रशियामध्ये बनवलेली कर्करोगाची लस किती प्रभावी:कॅन्सरवर उपचार करणे सोपे होईल का, जाणून घ्या प्रत्येक महत्त्वाच्या प्रश्नाचे उत्तर

रशियाच्या आरोग्य मंत्रालयाने दावा केला आहे की त्यांनी कर्करोगाची लस तयार केली आहे. 2024 च्या सुरुवातीला रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन म्हणाले होते की- ते कर्करोगाची लस बनवण्याच्या अगदी जवळ आले आहेत. ही एक mRNA लस आहे. त्याच्या क्लिनिकल चाचण्यांनी हे सिद्ध केले आहे की लस कर्करोगाच्या ट्यूमरवर उपचार करण्यास मदत करू शकते. रशियाचा हा शोध शतकातील सर्वात मोठा शोध मानला जात आहे. कर्करोग हा जगातील सर्वात प्राणघातक आजारांपैकी एक आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या मते, जगात हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगानंतर कर्करोग हे मृत्यूचे प्रमुख कारण आहे. जगभरात दरवर्षी सुमारे 6.1 कोटी लोकांचा मृत्यू होतो, त्यापैकी 1 कोटी लोकांचा कर्करोगामुळे मृत्यू होतो. याचा अर्थ जगात प्रत्येक सहा मृत्यूंपैकी एक मृत्यू कर्करोगामुळे होतो. त्यामुळे संपूर्ण जग रशियाच्या या शोधाकडे मोठ्या अपेक्षेने पाहत आहे. हे सर्वकाही बदलू शकते. दरवर्षी लाखो जीव वाचवता येतील. त्यामुळे आज ‘सेहतनामा’ मध्ये आपण या लसीशी संबंधित सर्व प्रश्नांची उत्तरे जाणून घेणार आहोत. प्रश्न: कर्करोग म्हणजे काय? उत्तर: आपल्या शरीरात सुमारे 30 लाख कोटी पेशी आहेत. हे सर्व एका विशिष्ट नमुन्यात नियंत्रित पद्धतीने वाढतात आणि काही काळानंतर स्वतःला नष्ट करतात. पण जेव्हा कॅन्सर होतो तेव्हा हा नियंत्रित पॅटर्न बिघडू लागतो आणि जीवघेण्या आजाराचे रूप धारण करतो. ॲक्शन कॅन्सर हॉस्पिटल, दिल्लीचे ऑन्कोलॉजिस्ट डॉ. समित पुरोहित, अगदी सोप्या शब्दात कॅन्सरचे स्पष्टीकरण देतात- प्रश्न: ही कर्करोगाची लस कोणत्या टप्प्यावर आहे? उत्तर: कर्करोगाच्या लसीच्या प्री-क्लिनिकल चाचण्या पूर्ण झाल्या आहेत. यात ते यशस्वी झाले आहे. क्लिनिकल चाचण्या आणि मंजुरीनंतर ते बाजारात आणले जाऊ शकते. लस बाजारात येण्यापूर्वी अनेक टप्पे पार करावे लागतात. सर्व प्रथम शास्त्रज्ञ संशोधन करतात. यानंतर लसीची प्री-क्लिनिकल चाचणी होते. प्री-क्लिनिकल म्हणजे जेव्हा एखाद्या औषधाची किंवा लसीची प्रयोगशाळेत, उंदरांवर किंवा इतर कोणत्याही प्रकारे मानवांसमोर चाचणी केली जाते. प्री-क्लिनिकल चाचणी यशस्वी झाल्यास, क्लिनिकल चाचण्या घेतल्या जातात. क्लिनिकल ट्रायल म्हणजे मानवांवर औषध किंवा लस चाचणी करणे. क्लिनिकल चाचण्यांनंतर नियामक पुनरावलोकन केले जाते. जर सर्व काही ठीक झाले तर, त्याच्या उत्पादनासाठी मंजुरी दिली जाते. त्यानंतर ते तयार झाल्यावर गुणवत्ता तपासणीनंतर बाजारात आणले जाते. प्रश्न: ही लस बाजारात येण्यासाठी किती वेळ लागेल? उत्तर: रशियन सरकारने म्हटले आहे की ही लस 2025 च्या सुरुवातीच्या महिन्यांतच उपलब्ध होईल. हे रशियन कर्करोग रुग्णांना मोफत दिले जाईल. ते केवळ रशियासाठी तयार केले गेले आहे. इतर देशांना ते कधी उपलब्ध होईल याबाबत काहीही सांगणे कठीण आहे. प्रश्न: या लसीची संभाव्य किंमत किती असेल? उत्तरः रशियन आरोग्य मंत्रालयाच्या रेडिओलॉजी मेडिकल रिसर्च सेंटरचे प्रमुख आंद्रे काप्रिन यांच्या मते, रशियामधील राज्यासाठी या लसीच्या प्रत्येक डोसची किंमत सुमारे 300,000 रूबल म्हणजेच सुमारे 2 लाख 46 हजार रुपये असेल. जेव्हा जागतिक बाजारपेठेचा विचार केला जातो तेव्हा निर्यात आणि संरक्षण खर्च देखील या किंमतीमध्ये जोडला जाऊ शकतो. त्यामुळे त्याची किंमत बदलू शकते. प्रश्न: ही लस कशी काम करेल? उत्तर: ही mRNA लस आहे. mRNA म्हणजे मेसेंजर-RNA. हा