दिल्लीत AQI ने 440 ओलांडला, सरकारी कार्यालयांच्या वेळा बदलल्या:सहावीपासून शाळांमध्ये मास्क अनिवार्य; सरकारचे लोकांना खासगी वाहने न चालवण्याचे आवाहन

शनिवारी सकाळीही दिल्लीत प्रदूषण अत्यंत धोकादायक पातळीवर नोंदवले गेले. सकाळी 7 वाजता दिल्लीतील 10 हून अधिक स्थानकांवर AQI 400+ ची नोंद झाली. जहांगीरपुरीमध्ये AQI 445 ची सर्वोच्च पातळी गाठली. प्रदूषणाच्या पार्श्वभूमीवर मुख्यमंत्री अतिशी यांनी सरकारी कार्यालयांच्या नव्या वेळा जाहीर केल्या. केंद्र सरकारची कार्यालये सकाळी 9 ते सायंकाळी 5.30 वाजेपर्यंत, दिल्ली सरकारी कार्यालये सकाळी 10 ते सायंकाळी 6.30 आणि MCD कार्यालये सकाळी 8.30 ते सायंकाळी 5 या वेळेत काम करतील. दिल्लीतील सर्व प्राथमिक (इयत्ता पाचवीपर्यंत) शाळांमध्ये ऑनलाइन वर्ग चालवण्याची घोषणा शुक्रवारीच करण्यात आली. आता सहावी ते बारावीपर्यंतच्या शाळांना मास्क अनिवार्य करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. सरकारने लोकांना खाजगी वाहने न चालवण्याचे आवाहन केले आहे. यासाठी 106 अतिरिक्त क्लस्टर बस आणि मेट्रोच्या 60 ट्रिप वाढवण्यात आल्या आहेत, जेणेकरून लोक खाजगी वाहनांचा कमी वापर करतात. एअर कमिशन फॉर एअर क्वालिटी मॅनेजमेंट (CAQM) ने देखील NCR मधून येणाऱ्या बसेसला म्हणजेच हरियाणा, उत्तर प्रदेश आणि राजस्थानमधून दिल्लीला येण्यास बंदी घातली आहे. दिल्लीतील प्रदूषणाची 6 छायाचित्रे दिल्ली-एनसीआरमध्ये तोडफोडीवर बंदी, डिझेल वाहनांवर बंदी दिल्लीतील प्रदूषणाच्या 2 उपग्रह प्रतिमा अमेरिकन शास्त्रज्ञ हिरेन जेठवा यांनी 14 नोव्हेंबर रोजी दिल्लीची उपग्रह प्रतिमा शेअर केली. यामध्ये दिल्लीत दाट धुके दिसून येत आहे. हिरेन हे अमेरिकेतील मॉर्गन स्टेट युनिव्हर्सिटीमध्ये एरोसोल रिमोट सेन्सिंग शास्त्रज्ञ आहेत. नासाने हिरेन यांचे फोटोही शेअर केले आहेत. पुढे काय: यूपी, पंजाब, हिमाचलमध्ये खूप दाट धुके असेल
पंजाब-चंदीगडमध्ये धुक्याचा इशारा देण्यात आला आहे. राजस्थानमध्ये दोन दिवस दाट धुक्याचा इशारा आहे. उत्तर प्रदेश आणि पंजाबमध्ये 15 नोव्हेंबरपर्यंत आणि हिमाचलमध्ये 18 नोव्हेंबरपर्यंत रात्री आणि सकाळच्या वेळी दाट ते दाट धुके राहील. हरियाणा, पश्चिम बंगाल, सिक्कीम, बिहार, झारखंडमध्ये 16 नोव्हेंबरपर्यंत धुके राहण्याची शक्यता आहे. दिल्लीतील प्रदूषणाचा सामना करण्यासाठी श्रेणीबद्ध कृती योजना लागू करण्यात आली
राजधानीतील प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी प्रदूषणाची पातळी 4 श्रेणींमध्ये विभागण्यात आली आहे. प्रत्येक स्तरासाठी स्केल आणि उपाय निश्चित केले आहेत. याला श्रेणीबद्ध कृती योजना म्हणजेच GRAP म्हणतात. त्याच्या 4 श्रेणींमध्ये, सरकार निर्बंध लादते आणि प्रदूषण कमी करण्यासाठी उपाय जारी करते. दिल्ली सरकारने सांगितले होते- निर्बंध लादणार नाही
दिल्लीचे पर्यावरण मंत्री गोपाल राय यांनी गुरुवारी सकाळीच सांगितले होते की, ‘GRAP-3 निर्बंध लागू केले जाणार नाहीत.’ यावर भाजपचे प्रदेशाध्यक्ष वीरेंद्र सचदेवा म्हणाले की, आतिशी सरकारच्या निष्क्रियतेमुळे दिल्लीच्या आसपासच्या भागापेक्षा प्रदूषणाची स्थिती बिकट झाली आहे. राजपथ सारख्या भागातही AQI 450 पेक्षा जास्त आहे. ते म्हणाले- गोपाल राय यांनी आपले पद सोडावे अशी दिल्लीच्या जनतेची इच्छा आहे. यावर गोपाल राय म्हणाले की दिल्लीच्या खराब हवेच्या गुणवत्तेमध्ये 35% योगदान भाजपशासित हरियाणा आणि उत्तर प्रदेशातील एनसीआर जिल्ह्यांचे आहे. GRAP-1 दिल्लीमध्ये 14 ऑक्टोबर रोजी लागू करण्यात आला
दिल्लीच्या वायु गुणवत्ता निर्देशांकाने 200 ओलांडल्यानंतर 14 ऑक्टोबर रोजी दिल्ली एनसीआरमध्ये GRAP-1 लागू करण्यात आला. याअंतर्गत हॉटेल आणि रेस्टॉरंटमध्ये कोळसा आणि सरपण वापरण्यावर बंदी घालण्यात आली आहे. कमिशन ऑफ एअर क्वालिटी मॅनेजमेंटने एजन्सींना जुन्या पेट्रोल आणि डिझेल वाहनांच्या (BS-III पेट्रोल आणि BS-IV डिझेल) ऑपरेशनवर कठोरपणे निरीक्षण करण्याचे आदेश दिले आहेत. रस्ते बांधणी, नूतनीकरण प्रकल्प आणि देखभाल कार्यांमध्ये धुकेविरोधी गन, पाणी शिंपडणे आणि धूळ नाशक तंत्रज्ञानाचा वापर वाढविण्यास आयोगाने एजन्सींना सांगितले आहे. AQI म्हणजे काय आणि त्याची उच्च पातळी धोकादायक का आहे?
