उन्हाळ्यात ऊसाचा रस फायदेशीर:उष्माघातापासून संरक्षण करतो, शरीराला हायड्रेट ठेवतो, आहार तज्ज्ञांकडून जाणून घ्या- कोणी पिऊ नये

उन्हाळ्यात तुमच्या आजूबाजूला ऊसाचा रस विकतांना तुम्ही पाहिलेच असेल. कडक उन्हापासून आणि उष्माघातापासून वाचण्यासाठी लोक ते भरपूर पितात. हे फक्त चविष्टच नाही, तर आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर देखील आहे. हे शरीराला हायड्रेटेड ठेवते आणि ऊर्जावान देखील ठेवते. याशिवाय, ऊसाचा रस पचनसंस्था सुधारण्यासाठी, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी आणि त्वचा निरोगी ठेवण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे. त्यात अनेक आवश्यक पोषक घटक आढळतात. फार्माकोग्नोसी जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, ऊसाच्या रसाचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत. आयुर्वेद आणि युनानी पद्धतीमध्ये कावीळ आणि लघवीशी संबंधित समस्यांवर उपचार करण्यासाठी ऊसाचा रस पिण्याचा सल्ला दिला जातो. त्यात जीवनसत्त्वे आणि खनिजांचा खजिना आहे. ऊस संशोधन केंद्राच्या अभ्यासानुसार, त्याच्या रसात उच्च पॉलीफेनॉल असतात, जे शक्तिशाली फायटोन्यूट्रिएंट्स असतात. ऊसाच्या रसामध्ये वाईट कोलेस्ट्रॉलशी लढण्याची क्षमता असते. शिवाय, ते चयापचय देखील सुधारते. म्हणूनच, आजच्या कामाच्या बातमीत आपण ऊसाचा रस पिण्याचे फायदे याबद्दल बोलू. तुम्हाला हे देखील कळेल की- तज्ञ: डॉ. पूनम तिवारी, वरिष्ठ आहारतज्ज्ञ, डॉ. राम मनोहर लोहिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, लखनऊ प्रश्न- ऊसामध्ये कोणते पोषक घटक आढळतात? उत्तर: नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, ऊसामध्ये ७०-७५% पाणी, १३-१५% सुक्रोज (नैसर्गिक साखर) आणि १०-१५% फायबर असते. तथापि, ऊसाचा रस काढण्याच्या प्रक्रियेत फायबर जवळजवळ नष्ट होते. खाली दिलेल्या ग्राफिकमध्ये २५० मिली रसाचे पौष्टिक मूल्य जाणून घ्या- प्रश्न- ऊसाचा रस आरोग्यासाठी कसा फायदेशीर आहे? उत्तर: ऊसाच्या रसात असलेले व्हिटॅमिन सी आणि फ्लेव्होनॉइड्स आणि फिनॉलिक्स सारखे अँटीऑक्सिडंट्स रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करतात. हे एक उत्तम हायड्रेटिंग पेय आहे, कारण त्यात भरपूर पाणी असते. ऊसाच्या रसामध्ये नैसर्गिक साखर, फायबर आणि इन्व्हर्टेज सारखे एंजाइम असतात, जे पचनसंस्था मजबूत करतात. ऊस हा सुक्रोज आणि ग्लुकोज सारख्या कार्बोहायड्रेट्सचा नैसर्गिक स्रोत आहे, जो त्वरित ऊर्जा प्रदान करतो. ऊसाचे मूत्रवर्धक गुणधर्म शरीरातील विषारी पदार्थ मूत्राद्वारे बाहेर काढण्यास मदत करतात. ऊसामध्ये अँटी-बॅक्टेरियल गुणधर्म असतात, जे तोंडाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात. यामध्ये असलेले कॅल्शियम दात आणि हाडे मजबूत करते. यामध्ये आढळणारे अँटीऑक्सिडंट्स त्वचा निरोगी ठेवण्यास मदत करतात. हे सुरकुत्या, बारीक रेषा आणि त्वचेवरील डाग यांसारखी वृद्धत्वाची लक्षणे कमी करतात. तर पॉलीफेनॉल आणि पोटॅशियम सारखे संयुगे हृदयरोगापासून संरक्षण करतात. ऊसाचे दाहक-विरोधी गुणधर्म रक्तवाहिन्यांमधील जळजळ आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करून हृदयाचे आरोग्य सुधारतात. त्याचा रस केवळ शरीराचे तापमान नियंत्रित करत नाही, तर इलेक्ट्रोलाइट देखील संतुलित करतो. अशाप्रकारे ते उन्हाळ्यात उष्माघाताच्या धोक्यापासून आपले संरक्षण करते. