CJI चंद्रचूड यांचा शेवटचा कामकाज दिवस, 45 प्रकरणांची सुनावणी:सिंघवी म्हणाले- तुमच्या यंग लूकचे रहस्य सांगा, नवे सीजेआय म्हणाले- परदेशातही चर्चा

CJI चंद्रचूड 10 नोव्हेंबर 2024 रोजी निवृत्त होतील, परंतु त्याआधी सर्वोच्च न्यायालयात त्यांचा शेवटचा कामकाजाचा दिवस 8 नोव्हेंबर रोजी होता. सरन्यायाधीश चंद्रचूड यांच्या निरोपासाठी औपचारिक खंडपीठ सुरू होते. ज्याचे थेट प्रक्षेपण करण्यात आले. न्यायमूर्ती मनोज मिश्रा, न्यायमूर्ती जेबी पारदीवाला, ज्येष्ठ वकील, 10 नोव्हेंबरपासून सीजेआय म्हणून पदभार स्वीकारणारे न्यायमूर्ती संजीव खन्ना यांचाही यात समावेश आहे. न्यायमूर्ती खन्ना हे देशाचे 51 वे सरन्यायाधीश असतील. न्यायमूर्ती चंद्रचूड यांची 13 मे 2016 रोजी अलाहाबाद उच्च न्यायालयाच्या मुख्य न्यायाधीशपदावरून सर्वोच्च न्यायालयात पदोन्नती झाली. त्यांच्या कार्यकाळात, CJI चंद्रचूड 1274 खंडपीठांचा भाग होते. त्यांनी एकूण 612 निवाडे लिहिले. CJI चंद्रचूड यांनी सर्वोच्च न्यायालयाच्या सध्याच्या न्यायाधीशांमध्ये सर्वाधिक निकाल लिहिले आहेत. शेवटच्या दिवशीही त्यांनी 45 खटल्यांची सुनावणी केली. CJI चंद्रचूड यांच्या 2 वर्षांच्या कार्यकाळातील प्रमुख निर्णयांमध्ये कलम 370, रामजन्मभूमी मंदिर, वन रँक-वन पेन्शन, सबरीमाला मंदिर वाद, निवडणूक रोख्यांची वैधता आणि CAA-NRC यासारख्या निर्णयांचा समावेश आहे. सरन्यायाधीशांचा शेवटचा दिवस, वकिलांच्या प्रतिक्रिया… ऍटर्नी जनरल ए.आर. वेंकटरामणी: तुम्ही न्याय देण्यासाठी पूर्णपणे निष्पक्ष राहिला आहात. तुमच्यासमोर आम्हाला कधीच संकोच वाटला नाही. आम्ही तुमच्यासमोर आमची बाजू पूर्णपणे मांडली असल्याचा आम्हाला नेहमीच विश्वास आहे. या न्यायिक कुटुंबाचे नेते म्हणून तुम्ही नेहमीच भूमिका घेतली. तुम्ही 5 सी साठी ओळखले जाल – Calm (शांत), Cool (धैर्यवान), Composed (थंड डोक्याचे), Critical नाही (टीकात्मक) आणि Condemningही नाही (निंदा करने वाले). सुप्रीम कोर्ट बार असोसिएशनचे अध्यक्ष कपिल सिब्बल: माझ्या 52 वर्षांच्या सर्वोच्च न्यायालयाच्या कार्यकाळात मी एवढा संयम असलेला न्यायाधीश कधीच पाहिला नाही. तुम्ही देशातील अशा समुदायांपर्यंत पोहोचलात ज्यांचे नाव यापूर्वी पाहिले किंवा ऐकले नव्हते. तुम्ही त्यांना न्यायालयात आणले आणि न्याय म्हणजे काय ते सांगितले. कोर्टात अशांतता असताना तुमचे वडील सीजेआय होते. जेव्हा मुद्दे गढूळ असतात तेव्हा तुम्ही इथे आलात. अभिषेक मनु सिंघवी: तुम्ही आम्हाला आयपॅड वापरायला शिकवले होते, निदान मला तरी ते कळले. तुमच्या यंग लूकने आम्हाला म्हाताऱ्यासारखे वाटते. निदान त्याचे रहस्य तरी सांगा. ज्येष्ठ अधिवक्ता: तुमच्या तरुण दिसण्याचे रहस्य योग आहे. न्यायमूर्ती संजीव खन्ना म्हणाले – त्यांनी माझे काम सोपे आणि कठीण दोन्ही केले आहे. सोप्या कारण अनेक क्रांती झाल्या आहेत, आणि कठीण कारण मी त्यांची जुळवाजुळव करू शकत नाही, त्यांची नेहमी उणीव भासेल. त्याच्या यंग लूकची इथेच नाही तर परदेशातही चर्चा आहे. ऑस्ट्रेलियातील बरेच लोक माझ्याकडे आले आणि त्यांनी विचारले की त्यांचे वय किती आहे. CJI DY चंद्रचूड यांचा कार्यकाळ, 6 पॉइंट 1. सीजेआय होणारी एकमेव पिता-पुत्र जोडी न्यायमूर्ती चंद्रचूड यांचे वडील यशवंत विष्णू चंद्रचूड हे देशाचे 16 वे सरन्यायाधीश होते. त्यांचा कार्यकाळ 22 फेब्रुवारी 1978 ते 11 जुलै 1985 पर्यंत म्हणजेच सुमारे 7 वर्षांचा होता. वडिलांच्या निवृत्तीनंतर 37 वर्षांनी त्याच पदावर बसले. न्यायमूर्ती चंद्रचूड यांनी सुप्रीम कोर्टातील त्यांच्या वडिलांचे दोन मोठे निर्णयही रद्द केले आहेत. 2. सर्वोच्च न्यायालय बनले सर्वात हायटेक CJI चंद्रचूड यांच्या कार्यकाळात न्यायालय अधिक हायटेक झाले. यामध्ये ई-फायलिंग, पेपरलेस सबमिशन, प्रलंबित खटल्यांसाठी व्हॉट्सॲप अपडेट्स, डिजिटल स्क्रीन, वाय-फाय कनेक्टिव्हिटी, प्रगत व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग, प्रलंबित प्रकरणांचा थेट मागोवा, सर्व कोर्टरूममधून थेट प्रवाहात सुधारणा समाविष्ट आहेत. 4. लोगो आणि न्याय देवीचे रूप बदलले CJI DY चंद्रचूड यांनी सर्वोच्च न्यायालयाच्या लायब्ररीमध्ये ठेवलेल्या ‘लेडी ऑफ जस्टिस’ची नवी मूर्ती ऑर्डर केली होती. देशातील कायदा आंधळा नाही आणि ते शिक्षेचे प्रतीक नाही, असा संदेश देणे हा त्याचा उद्देश आहे. याशिवाय 1 सप्टेंबर रोजी जिल्हा न्यायपालिकेच्या राष्ट्रीय परिषदेच्या समापन कार्यक्रमात सर्वोच्च न्यायालयाच्या ध्वज आणि बोधचिन्हाचेही प्रकाशन करण्यात आले. 5. सुट्टीचे कॅलेंडर बदलले सर्वोच्च न्यायालयात उन्हाळी सुट्टीऐवजी आंशिक न्यायालयीन कामकाजाचा दिवस हा शब्द वापरला जाईल. नवीन कॅलेंडरनुसार, यावर्षी हा कालावधी 26 मे 2025 ते 14 जुलै 2025 असा असेल. नवीन नियमांनुसार, सुट्टीतील न्यायाधीशांना न्यायाधीश म्हटले जाईल. रविवार वगळता 95 दिवसांपेक्षा जास्त सुट्टी मिळणार नाही. यापूर्वी ही संख्या 103 होती. 6. न्यायाधीशांच्या बसण्याच्या खुर्च्या बदलल्या ब्रिटनमधील एका कार्यक्रमादरम्यान एका व्यक्तीने विचारले की, सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीशांच्या खंडपीठाच्या खुर्च्या सारख्या का नसतात. म्हणजेच, त्यांच्या पाठीच्या विश्रांतीची उंची वेगळी का आहे? जेव्हा CJI भारतात परतले तेव्हा त्यांनी सर्वप्रथम सर्वोच्च न्यायालयाची देखभाल पाहणाऱ्या नोंदणी अधिकाऱ्याला याबाबत माहिती दिली आणि बदल करण्याच्या सूचना दिल्या. CJI चंद्रचूड यांची लोकप्रिय छायाचित्रे… पेशव्यांच्या राजवटीत चंद्रचूडचे घराणे बलाढ्य होते महाराष्ट्रातील कन्हेरसर येथील खेड गावात सरन्यायाधीश चंद्रचूड यांच्या पूर्वजांचा वाडा आहे. त्यांचे नाव चंद्रचूड वाडा. साडेतीन एकरात पसरलेला आहे. चंद्रचूडचे पूर्वज पेशवे हे राजसत्तेमध्ये खूप शक्तिशाली होते. त्यांचे दरबारी होते. भीमा कोरेगावमध्ये त्यांची सत्ता होती. नुकतेच सरन्यायाधीशही त्यांच्या गावात एका कार्यक्रमात सहभागी होण्यासाठी गेले होते. न्यायमूर्ती संजीव खन्ना हे सर्वोच्च न्यायालयाचे 51 वे सरन्यायाधीश असतील न्यायमूर्ती संजीव खन्ना हे सर्वोच्च न्यायालयाचे 51 वे सरन्यायाधीश असतील. CJI DY चंद्रचूड यांनी त्यांच्या नावाची सरकारकडे शिफारस केली होती. मात्र, त्यांचा कार्यकाळ केवळ सहा महिन्यांचा असेल. 64 वर्षीय न्यायमूर्ती खन्ना 13 मे 2025 रोजी निवृत्त होणार आहेत. सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश म्हणून न्यायमूर्ती खन्ना यांनी ६५ निवाडे लिहिले आहेत. या कालावधीत ते सुमारे 275 खंडपीठांचा भाग राहिले आहेत. सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश बनण्यापूर्वी ते 14 वर्षे दिल्ली उच्च न्यायालयात न्यायाधीश होते. 2019 मध्ये त्यांची सर्वोच्च न्यायालयात नियुक्ती झाली.