AQI हा एक प्रकारचा थर्मामीटर आहे. हे तापमानाऐवजी प्रदूषण मोजण्याचे काम करते. या स्केलद्वारे, हवेत CO (कार्बन डायऑक्साइड), ओझोन, NO2 (नायट्रोजन डायऑक्साइड), PM 2.5 (पार्टिक्युलेट मॅटर) आणि PM 10 प्रदूषकांचे प्रमाण तपासले जाते आणि शून्य ते 500 पर्यंत रीडिंगमध्ये दाखवले जाते. हवेतील प्रदूषकांचे प्रमाण जितके जास्त असेल तितकी AQI पातळी जास्त असेल. आणि AQI जितका जास्त तितकी हवा जास्त धोकादायक. जरी 200 ते 300 मधील AQI देखील वाईट मानला जातो, परंतु परिस्थिती अशी आहे की राजस्थान, हरियाणा, दिल्ली आणि उत्तर प्रदेशातील अनेक शहरांमध्ये तो 300 च्या वर गेला आहे. हा वाढता AQI केवळ एक संख्या नाही. हे देखील आगामी रोगांच्या धोक्याचे लक्षण आहे. दावा- दिल्लीतील ६९% कुटुंबे प्रदूषणाने त्रस्त आहेत एनडीटीव्हीच्या मते, खाजगी एजन्सी लोकल सर्कलच्या सर्वेक्षणात दावा करण्यात आला आहे की दिल्ली-एनसीआरमधील 69% कुटुंबे प्रदूषणाने प्रभावित आहेत. 1 नोव्हेंबर रोजी प्रसिद्ध झालेल्या या अहवालात असे सांगण्यात आले की दिल्ली-एनसीआरमधील 62% कुटुंबांमध्ये किमान 1 सदस्याच्या डोळ्यात जळजळ आहे. 46% कुटुंबांमध्ये, काही सदस्यांना सर्दी किंवा श्वास घेण्यास त्रास होतो (अनुनासिक रक्तसंचय) आणि 31% कुटुंबांमध्ये, एका सदस्याला दम्याचा त्रास आहे. राज्यांच्या हवामान बातम्या… बिहार: 12 जिल्ह्यांमध्ये धुक्याचा ऑरेंज अलर्ट, पाटणा विमानतळावरून 12 जोड्या उड्डाणांना उशीर. बिहारमध्ये हवामानात झपाट्याने बदल होताना दिसत आहे. 14 नोव्हेंबर रोजी आलेल्या नवीन वेस्टर्न डिस्टर्बन्समुळे उत्तर-पश्चिम भारत तसेच बिहारमध्ये थंडी वाढू लागली आहे. एक ते दोन दिवसांत किमान तापमानात २ ते ३ अंश सेल्सिअसने घट होण्याची शक्यता आहे. मध्य प्रदेश : ग्वाल्हेर-चंबळमध्ये थंडी वाढणार, पारा 2 अंशांनी घसरणार; उत्तर भागात धुके, थंड वाऱ्यांचाही प्रभाव मध्य प्रदेशच्या उत्तरेकडील भागात म्हणजेच ग्वाल्हेर-चंबळमध्ये थंडीचा प्रभाव वाढणार आहे. येथील रात्रीचे तापमान २ अंशांपर्यंत खाली येऊ शकते. तर ग्वाल्हेर आणि भिंडमध्ये मध्यम धुके असेल. हे हवामान 20 नोव्हेंबरपर्यंत राहील. भोपाळ, इंदूर-जबलपूरमध्येही थंडी वाढणार आहे. हरियाणा: 17 शहरांमध्ये दाट धुक्याचा इशारा, अंबाला सर्वात थंड हरियाणातील बहुतांश जिल्ह्यांमध्ये दाट धुक्याचा यलो अलर्ट जारी करण्यात आला आहे. हिसार, नाथुसरी चोपटा, एलेनाबाद, फतेहाबाद, रानिया, कैथल, नरवाना, नसरसा, टोहाना, कलायत, रतिया, डबवली, गुहला, पेहोवा, अंबाला, कालका, पंचकुला येथे दाट धुके पडण्याची शक्यता विभागाने वर्तवली आहे. पंजाब: 18 जिल्ह्यांमध्ये धुक्याचा इशारा, चंदिगड रेड झोनमध्ये, मंडी गोबिंदगडचा AQI सर्वाधिक पर्वतांवर बर्फवृष्टी झाल्यानंतर पंजाब आणि चंदीगडच्या हवामानात सतत बदल होताना दिसत आहेत. रात्रीच्या तापमानात घट झाल्याबरोबरच दिवसाचे तापमानही सामान्यपेक्षा थंड आहे. येत्या काही दिवसांत हे बदल कायम राहतील, असे हवामान खात्याने म्हटले आहे.