पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर कसा असावा आहार ?:तळलेले पदार्थ अजिबात खाऊ नका, जाणून घ्या शस्त्रक्रियेनंतर कोणत्या गोष्टींची काळजी घ्यावी

चुकीची जीवनशैली आणि चुकीच्या खाण्याच्या सवयींचा आपल्या आरोग्यावर थेट परिणाम होतो. विशेषतः पित्ताशयावर. गॉल ब्लॅडर आपल्या सर्वात मौल्यवान अवयवाच्या, यकृताच्या खाली असलेला एक छोटासा भाग आहे, जो पित्त निर्माण करतो. हे चरबी पचवण्यास मदत करते. ते आकाराने लहान आहे पण शरीरात उत्तम काम करते. जर पित्ताशय योग्यरित्या कार्य करत नसेल आणि त्यात खडे तयार झाले तर त्याचे संपूर्ण कार्य बिघडते. जेव्हा पोटाच्या उजव्या बाजूला असह्य वेदना होतात, तेव्हा डॉक्टर शस्त्रक्रियेद्वारे ते शरीरातून काढून टाकण्याचा सल्ला देतात. वैद्यकीय भाषेत, पित्ताशय काढून टाकण्याच्या शस्त्रक्रियेला कोलेसिस्टेक्टोमी म्हणतात. GlobalData.com च्या मते, २०२२ मध्ये भारतात एकूण ३२,९०,३३९ पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रिया करण्यात आल्या. आज ‘ सेहतनामा ‘ मध्ये आपण पित्ताशयात खड्यांची समस्या का वाढत आहे हे जाणून घेऊ. तुम्हाला हे देखील कळेल की- शरीरात पित्ताशयाचे कार्य काय आहे? गॉल ब्लॅडर, ज्याला पित्ताशय म्हणूनही ओळखले जाते, ते आपल्या पोटाच्या उजव्या बाजूला असते. त्याचे कार्य पित्त (पित्त रस) निर्माण करणे आहे. हे शरीरातील चरबी पचवण्यास मदत करते. पित्त रस आपल्या अन्नातील चरबीचे फॅटी अ‍ॅसिडमध्ये रूपांतर करतो आणि विषारी पदार्थ काढून टाकतो. जर पित्ताशयात दगड असेल तर त्याचा आपल्या पचनक्रियेवर परिणाम होतो. अन्न पचवण्यास त्रास होतो. जर तुम्हाला ग्राफिकमध्ये दिलेली कोणतीही लक्षणे आढळली तर ती तपासा. जर स्थिती बिघडली तर डॉक्टर पित्ताशय काढून टाकण्याची शिफारस देखील करू शकतात. पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर कोणते दुष्परिणाम होऊ शकतात? जेव्हा कोणतीही शस्त्रक्रिया केली जाते तेव्हा त्यानंतर शरीरात काही गुंतागुंत होण्याची शक्यता असते, जसे की रक्तस्त्राव, वेदना, संसर्ग, सूज इ. जर आपण पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेबद्दल बोललो तर त्यात कोणतीही मोठी गुंतागुंत नाही परंतु काही पचनाचे दुष्परिणाम निश्चितच दिसून येतात. हे एका ग्राफिकद्वारे समजून घ्या- खाली दिलेल्या ग्राफिकमध्ये दिलेले दुष्परिणाम सविस्तरपणे जाणून घ्या- अतिसार आणि पोट फुगणे पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर अतिसार किंवा पोटफुगी होऊ शकते. कारण जेव्हा पित्त मूत्राशय आपल्या शरीरातून काढून टाकले जाते तेव्हा ते पित्त साठवण्यास असमर्थ असते, नंतर ते हळूहळू लहान आतड्यात पोहोचते आणि तेथे मोठ्या प्रमाणात जमा होते. जास्त भारामुळे, लहान आतडे आपल्या शरीरातून आवश्यकतेपेक्षा जास्त पाणी आणि मीठ काढते, ज्यामुळे अतिसार सारख्या समस्या उद्भवू शकतात. बद्धकोष्ठता पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर बद्धकोष्ठता ही एक सामान्य समस्या आहे. शस्त्रक्रियेपूर्वी रुग्णाला भूल दिली जाते, त्यानंतर काही रुग्णांना बद्धकोष्ठतेची तक्रार येऊ शकते. पण हे सर्वांच्या बाबतीत घडेलच असे नाही. चरबी पचन करण्यात अडचण पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर, आपले शरीर चरबी पचवू शकत नाही. हे पचवण्यासाठी त्याला अनेक अडचणींना तोंड द्यावे