मानवाच्या अनुवांशिक संहितेचा एक भाग आहे. हे आपल्या पेशींमध्ये प्रथिने बनवते. हे अशा प्रकारे समजून घ्या, जेव्हा एखादा विषाणू किंवा जीवाणू आपल्या शरीरावर हल्ला करतात, तेव्हा mRNA तंत्रज्ञान आपल्या पेशींना त्या विषाणू किंवा जीवाणूंशी लढण्यासाठी प्रथिने तयार करण्याचा संदेश पाठवते. प्रश्न: ही लस किती प्रकारच्या कर्करोगांवर परिणाम करेल? उत्तर: प्री-क्लिनिकल चाचण्यांमध्ये ही लस आतापर्यंत स्तन, फुफ्फुस आणि कोलन कर्करोगाविरूद्ध यशस्वी झाली आहे. मात्र, यामध्ये सर्व प्रकारच्या कर्करोगावर उपचार करण्याची क्षमता असल्याचे संशोधकांचे म्हणणे आहे. प्रश्न: ही लस कर्करोगाच्या कोणत्या अवस्थेपर्यंत प्रभावी ठरेल? उत्तर: ही लस कर्करोगाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात खूप प्रभावी आहे. मात्र, त्याचा प्रभाव कोणत्या टप्प्यापर्यंत राहील हे स्पष्ट झालेले नाही. या लसीमुळे शरीराची नैसर्गिक संरक्षण यंत्रणा मजबूत होईल, अशी माहिती देण्यात आली आहे. त्याच्या मदतीने, ट्यूमरची वाढ कमी केली जाऊ शकते. एकदा कॅन्सर निघून गेला की तो पुन्हा वाढण्यापासून रोखू शकतो. प्राथमिक अवस्थेतील कर्करोग असल्यास तो पूर्णपणे नष्ट होऊ शकतो. प्रश्न: लसीकरणानंतर रेडिएशन आणि केमोथेरपीची गरज भासणार नाही का? उत्तर: ही लस केवळ सुरुवातीच्या टप्प्यातील कर्करोग पूर्णपणे काढून टाकण्यास सक्षम आहे. जर कर्करोग प्रगत अवस्थेत असेल तर लसीच्या मदतीने कर्करोगाची वाढ मंदावता येते. यासोबतच केमोथेरपी आणि रेडिएशन थेरपी घेण्याची गरज भासू शकते.डॉक्टर कॅन्सरची अवस्था, लक्षणे आणि रुग्णाच्या एकूण आरोग्याच्या स्थितीनुसार निर्णय घेऊ शकतो. प्रश्न: ही लस कर्करोगानंतर दिली जाईल की प्रतिबंधासाठी दिली जाऊ शकते? उत्तर: या लसीबद्दल स्पष्टपणे असे म्हटले आहे की त्याचा उद्देश कर्करोगाच्या रूग्णांवर उपचार करणे आहे आणि रूग्णांमध्ये ट्यूमर तयार होण्यापासून रोखणे नाही. म्हणजेच ही लस कॅन्सरवर उपचार करण्यासाठी वापरली जाणार आहे. हे एखाद्या व्यक्तीला कर्करोग होण्यापासून रोखू शकत नाही. सत्य हे आहे की कर्करोगाला प्रतिबंध करणारी लस बनवणे जैविक दृष्ट्या शक्य नाही. कारण कर्करोग हा आजार नाही. हा शरीरातील हजारो वेगवेगळ्या परिस्थितींचा परिणाम आहे. प्रश्न: एकदा लसीकरण केल्यानंतर कर्करोग पुन्हा विकसित होऊ शकतो का? उत्तरः होय, हे होऊ शकते. ही लस एक प्रकारची वैयक्तिक कर्करोगाची लस आहे. यामध्ये व्यक्तीच्या कर्करोगाच्या ट्यूमरचा काही भाग घेऊन ही लस तयार केली जाते. जर त्याच व्यक्तीला बरे झाल्यानंतर इतर कोणत्याही प्रकारचा कर्करोग झाला तर त्याच्यासाठी नवीन लस तयार करावी लागेल. प्रश्न: प्रत्येक कॅन्सर रुग्णासाठी 1 तासाच्या आत लस तयार होईल का? उत्तर: साधारणपणे लस तयार होण्यासाठी खूप वेळ लागतो. सानुकूलित mRNA वापरून ही लस तयार करण्यासाठी रशिया संगणकीय वापर करेल. यामध्ये, इव्हानिकोव्ह संस्थेची मदत घेण्यात आली आहे, जी हे संपूर्ण काम करण्यासाठी AI ची मदत घेणार आहे. न्यूरल नेटवर्क कंप्युटिंगच्या मदतीने लस बनवण्याच्या प्रक्रियेस फक्त अर्धा तास ते एक तास लागेल. प्रश्न: ही लस लागू केल्यानंतर कॅन्सर हा मोठा आजार थांबेल का? उत्तरः संपूर्ण जग या लसीकडे आशेने पाहत आहे, जर सर्व परिणाम असेच सकारात्मक राहिले तर कर्करोगाचा उपचार पूर्वीपेक्षा खूपच सोपा होईल. प्रश्न: जगातील आघाडीचे डॉक्टर लसीवर काय म्हणत आहेत? उत्तर : नियामक संस्थेच्या मान्यतेनंतर ही लस बाजारात येईपर्यंत डॉक्टर याबाबत फारसे बोलणे टाळत आहेत. तथापि, लस तयार करण्यासाठी एआयच्या वापरावर प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत.