लाल मिरची भेसळयुक्त असू शकते:मिरची पावडर खरेदी करताना खबरदारी घ्या, जाणून घ्या कसे ओळखावे, हे खाणे हानिकारक

भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरणाने (FSSAI) योगगुरू बाबा रामदेव यांच्या ‘पतंजली फूड्स’ कंपनीवर मोठी कारवाई केली आहे. FSSAI ने पतंजलीला लाल मिरची पावडरची संपूर्ण बॅच परत मागवण्याचे निर्देश दिले आहेत. पतंजलीने स्टॉक एक्सचेंज फाइलिंगमध्ये ही माहिती दिली आहे. FSSAI च्या या निर्णयामागील कारण म्हणजे लाल मिरची खाद्यपदार्थांच्या मानकांची पूर्तता करत नाही. तथापि, लाल मिरची पावडरमध्ये कोणतीही भेसळ आढळली आहे की नाही हे FSSAI ने अद्याप स्पष्ट केलेले नाही. अनेकदा भेसळयुक्त लाल मिरची पावडरशी संबंधित बातम्या समोर येतात. भेसळयुक्त मिरची पावडरही बाजारात स्वस्त दरात उपलब्ध आहे, जी अगदी खरी दिसते. तथापि, त्याच्या वापरामुळे अनेक गंभीर आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात. त्यामुळे खरी मिरची पावडर ओळखणे महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीत आपण भेसळयुक्त मिरचीबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ज्ञ: डॉ. अमृता मिश्रा, आहारतज्ञ, नवी दिल्ली प्रश्न- FSSAI ने पतंजली लाल मिरची पावडरची बॅच मागे घेण्याचे निर्देश का दिले?
उत्तर- पतंजलीची लाल मिरची पावडर FSSAI च्या अन्न सुरक्षा मानकांची पूर्तता करत नाही. यामध्ये गुणवत्तेच्या पातळीवर मुद्दे नमूद करण्यात आले होते. यानंतर पतंजलीने आपली 4 लाख टन लाल मिरची पावडर (200 ग्रॅम पॅक) बाजारातून परत मागवण्याचा निर्णय घेतला. कंपनीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी संजीव अस्थाना यांनी एका निवेदनाद्वारे ही माहिती दिली. प्रश्न- लाल मिरची पावडरमध्ये कोणत्या प्रकारची भेसळ असू शकते?
उत्तर- FSSAI नुसार, भेसळयुक्त लाल मिरची पावडर ग्राउंड वीट, कृत्रिम रंग, वाळू, लाकूड भुसा आणि वाळलेल्या टोमॅटोच्या साली यांसारख्या गोष्टींमध्ये भेसळ असू शकते. प्रश्न- भेसळयुक्त मिरची खाल्ल्याने आरोग्याच्या कोणत्या समस्या उद्भवू शकतात?
उत्तर- लाल मिरची शेकडो वर्षांपासून आपल्या स्वयंपाकघराचा एक भाग आहे. कडधान्ये किंवा भाज्यांमध्ये चव घालण्यासाठी याचा वापर मोठ्या प्रमाणावर केला जातो, परंतु बदलत्या काळानुसार लाल मिरची पावडरची जागा तिखट पावडरने घेतली आहे. आज बाजारात सैल मिरची पावडर मुबलक प्रमाणात उपलब्ध आहे. ती खऱ्या तिखटासारखी दिसते. तथापि, अनेक वेळा भेसळ करणारे त्यात कृत्रिम रंग, वाळू आणि स्टार्च यांसारख्या गोष्टी टाकतात. ते खाणे आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. भेसळयुक्त लाल मिरची पावडरमुळे कोणत्या प्रकारच्या आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात ते खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून समजून घ्या- प्रश्न- लाल मिरची पावडर खरी आहे की नाही हे घरी कसे ओळखता येईल?
उत्तर- खरी मिरची पावडर ओळखण्यासाठी कोणत्याही प्रयोगशाळेत चाचणी करण्याची गरज नाही. हे तुम्ही घरी सहज शोधू शकता. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून हे समजून घ्या- प्रश्न- जेवणात लाल तिखट वापरणे कितपत योग्य आहे?
उत्तर- सामान्यतः लाल तिखटाचा वापर अन्नपदार्थ मसालेदार बनवण्यासाठी केला जातो. मात्र, त्याचा अतिवापर आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. जास्त प्रमाणात लाल मिरची खाल्ल्याने पचनक्रिया बिघडते, ज्यामुळे पोटात जळजळ, ॲसिडिटी आणि अल्सर यांसारख्या आरोग्याच्या समस्या उद्भवू शकतात. याशिवाय लाल मिरची पावडरमध्ये कॅप्सेसिन हे एक संयुग असते. यामुळेच तिखटाची चव तिखट असते. कॅप्सेसिनमुळे काही लोकांचा रक्तदाब वाढू शकतो. लहान मुले, वृद्ध आणि आजारी लोकांनी ते जास्त प्रमाणात खाणे टाळावे. प्रश्न- घरी खरी लाल मिरची पावडर कशी बनवायची?
उत्तर- जर तुम्हाला बाजारातील भेसळयुक्त तिखट टाळायचे असेल आणि घरी शुद्ध तिखट बनवायचे असेल तर खाली दिलेल्या स्टेप्स फॉलो करा. प्रश्न: तिखटाचा वापर जेवणात किती प्रमाणात करावा?
उत्तर- डॉ. अमृता मिश्रा सांगतात की, लाल तिखटाचे प्रमाण हे मसाले पचवण्याच्या तुमच्या क्षमतेवर अवलंबून असते. साधारणपणे, एका दिवसात अर्ध्या चमचेपेक्षा जास्त लाल मिरची खाऊ नये. त्याच वेळी, जर तुम्ही लहान मुलांसाठी आणि वृद्धांसाठी जेवण बनवत असाल तर फक्त एक चिमूटभर तिखट जेवणात घालावे. मात्र, जेवणात लाल मिरचीऐवजी हिरवी मिरची वापरणे अधिक फायदेशीर ठरते.