भारतीय तरुण देशभक्त मात्र राजकीय पक्षांवर विश्वास नाही:29% तरुण राजकारणापासून पूर्णपणे दूर, 81% लोक भारतीय असणे पहिली ओळख मानतात

भारतातील तरुणांमध्ये देशभक्तीची भावना आहे पण त्यांना राजकीय पक्ष आणि नेत्यांवर विश्वास नाही. व्हॉइस फॉर इन्क्लुजन, बेलॉंगिंग अँड एम्पॉवरमेंट (VIBE) आणि प्रोजेक्ट पोटेंशियलच्या अहवालानुसार, ८१% भारतीय तरुणांमध्ये देशभक्तीची तीव्र भावना आहे. म्हणजे ते स्वतःला प्रथम भारतीय मानतात, परंतु ३१% लोक वैयक्तिक ओळखीला अधिक महत्त्व देतात. २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत मतदान न करण्याचे कारण ४३% तरुणांनी घराबाहेर राहिल्याने सांगितले आहे. तर १८% लोकांनी सांगितले की त्यांना राजकीय पक्षांवर विश्वास नाही. या अहवालातून असे दिसून आले आहे की भारतीय तरुण हळूहळू राजकारणापासून दूर जात आहेत. देशातील २९% तरुण राजकारणापासून पूर्णपणे दूर आहेत. २६% लोक कोणत्याही पक्षाशी संलग्न नसतानाही राजकीय चर्चेत भाग घेतात. फक्त ११% लोक कोणत्याही पक्षाचे सदस्य आहेत. VIBE ने तयार केलेला हा अहवाल ४,९७२ तरुणांच्या सर्वेक्षणावर आधारित आहे. हे सर्वेक्षण जून-ऑगस्ट २०२४ दरम्यान करण्यात आले आहे. तरुणांच्या अपेक्षा पूर्ण करणे हे सरकारसमोर एक आव्हान एनजीओ वाईएलएसीचे सह-संस्थापक रोहित कुमार यांचा असा विश्वास आहे की तरुणांच्या सहभागाला संस्थात्मक पाठबळाची आवश्यकता आहे. सरकारसमोरील सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे तरुणांच्या आकांक्षा पूर्ण करणे. आपल्याला असे व्यासपीठ तयार करण्याची गरज आहे जिथे तरुण केवळ सहभागी होऊ शकत नाहीत तर निर्णय प्रक्रियेचा भाग देखील बनू शकतात. राजकारणात निराश पण सामाजिक उद्योजकतेत रस असलेले तरुण ४९% तरुणांना सामाजिक सेवा उपक्रम सुरू करायचा आहे, परंतु ५८% तरुणांना निधीची कमतरता आहे आणि ३९% तरुणांना योग्य मार्गदर्शनाचा अभाव आहे. आजचे तरुण पक्षांच्या विचारसरणीने बांधलेले नाहीत या अहवालातून असे दिसून आले आहे की तरुण लोक पारंपारिक राजकारणापेक्षा मुद्द्यांवर आधारित सहभागाला प्राधान्य देत आहेत. ते पर्यावरण, लिंग समानता, शिक्षण आणि बेरोजगारी यासारख्या मुद्द्यांवर अधिक सक्रिय आहेत. भारतातील तरुण आता फक्त मतदार राहिलेले नाहीत, त्यांना धोरणनिर्मितीत सहभाग हवा आहे.