झारखंड निवडणूक, दुसऱ्या टप्प्यात हेमंत भाजपवर वरचढ:38पैकी 8-13 जागांवर भाजप मजबूत, JMM 10-15 जागांवर मजबूत, काँग्रेस तोट्यात

सर्वात आधी 2 दावे JMM नेते हेमंत सोरेन यांचा पहिला दावा ‘हे वचन आहे तुमचा भाऊ हेमंत. भाजपचे षडयंत्र संपवून राज्यातील जनतेसाठी न थांबता काम करेन. आता संथाल आणि उत्तर छोटा नागपूरच्या शौर्यभूमीतून भाजपच्या कारस्थानांच्या शवपेटीवर अंतिम खिळा ठोकावा लागणार आहे.’ भाजप नेते बाबूलाल मरांडी यांचा दुसरा दावा ‘राज्य सरकारला कंटाळलेल्या आमच्या महिला शक्ती, बहिणींनी गुंडांचे रक्षक बनलेल्या झामुमो सरकारला हटवण्यासाठी मतदान केले. झारखंडमधील जनता या बदलाचे नेतृत्व करत आहे.’ झारखंडच्या निवडणुकीने आता कळस गाठला आहे. एनडीए राज्यात सत्ताबदलाचा दावा करत आहे. तर, इंडिया ब्लॉक आपल्या जुन्या भूमिकेला चिकटून आहे – ‘एक ही नारा, हेमंत दोबारा’. झारखंडमधील विधानसभेच्या 81 पैकी 38 जागांवर 20 नोव्हेंबर रोजी मतदान होणार आहे. यामध्ये 18 जागा असलेल्या संथाल-परगणामध्येही निवडणूक होणार आहे. हा भाग झामुमोचा बालेकिल्ला असला तरी आदिवासी नेत्यांच्या मदतीने भाजप सोरेन कुटुंबाचा बालेकिल्ला फोडण्याचा प्रयत्न करत आहे. झारखंडमध्ये दुसऱ्या टप्प्यातील मतदानापूर्वी कोणता पक्ष प्रबळ वाटतो, कोणत्या नेत्याचा मतदारांवर प्रभाव आहे, निवडणुकीच्या शेवटच्या टप्प्यात कोण गेम चेंजर ठरणार, हे जाणून घेण्यासाठी दिव्य मराठीची टीम मैदानात पोहोचली. वाचा दुसऱ्या टप्प्यात वाऱ्याची दिशा काय आहे. निवडणुकीशी संबंधित राजकीय समीकरणे 4 मुद्द्यांमध्ये समजून घ्या 1. दुसऱ्या टप्प्यात 38 जागांवर मतदान होणार आहे. यापैकी भाजपचे सर्वाधिक लक्ष संथाल परगणा आणि उत्तर छोटा नागपूरवर असून प्रत्येकी 18 जागा आहेत. 2019 मध्ये पक्षाला येथे केवळ 12 जागा जिंकता आल्या. यावेळी 15-18 जागा जिंकण्याची शक्यता आहे. 2. एनडीएने दक्षिण छोटानागपूर विभागातील 2 जागा, खिजरी आणि सिल्लीमध्ये एक जागा जिंकली होती. यावेळी दोन्ही जागा मिळू शकतात. 3. भाजप संथालच्या गोड्डा, देवघर, दुमका, जामतारा, साहिबगंज आणि पाकूर विधानसभांमध्ये बांगलादेशी घुसखोरीचा मुद्दा उचलत आहे. आदिवासींमधील घुसखोरीचा मुद्दा कमी प्रभावी वाटत असला तरी या मुद्द्यावरून हिंदू मतदारांना एकत्र करण्यात भाजप यशस्वी होताना दिसत आहे. 4. 2019 च्या निवडणुकीच्या दुसऱ्या टप्प्यात JMM ने 13 जागा जिंकल्या आणि काँग्रेसने 8 जागा जिंकल्या. यावेळी JMM 10-15 जागा जिंकू शकतो. मात्र, काँग्रेसच्या जागा 5 पर्यंत कमी होऊ शकतात. आपल्या दोन खासदारांवर भ्रष्टाचाराच्या आरोपांचा विपरीत परिणाम होताना दिसत आहे. दुसऱ्या टप्प्यात 257 अपक्ष, पण एनडीए आणि इंडिया यांच्यात स्पर्धा दुसऱ्या टप्प्यात 257 अपक्ष उमेदवारही आहेत, पण लढत फक्त एनडीए आणि इंडिया ब्लॉकमध्ये आहे. जयराम महतो यांचा पक्ष JLKM 4 जागांवर कडवी टक्कर देत आहे. धनबाद जागेवर काँग्रेस आणि झामुमो यांच्यात मैत्रीपूर्ण लढत आहे. मोठे चेहरे, ज्यांची प्रतिष्ठा पणाला… पक्ष: JMM
नेता: हेमंत सोरेन हेमंत हे झारखंडचे विद्यमान मुख्यमंत्री आहेत. विधानसभा निवडणुकीपूर्वी जमीन घोटाळ्याप्रकरणी त्यांना 140 दिवस तुरुंगात राहावे लागले होते. जामीन मिळाल्यानंतर ते पुन्हा मुख्यमंत्री झाले. निवडणुकीची घोषणा होताच हेमंत सोरेन ‘जेल का बदला जीत से’चा नारा देत आहेत. हेमंत स्वतः संथाल जमातीतील आहे. तुरुंगात गेल्यानंतर त्यांनी दाढी अशा प्रकारे वाढवली की ते काहीसे त्यांचे वडील शिबू सोरेनसारखे दिसू लागले. अशा परिस्थितीत आजही शिबू सोरेनची पूजा करणारे संथाल-परगण्यातील लोक थेट हेमंतशी जोडले जात आहेत. पक्ष: JMM नेत्या: कल्पना सोरेन ​​​​​​​कल्पना सोरेन गिरिडीह जिल्ह्यातील गांडे मतदारसंघातून निवडणूक लढवत आहेत. जून 2024 मध्ये झालेल्या पोटनिवडणुकीत त्यांनी याच जागेवरून भाजपचे दिलीप वर्मा यांचा 27 हजार मतांनी पराभव केला. यावेळी कल्पना या महिला मतदारांमध्ये ‘मइयां सन्मान योजने’बाबत जात आहेत. त्या दररोज 3 ते 4 जाहीर सभा घेत आहेत. त्यांनी आतापर्यंत 70 हून अधिक जाहीर सभा घेतल्या आहेत. कल्पना आदिवासींसाठी स्वतंत्र सरण धर्म संहिता तयार करण्याची हमी देत ​​आहे, ज्याचा आदिवासी मतदारांवर मोठा परिणाम होत आहे. याचा थेट फायदा झामुमोला होत असल्याचे दिसत आहे. पक्ष: भाजप नेते : बाबूलाल मरांडी ​​​​​​​भाजपचे प्रदेशाध्यक्ष आणि झारखंडचे पहिले मुख्यमंत्री बाबुलाल मरांडी हे गिरिडीह जिल्ह्यातील धनवाड मतदारसंघातून निवडणूक लढवत आहेत. 2019 मध्येही त्यांनी येथून विजय मिळवला होता. त्यानंतर ते त्यांच्या पक्षाच्या झारखंड विकास मोर्चाच्या चिन्हावर मैदानात उतरले होते. नंतर त्यांनी पक्षाचे भाजपमध्ये विलीनीकरण केले. बाबूलाल मरांडी यांच्या नेतृत्वाखाली भाजपने झामुमोविरोधात जोरदार घेराव सुरू केला आहे. आधी चंपाई सोरेन यांना पक्षातून फोडले. त्यानंतर जेडीयू आणि एलजेपी (रामविलास) यांना एजेएसयूसोबत युती करण्यात आली. झारखंडच्या चार माजी मुख्यमंत्र्यांच्या नातेवाईकांना तिकीट देऊन भाजपने आदिवासी जागांवर आपली ताकद वाढवली आहे. पक्ष: JLKM नेते : जयराम महतो ​​​​​​​झारखंड लोकतांत्रिक क्रांतीकारी मोर्चाचे (जेएलकेएम) अध्यक्ष जयराम महतो हे बर्मो डुमरी मतदारसंघातून निवडणूक लढवत आहेत. राज्यात 15% पेक्षा जास्त कुर्मी मतदार आहेत, जे आदिवासी समाजानंतर सर्वात मोठी व्होट बँक आहेत. जयराम महतो हे कुर्मी समाजातील आहेत. ते गिरिडीह, धनबाद आणि बोकारो या जागांवर भाजप आणि झामुमोसाठी अडचणी निर्माण करू शकतात. जयराम महतो हे पेपरफुटी, रोजगार आणि स्पर्धा परीक्षांमध्ये स्थानिक भाषांचा वापर यासारखे मुद्दे उपस्थित करत आहेत. संथालच्या 18 जागा सत्तेचा मार्ग ठरवतील दुसऱ्या टप्प्यात झामुमो आणि भाजप नेते संथाल-परगणामधील 18 जागांवर सर्वाधिक सभा घेत आहेत. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी एकाच दिवसात दोन सभा घेतल्या. अमित शहा, जेपी नड्डा यांच्यासह अनेक केंद्रीय मंत्री मतदानापूर्वी संथालमध्ये तळ ठोकून आहेत. संथाल परगणामधील 18 जागांपैकी 8 जागा राखीव आहेत. बरहेत, दुमका, जामा, शिकारीपारा, महेशपूर, बोरिया आणि लिट्टीपारा हे एसटी आणि देवघर एससीसाठी राखीव आहेत. उर्वरित 10 जागा सर्वसाधारण आहेत. भाजपने 2019 मध्ये गोड्डा, राजमहल, देवघर आणि संथालच्या सारथ या जागा जिंकल्या होत्या. यावेळी पक्षाची चांगली उमेदवारी आणि विद्यमान आमदारांविरोधातील सत्ताविरोधी भूमिका यामुळे पक्ष 6 ते 8 जागांवर मजबूत दिसत आहे. मात्र, जेएमएमला मुस्लीम आणि आदिवासी मतदारांवर विश्वास आहे. उत्तर छोटा नागपूरमधून भाजपला आशा आहेत, कल्पना या झामुमोसाठी गेमचेंजर आहेत राजकीय विश्लेषक आणि पत्रकार आनंद कुमार म्हणतात, ‘उत्तर छोटा नागपूरचा परिसर भाजपसाठी आधीच मजबूत आहे. यावेळीही भाजप चांगली कामगिरी करू शकतो. मात्र, निरसा, गोमिया, चंदनकियारी या जागांवर भाजप कमकुवत होत आहे. 2019 मध्ये संथाल परगणामध्ये फक्त 4 जागा जिंकल्या होत्या. यावेळी पक्षाला 6 जागा जिंकता येतील. राजमहल, गोड्डा, सारथमध्ये चुरशीची स्पर्धा आहे, तर बोरीओ, नाला, जरमुंडी आणि मधुपूरमध्ये भाजप विजयाच्या स्थितीत आहे. सरना धर्म संहितेच्या मुद्द्यामुळे झामुमोची राजकीय ताकद वाढली झारखंडमधील न्यूज नेटवर्क TV-45 चे संपादक अरुण वरनवाल म्हणतात, ‘काही जागा सोडल्या तर राज्यातील बहुतांश जागांवर चुरशीची स्पर्धा आहे. कोणताही पक्ष सरकार स्थापन करत असल्याचा थेट दावा करू शकत नाही. ‘मतदानाच्या दुसऱ्या टप्प्यात संथाल हा महत्त्वाचा घटक आहे. या भागांवर जेएमएमचे नियंत्रण आहे. त्यात भाजप फोडण्याचा प्रयत्न करत आहे. यानंतरही संथालमधील निम्म्याहून अधिक जागा इंडिया ब्लॉकमध्ये जातील. ‘उत्तर छोटा नगरपूरमध्ये ये-जा करणाऱ्यांची संख्या जास्त आहे. याचा फायदा भाजपला होत आहे. सध्याची परिस्थिती पाहिली तर दुसऱ्या टप्प्यात एनडीएला 15-17 जागा आणि इंडिया ब्लॉकला 21-23 जागा मिळतील. निवडणुकीच्या मुद्द्यांवर आणि योजनांवर अरुण म्हणतात, ‘जेएमएम सरना धर्म कोडला मुद्दा बनवत आहे. याचा परिणाम संथालच्या आदिवासी मतदारांवर होत आहे. राज्यातील लोकसंख्या बदल आणि घुसखोरीचा मुद्दा घेऊन भाजप निवडणुकीच्या रिंगणात आहे. जेएमएमने निवडणुकीपूर्वी मास्टर स्ट्रोक म्हणून मइयां योजना आणली आहे. याशिवाय वीजबिल माफ करून त्यांना खेचण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. भाजपच्या घुसखोरीच्या अजेंड्यामुळे मुस्लिम INDIA ब्लॉकसोबत राजकीय विश्लेषक मोहम्मद. परवेझ आलम म्हणतात, ‘निवडणुकीपूर्वी JMM सरकारबद्दल मुस्लिमांमध्ये प्रचंड नाराजी होती. 5 वर्षात मुस्लिमांसाठी कोणतीही मोठी योजना आणली नाही. उर्दूला दुसरी राज्यभाषा म्हणून मान्यता देऊन नोकऱ्या दिल्या नाहीत. ‘भाजपने निवडणुकीपूर्वी मुस्लिमांमध्ये बटेंगे तो कटेंगे, असा नारा देत दहशत निर्माण केली. याचा परिणाम मुस्लिम मतदारांवर झाला आणि ते जेएमएमच्या बाजूने एकत्र आले. ‘संथालमध्ये विधानसभेच्या 18 जागा आहेत. येथे जेएमएम नेहमीच पुढे आहे. तो मोडून काढण्यासाठी भाजप सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहे. त्यामुळेच त्यांनी या भागातूनही परिवर्तन यात्रा सुरू केली. भाजप आता घुसखोरी, लोकसंख्या बदल आणि जमिनीवर कब्जा असे मुद्दे उपस्थित करून कथानक तयार करण्याचा प्रयत्न करत आहे. परवेझ आलम म्हणतात, ‘काँग्रेस हा इंडिया आघाडीचा कमकुवत दुवा आहे. गेल्या वेळी काँग्रेसने 31 जागा लढवून 16 जागा जिंकल्या होत्या. दुसऱ्या टप्प्यात पक्षाला 3-4 जागा मिळतील. इंडिया ब्लॉक सरकार बनवते की नाही हे काँग्रेसची कामगिरी ठरवेल. काय म्हणतात राजकीय पक्ष… JMM: भाजपकडे कोणताही मुद्दा नाही, निवडणुका येताच तपास यंत्रणा सक्रिय केल्या JMMचे सरचिटणीस सुप्रियो भट्टाचार्य म्हणतात, ‘भाजपकडे निवडणूक लढवण्यासाठी कोणताही मुद्दा नाही. आमच्या 5 वर्षांच्या कार्यकाळात अडचणी आल्या तरीही आम्ही पुढे जात राहिलो. आधी 2 वर्षे कोरोनाशी लढत राहिले, नंतर 3 वर्षे ईडी-सीबीआयशी लढत राहिले. आता निवडणुका आल्या असल्याने तपास यंत्रणा पुन्हा सक्रिय झाल्या आहेत. ‘जेएमएमने त्यांच्या जमिनी वाचवल्या आहेत, हे जनतेला माहीत आहे. झारखंड स्थापन होण्यापूर्वीच भाजपने त्याच्या अस्मितेशी तडजोड केली. राज्याचेच नाव बदलून वनांचल करण्यात आले. 23 तारखेला निकाल लागल्यास भाजप दुहेरी आकडा गाठू शकणार नाही. भाजप : दोन तृतीयांश बहुमताने सरकार स्थापन करणार, एनआरसी लागू करणार गोड्डा मतदारसंघाचे भाजप खासदार निशिकांत दुबे म्हणतात, ‘निवडणूक जिंकल्यानंतर आम्ही प्रथम NRC लागू करू. जे बनावट मतदार कार्ड, आधार कार्ड आणि पॅनकार्ड बनवत आहेत, त्यांना हाकलून दिले जाईल. येथे राहणाऱ्या मुस्लिम लोकसंख्येपैकी 60% लोक घुसखोर आहेत. ‘मुस्लिमांसोबत विवाह केलेल्या आदिवासी मुलींच्या मुलांना आदिवासी दर्जा दिला जाणार नाही. लग्नानंतर ज्यांच्या जमिनी घेतल्या त्यांना आम्ही परत करू. काँग्रेस: ​​इंडिया ब्लॉक 61 जागा जिंकेल झारखंड काँग्रेसचे माजी प्रदेशाध्यक्ष आणि ज्येष्ठ नेते राजेश ठाकूर म्हणतात, ‘काँग्रेस पक्षाला विजयाचा पूर्ण विश्वास आहे. गेल्या वेळी भाजपने 65चा आकडा पार करण्याचा नारा दिला होता, पण तो 25 वरच अडकला. यावेळी ते 51 जागा जिंकण्याचा दावा करत आहेत, म्हणजेच यावेळी त्यांच्या जागा 20 होतील. याचा सरळ अर्थ असा आहे की यावेळी भारत ब्लॉक 61 जागा जिंकत आहे. हे आमचे नाही तर भाजपचेच गणित आहे. आता मतदारांबद्दल… मइयां योजनेचा सर्वाधिक परिणाम, जेएमएमवर शेतकरी नाराज झारखंडमधील पाकूर रेल्वे स्टेशनवर कुली म्हणून काम करणारा बिट्टू राम झामुमो सरकारच्या कामावर खूश आहे. ते म्हणतात, ‘सरकारच्या मइयां योजनेअंतर्गत आम्हाला दरमहा 1000 रुपये मिळत आहेत. यातून भाजीपाल्यासाठी तरी पैसे मिळतात. थोडा दिलासा मिळाला आहे. दुमका मार्केटमध्ये रेडिमेड कपड्यांचा व्यवसाय चालवणारे कमल शर्मा म्हणतात, ‘निवडणुकीत सर्वात मोठा मुद्दा बांगलादेशी घुसखोरी आहे. बंगालमधील बरेच लोक दुमका येथे स्थलांतरित झाले आहेत. हे लोक बंगालमध्ये आणि इथेही मतदान करतात. कल्पना सोरेन यांच्या विधानसभा मतदारसंघातील गांडे येथील रहिवासी शेतकरी नरेश सिंह म्हणतात, ‘झामुमो सरकारने शेतकऱ्यांना काहीही दिलेले नाही. सिंचनाचीही व्यवस्था नाही. झारखंडच्या शेतकऱ्यांना यावेळी बदल हवा आहे.

Share

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Post comment