चांद्रयान-5 मोहिमेला केंद्राची मान्यता:चंद्राच्या पृष्ठभागाचा अभ्यास करण्यासाठी 250 किलो वजनाचा रोव्हर घेऊन जाईल

भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे (इस्रो) अध्यक्ष व्ही. नारायणन यांनी रविवारी सांगितले की, केंद्र सरकारने चांद्रयान-५ मोहिमेला मान्यता दिली आहे. इस्रो प्रमुखपदाची सूत्रे स्वीकारल्यानंतर ते बंगळुरू येथे झालेल्या एका कार्यक्रमात बोलत होते. ते म्हणाले- फक्त तीन दिवसांपूर्वीच आम्हाला चांद्रयान-५ मोहिमेला मंजुरी मिळाली. यामध्ये जपान आमचा मित्र असेल. चांद्रयान-३ मोहिमेत २५ किलो वजनाचा रोव्हर (प्रज्ञान) होता, तर चांद्रयान-५ मोहिमेत चंद्राच्या पृष्ठभागाचा अभ्यास करण्यासाठी २५० किलो वजनाचा रोव्हर असेल. भविष्यातील प्रकल्पाबाबत नारायणन म्हणाले की, २०२७ मध्ये सुरू होणाऱ्या चांद्रयान-४ मोहिमेचे उद्दिष्ट चंद्रावरील मातीचे नमुने आणणे आहे. गगनयानसह अनेक मोहिमांव्यतिरिक्त, अंतराळात भारताचे स्वतःचे अंतराळ स्थानक स्थापन करण्याच्या योजना सुरू आहेत. चांद्रयान-४ मोहिमेला सप्टेंबर २०२४ मध्ये मान्यता देण्यात आली
गेल्या वर्षी सप्टेंबरमध्ये मंत्रिमंडळाने चांद्रयान-४ मोहिमेला मंजुरी दिली होती. या मोहिमेचा उद्देश चंद्रावर अंतराळयान उतरवणे, चंद्राच्या मातीचे आणि खडकांचे नमुने गोळा करणे आणि ते सुरक्षितपणे पृथ्वीवर परत आणणे आहे. या मोहिमेसाठी २१०४ कोटी रुपये खर्च येईल. या अंतराळयानात पाच वेगवेगळे मॉड्यूल असतील. तर, २०२३ मध्ये चंद्रावर पाठवण्यात आलेल्या चांद्रयान-३ मध्ये तीन मॉड्यूल होते – प्रोपल्शन मॉड्यूल (इंजिन), लँडर आणि रोव्हर. चांद्रयान-४ च्या स्टॅक १ मध्ये चंद्र नमुना संकलनासाठी अ‍ॅसेंडर मॉड्यूल आणि पृष्ठभागावर चंद्र नमुना संकलनासाठी डिसेंडर मॉड्यूल असेल. स्टॅक २ मध्ये थ्रस्टसाठी प्रोपल्शन मॉड्यूल, नमुना ठेवण्यासाठी ट्रान्सफर मॉड्यूल आणि नमुने पृथ्वीवर परत आणण्यासाठी री-एंट्री मॉड्यूल असेल. या मोहिमेत दोन वेगवेगळे रॉकेट वापरले जातील. हेवी-लिफ्टर LVM-3 आणि ISRO चे विश्वासार्ह वर्कहॉर्स PSLV वेगवेगळे पेलोड वाहून नेतील. चांद्रयान-४ चे २ मॉड्यूल चंद्राच्या पृष्ठभागावर जातील
चांद्रयान-४ मोहीम अनेक टप्प्यात पूर्ण केली जाईल. चंद्राच्या कक्षेत पोहोचल्यानंतर, दोन मॉड्यूल मुख्य अंतराळयानापासून वेगळे होतील आणि पृष्ठभागावर उतरतील. दोन्ही मॉड्यूल चंद्राच्या पृष्ठभागावरून नमुने गोळा करतील. त्यानंतर चंद्राच्या पृष्ठभागावरून एक मॉड्यूल प्रक्षेपित होईल आणि चंद्राच्या कक्षेत मुख्य अंतराळयानाशी सामील होईल. हे नमुने पृथ्वीवर परतणाऱ्या अंतराळयानात हस्तांतरित केले जातील. चंद्राच्या पृष्ठभागावरून नमुने गोळा करण्यासाठी इस्रोचे शास्त्रज्ञ एक रोबोट तयार करत आहेत. खोलवर खोदकाम करण्याच्या तंत्रज्ञानावर काम सुरू आहे. नमुने गोळा करण्यासाठी कंटेनर आणि डॉकिंग यंत्रणेचे तंत्रज्ञान विकसित केले जात आहे. इतर भविष्यातील योजना