कर्नाटकात सॅम पित्रोदांविरुद्ध FIR:वन विभागाच्या जमिनीवर त्यांच्या NGO चे रुग्णालय; 14 वर्षांपूर्वी लीज संपला, अजूनही ताब्यात

राहुल गांधी यांचे निकटवर्तीय आणि इंडियन ओव्हरसीज काँग्रेसचे अध्यक्ष सॅम पित्रोदा यांच्याविरुद्ध सोमवारी कर्नाटकात एफआयआर दाखल करण्यात आला. त्यांच्या एनजीओ फाउंडेशन फॉर रिव्हायटायझेशन ऑफ लोकल हेल्थ ट्रेडिशन्स (FRLHT) वर वन विभागाच्या जमिनीवर कब्जा केल्याचा आरोप आहे. भाजपच्या तक्रारीवरून, पित्रोदा, त्यांच्या स्वयंसेवी संस्थेतील एक सहकारी, वन विभागाचे चार अधिकारी आणि एका निवृत्त आयएएस अधिकाऱ्याविरुद्ध गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. भाजप नेते आणि अँटी बंगळुरू करप्शन फोरमचे अध्यक्ष रमेश एनआर यांनी २४ फेब्रुवारी रोजी ईडी आणि लोकायुक्तांकडे या प्रकरणाची तक्रार केली होती. तपासानंतर आज गुन्हा दाखल करण्यात आला. तक्रार दाखल झाल्यानंतर, पित्रोदा यांनी २७ फेब्रुवारी रोजी X वर लिहिले- माझ्याकडे भारतात जमीन, घर किंवा शेअर्स नाहीत. १९८० च्या दशकात राजीव गांधींसोबत आणि २००४ ते २०१४ पर्यंत डॉ. मनमोहन सिंग यांच्यासोबत काम करताना मी कधीही पगार घेतला नाही. मी भारतात किंवा इतर कोणत्याही देशात माझ्या ८३ वर्षांच्या आयुष्यात कधीही लाच दिलेली किंवा स्वीकारलेली नाही. आरोप खोटे आहेत. १४ वर्षांपूर्वी भाडेपट्टा संपला, पण ताबा सोडला गेला नाही.
सॅम पित्रोदा यांनी १९९६ मध्ये मुंबईत FRLHT ही संस्था नोंदणीकृत केली. त्याच वर्षी, येलहंका जवळील जरकाबांडे कावल येथे कर्नाटक वन विभागाकडून ५ हेक्टर (१२.३५ एकर) वनजमीन ५ वर्षांसाठी भाडेतत्त्वावर घेण्यात आली. २००१ मध्ये हा भाडेपट्टा आणखी १० वर्षांसाठी वाढविण्यात आला. २०११ मध्ये भाडेपट्टा संपला होता, तरीही ते अजूनही जमिनीवर कब्जा करत आहेत. पित्रोदा आणि त्यांचे सहकारी या जमिनीवर आयुर्वेद रुग्णालय चालवत आहेत. याशिवाय वन विभागाच्या या जमिनीवर परवानगीशिवाय इमारतही बांधण्यात आली आहे. या जमिनीची किंमत १५० कोटी रुपयांपेक्षा जास्त आहे. एफआयआरमध्ये एका निवृत्त आयएएस अधिकाऱ्याचेही नाव आहे.
ज्यांच्याविरुद्ध गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे, त्यात सॅम पात्रोदा, त्यांचे एनजीओ एफआरएलएचटी भागीदार दर्शन शंकर, वन आणि पर्यावरण विभागाचे माजी अतिरिक्त मुख्य सचिव जावेद अख्तर (निवृत्त आयएएस), प्रधान मुख्य वनसंरक्षक आरके सिंग, संजय मोहन, बंगळुरू शहरी विभागाचे उप वनसंरक्षक एन रवींद्र कुमार आणि एसएस रविशंकर यांचा समावेश आहे. औषधी वनस्पतींवर संशोधन करण्यासाठी जमीन भाड्याने घेतली होती.
भाजप नेते रमेश म्हणाले की, एफआरएलएचटी संघटनेने कर्नाटक राज्य वन विभागाला औषधी वनस्पतींचे संवर्धन आणि संशोधन करण्यासाठी राखीव वनक्षेत्र भाड्याने देण्याची विनंती केली होती. १९९६ मध्ये बंगळुरूमधील येलहंका जवळील जरकाबंदे कावल येथील बी ब्लॉकमधील १२.३५ एकर राखीव वनजमीन विभागाने भाडेतत्त्वावर घेतली होती. ही भाडेपट्टा २ डिसेंबर २०११ रोजी संपली. हे पुढे नेण्यात आले नाही. भाडेपट्टा संपल्यावर जमीन वन विभागाला परत करायला हवी होती. गेल्या १४ वर्षांत वन विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी ही जमीन परत मिळवण्यासाठी कोणतेही प्रयत्न केले नाहीत, असा रमेश यांचा आरोप आहे. वादग्रस्त विधानांमुळे त्यांना ओव्हरसीज काँग्रेस अध्यक्षपदाचा राजीनामा द्यावा लागला.
सॅम पित्रोदा यांनी यापूर्वीही अनेक वादग्रस्त विधाने केली आहेत. लोकसभा निवडणुकीदरम्यान द स्टेट्समन या इंग्रजी वृत्तपत्राला दिलेल्या मुलाखतीत ते म्हणाले होते – भारतात पूर्वेकडील लोक चिनी लोकांसारखे दिसतात आणि दक्षिणेकडील लोक आफ्रिकन लोकांसारखे दिसतात. यावर बराच वाद झाला. भाजपने यावरून बराच गोंधळ उडवला होता. तथापि, काँग्रेसने पित्रोदा यांच्या या विधानापासून स्वतःला दूर ठेवले होते. भारताच्या विविधतेची ही व्याख्या स्वीकारार्ह नाही, ती चुकीची आहे, असे काँग्रेसने म्हटले आहे. यानंतर, ८ मे २०२४ रोजी त्यांना इंडियन ओव्हरसीज काँग्रेसच्या अध्यक्षपदाचा राजीनामा द्यावा लागला. तथापि, २६ जून रोजी पित्रोदा यांची पुन्हा त्याच पदावर नियुक्ती करण्यात आली. पित्रोदा म्हणाले होते- चीन भारताचा शत्रू नाही
राहुल गांधींचे जवळचे सॅम पित्रोदा यांनी १८ फेब्रुवारी रोजी म्हटले होते – भारताने चीनला आपला शत्रू मानणे थांबवावे. चीनकडून येणारा धोका अनेकदा अतिशयोक्तीपूर्ण असतो. तथापि, काँग्रेसने सॅम पित्रोदा यांच्या विधानापासून स्वतःला दूर ठेवले आहे. पक्षाचे सरचिटणीस जयराम रमेश म्हणाले की, सॅम पित्रोदा यांनी चीनबद्दल व्यक्त केलेले विचार काँग्रेसचे नाहीत.