक भाविकांनी पवित्र गुहेत बाबा बर्फानी यांचे दर्शन घेतले. २०२३ मध्ये ४.५ लाख यात्रेकरूंनी सहभाग घेतला होता. २०१२ मध्ये विक्रमी ६.३५ यात्रेकरूंनी दर्शन घेतले. २०२२ मध्ये कोविडमुळे हा आकडा कमी झाला आणि ३ लाख यात्रेकरू दर्शनासाठी आले. कसे पोहोचायचे: यात्रेसाठी दोन मार्ग आहेत. १. पहलगाम मार्ग: या मार्गाने गुहेपर्यंत पोहोचण्यासाठी ३ दिवस लागतात, पण हा मार्ग सोपा आहे. प्रवासात कोणतीही तीव्र चढाई नाही. पहलगामहून पहिला थांबा चंदनवाडी आहे. तो बेस कॅम्पपासून १६ किमी अंतरावर आहे. येथून चढाई सुरू होते. तीन किमी चढाई केल्यानंतर, यात्रा पिसू टॉपवर पोहोचते. येथून, यात्रा पायी चालत संध्याकाळी शेषनागला पोहोचते. हा प्रवास सुमारे ९ किमी आहे. दुसऱ्या दिवशी, यात्रा शेषनागहून पंचतरणीला जातात. हे शेषनागपासून सुमारे १४ किमी अंतरावर आहे. गुहा पंचतरणीपासून फक्त ६ किमी अंतरावर आहे. २. बालटाल मार्ग: जर तुमच्याकडे वेळ कमी असेल तर तुम्ही बालटाल मार्गाने बाबा अमरनाथ दर्शनाला जाऊ शकता. यासाठी फक्त १४ किमी चढाई करावी लागते, परंतु ती खूप तीव्र चढाई आहे, त्यामुळे वृद्धांना या मार्गावर अडचणी येतात. या मार्गावर अरुंद रस्ते आणि धोकादायक वळणे आहेत. काय लक्षात ठेवावे प्रवासादरम्यान, वैद्यकीय प्रमाणपत्र, ४ पासपोर्ट आकाराचे फोटो, आधार कार्ड, आरएफआयडी कार्ड, प्रवास अर्ज सोबत ठेवा. शारीरिक तंदुरुस्तीसाठी, दररोज ४ ते ५ किलोमीटर चालण्याचा सराव करा. प्राणायाम आणि व्यायाम यासारखे श्वसन योग करा. प्रवासादरम्यान लोकरीचे कपडे, रेनकोट, ट्रेकिंग स्टिक, पाण्याची बाटली आणि आवश्यक औषधांची पिशवी सोबत ठेवा. अमरनाथमध्ये हिमानी शिवलिंग तयार झाले आहे अमरनाथ शिवलिंग हे एक अद्भुत नैसर्गिक हिमनिर्मित संरचना आहे, ज्याला हिमानी शिवलिंग म्हणतात. अमरनाथ गुहा समुद्रसपाटीपासून सुमारे ३,८८८ मीटर उंचीवर आहे. ही गुहा उत्तरेकडे तोंड करून आहे, ज्यामुळे थेट सूर्यप्रकाश तिथे पोहोचत नाही. यामुळे, गुहेतील तापमान ०° सेल्सिअसपेक्षा कमी राहते, ज्यामुळे बर्फ सहजपणे गोठतो. गुहेच्या छतावरून सतत पाणी टपकत राहते, जे जवळच्या हिमनद्या किंवा बर्फ वितळल्याने येते. जेव्हा पाणी हळूहळू खाली येते आणि गोठते तेव्हा ते खांब किंवा लिंगाच्या आकारात वरच्या दिशेने सरकते. याला वैज्ञानिकदृष्ट्या स्टॅलॅगमाइट म्हणतात.