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून ऊसाचा रस पिण्याचे काही फायदे समजून घ्या- प्रश्न- काय जास्त फायदेशीर आहे – ऊस की ऊसाचा रस? उत्तर: ज्येष्ठ आहारतज्ज्ञ डॉ. पूनम तिवारी म्हणतात की तुम्ही ऊस चावून खा किंवा त्याचा रस प्या, दोन्हीही फायदेशीर आहेत. तथापि, ऊसामध्ये भरपूर फायबर असते. म्हणून, रस पिण्यापेक्षा ते चघळणे चांगले. प्रश्न- उसात बर्फ घालून पिणे आरोग्यासाठी चांगले आहे का? उत्तर: बर्फ घातल्याने ऊसाचा रस थंड होतो, जो उन्हाळ्यात ताजेपणा देतो. थंड उसाचा रस प्यायल्याने उष्णतेपासून त्वरित आराम मिळतो. परंतु काही लोकांसाठी यामुळे सर्दी, खोकला किंवा पचनाच्या समस्या उद्भवू शकतात. म्हणून, जास्त बर्फ घालून ऊसाचा रस पिणे टाळावे. प्रश्न- ऊसाचा रस पिण्याची योग्य पद्धत कोणती? उत्तर- ऊसाचा रस काढल्यानंतर लगेच पिणे चांगले. शिळ्या ऊसाच्या रसात बॅक्टेरिया वाढू शकतात, जे आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकतात. नेहमी स्वच्छ आणि स्वच्छ दुकानातूनच ऊसाचा रस प्या. ज्या यंत्रातून रस काढला जात आहे ते स्वच्छ असले पाहिजे. ऊसाचा रस पिण्याची सर्वोत्तम वेळ दुपारपूर्वीची आहे. रिकाम्या पोटी ऊसाचा रस पिऊ नये, कारण त्यामुळे आम्लपित्त होऊ शकते. ऊसाच्या रसात थोडे काळे मीठ, लिंबाचा रस आणि पुदिना मिसळून प्यायल्याने त्याची चव आणि पोषण दोन्ही वाढते. प्रश्न- ऊसाचा रस किडनी स्टोनसाठी फायदेशीर आहे का? उत्तर- ऊसाचा रस किडनी स्टोन असलेल्या लोकांसाठी सुरक्षित मानला जातो, कारण त्यात ऑक्सलेट कमी असते. जे शरीरात मूतखडा तयार होण्यास प्रतिबंध करण्यास मदत करू शकते. त्याचे मूत्रवर्धक गुणधर्म विषारी पदार्थ बाहेर काढण्यास आणि नवीन खडे तयार होण्यास प्रतिबंध करण्यास देखील मदत करू शकतात. याशिवाय, ऊसाच्या रसात पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि इतर अनेक पोषक घटक असतात, जे किडनीच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात. ऊसाच्या रसामुळे शरीरातील पाण्याचे प्रमाण वाढते, ज्यामुळे किडनी स्टोन होण्याची शक्यता कमी होते. प्रश्न- मधुमेही ऊसाचा रस पिऊ शकतात का? उत्तर: डॉ. पूनम तिवारी म्हणतात की, ऊसाच्या रसात नैसर्गिक साखरेचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते. म्हणून मधुमेहींनी ते पिणे टाळावे. प्रश्न- एका दिवसात किती ऊसाचा रस पिणे सुरक्षित आहे? उत्तर- एक निरोगी व्यक्ती दिवसातून एक ग्लास ऊसाचा रस पिऊ शकते. यापेक्षा जास्त पिणे आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. प्रश्न- ऊसाचा रस पिण्याचे काही दुष्परिणाम आहेत का? उत्तर- ऊसाचा रस पिणे सामान्यतः सुरक्षित असते. तथापि, त्याचे जास्त सेवन केल्याने वजन वाढू शकते. तसेच, रक्तातील साखरेचे प्रमाण वाढू शकते. याशिवाय दात खराब होऊ शकतात आणि पचनाच्या समस्या उद्भवू शकतात. म्हणून, ते मर्यादित प्रमाणातच प्या. प्रश्न- ऊसाचा रस कोणी पिऊ नये? उत्तर: ऊसाचा रस सामान्यतः निरोगी लोकांसाठी सुरक्षित असतो, परंतु काही लोकांनी तो पिणे टाळावे. जसे की-