लागते. जेव्हा पित्ताशयाची शस्त्रक्रिया केली जाते तेव्हा रुग्णाला बाह्य किंवा अंतर्गत संसर्ग टाळण्यासाठी अनेक औषधे दिली जातात जसे की अँटासिड, दाहक-विरोधी, वेदनाशामक इत्यादी. या औषधांमुळे काही रुग्णांना अपचनाचा त्रास होऊ शकतो. ते सहसा जास्त काळ टिकत नाही. कावीळ किंवा ताप जर पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेदरम्यान पित्तनलिकेत काही दगड चुकून राहिले तर ते शरीरासाठी समस्या निर्माण करू शकते. यामुळे ताप आणि कावीळ होते. तथापि, हे १० पैकी फक्त १-२ प्रकरणांमध्ये दिसून येते. रक्त गोठणे काही रुग्णांना पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर रक्ताच्या गुठळ्या होण्याची समस्या येते. जेव्हा रक्त जाड होते तेव्हा रक्ताच्या गुठळ्या तयार होऊ लागतात. याचा आपल्या शरीरातील रक्ताभिसरणावर परिणाम होतो, ज्यामुळे रक्त आपल्या शरीराच्या मुख्य अवयवांपर्यंत पोहोचू शकत नाही. पोस्ट कोलेसिस्टेक्टॉमी सिंड्रोम पोस्ट कोलेसिस्टेक्टोमी सिंड्रोम (पीसीएस) हे कोलेसिस्टेक्टोमी नंतर उद्भवणाऱ्या पोटाच्या लक्षणांपैकी एक आहे. पीसीएस हा पित्त गळतीमुळे किंवा पोटातील दगडांमुळे होऊ शकतो. ज्यामुळे तुम्हाला पोटदुखी, बद्धकोष्ठता किंवा अतिसार होऊ शकतो. हा दुष्परिणाम पुरुषांपेक्षा महिलांमध्ये जास्त दिसून येतो. पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर या आहार योजनेचे पालन करा पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर, डॉक्टर रुग्णांना त्यांचा आहार योजना बदलण्याचा सल्ला देतात. पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर आहार योजना कशी असावी ते ग्राफिकमध्ये पाहा- पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत काही बदल करून तुम्ही तुमची जीवनशैली सुधारू शकता. यासाठी तुम्ही हे फॉलो करू शकता- आहारात कमी चरबीयुक्त पदार्थांचा समावेश करा शस्त्रक्रियेनंतर, अन्नातील चरबी पचवणे कठीण होते, म्हणून तळलेल्या पदार्थांऐवजी, उकडलेले, बेक केलेले किंवा हलके अन्न, वाफवलेले किंवा ग्रील्ड अन्न तुमच्या आहारात समाविष्ट करा. नियमित व्यायाम तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत नियमित व्यायामाचा समावेश करणे खूप महत्वाचे आहे. शस्त्रक्रियेनंतर, डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार हळूहळू व्यायाम, योगासने किंवा प्राणायाम करायला सुरुवात करा. अ‍ॅक्युपंक्चर पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर अ‍ॅक्युपंक्चरमुळे पेटके आणि वेदना कमी होण्यास मदत होऊ शकते. हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की चांगला आहार आणि व्यायाम हे पित्ताशयाच्या समस्या कमी करण्याचे सोपे मार्ग आहेत. विरघळणारे फायबर पाण्यात सहज विरघळणारे आणि पचण्यास सोपे असलेले विद्राव्य फायबर असलेले पदार्थ खा, जसे की ओट्स, सफरचंद, जवस, दलिया. मसालेदार आणि तळलेले पदार्थ नाही म्हणा शस्त्रक्रियेनंतर, मसालेदार आणि तळलेले अन्न अजिबात खाऊ नका कारण पित्त मूत्राशय काढून टाकल्यानंतर ते पचण्यास कठीण असतात. तळलेले अन्न देखील तुमच्या आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकते. कॅफिन टाळा चहा किंवा कॉफीसारखे कॅफिन पिणे देखील आरोग्यास हानी पोहोचवू शकते. तसेच दूध किंवा इतर कोणतेही दुग्धजन्य पदार्थ आम्लता आणि पचनक्रिया बिघडू शकतात. म्हणून हे टाळा.