राधिका ओझा ट्रेलब्लेझर पुरस्कार- 2025 ने सन्मानित:दिव्यांग खेळाडूंना समान संधी देण्याच्या दृष्टिकोनामुळे मिळाले यश

नोएडातील शाळेतील विद्यार्थिनी राधिका ओझा हिला प्रतिष्ठित राष्ट्रीय क्रीडा उत्कृष्टता समुदाय ट्रेलब्लेझर पुरस्कार २०२५ ने सन्मानित करण्यात आले आहे. राधिकाला परिवर्तन घडवण्याची (चेंजमेकर) आकांक्षा असणारी व्यक्ती आहे. हा प्रतिष्ठित सन्मान अशा व्यक्तींना दिला जातो, ज्यांनी समुदायांमध्ये परिवर्तन घडवून आणण्यासाठी नवीन समावेशक उपक्रम राबवले आहेत. राधिकाने दिव्यांग खेळाडूंसाठी अनुकूली खेळांना प्रोत्साहन देण्यासाठी अभूतपूर्व काम केले आहे, जे आशेचा आणि बदलाचा किरण म्हणून उदयास आले आहे. कम्युनिटी ट्रेलब्लेझर पुरस्कार विशेषतः अशा दूरदर्शी व्यक्तींना ओळखतो जे पारंपारिक सीमा ओलांडून खेळांमध्ये समानता, प्रवेश आणि सक्षमीकरणाला प्रोत्साहन देतात. खेळांना खऱ्या अर्थाने समावेशक बनवण्याची राधिका यांची वचनबद्धता एक शक्तिशाली संदेश देते की तरुणांच्या नेतृत्वाखालील, तळागाळातील प्रयत्न देशभरात बदल घडवून आणू शकतात. दिव्यांग खेळाडूंनाही समान व्यासपीठ आणि प्रोत्साहन मिळायला हवे – राधिका राधिका म्हणाली, “हा पुरस्कार अशा लोकांसाठी आहे, ज्यांना अनेकदा दुर्लक्षित केले जाते. दिव्यांग खेळाडूंना इतर कोणत्याही खेळाडूंप्रमाणेच व्यासपीठ आणि प्रोत्साहन मिळायला हवे. गेल्या काही वर्षांत माझ्या प्रयत्नांना मान्यता दिल्याबद्दल मी STAIRS फाउंडेशन आणि समितीची खरोखर आभारी आहे.” अपंग व्यक्तींसह सर्वांसाठी सुलभता आणि आदर यावर भर राधिकाचा प्रवास हे उद्देशपूर्ण नेतृत्वाचे एक उदाहरण आहे. तिने तिच्या कठोर आंतरराष्ट्रीय पदवीधर शिक्षणाचा आणि प्रभावी सामुदायिक सेवेचा समतोल साधला आहे. त्यांनी शाश्वत विकास आणि सामाजिक समतेवर लक्ष केंद्रित करणाऱ्या अनेक उपक्रमांचे नेतृत्व केले आहे. प्रोजेक्ट राहत हे त्यापैकी एक महत्त्वाचे उदाहरण आहे. वंचित समुदायांना शाश्वत आणि मानवीय वास्तुशिल्पीय उपाय प्रदान करणारा हा प्रकल्प राहत राधिकाच्या समावेशक दृष्टिकोनाशी सुसंगत आहे, जो अपंग व्यक्तींसह सर्वांसाठी सुलभता आणि आदर यावर भर देतो. पायाभूत सुविधांमधील अडथळे दूर करून, हा प्रकल्प अशा समाजाचा पाया रचतो, जिथे व्यक्ती शारीरिक किंवा सामाजिक अपंगत्व असूनही भरभराटीला येऊ शकतात. हे एक तत्व आहे जे त्याच्या अ‍ॅडॉप्टिव्ह स्पोर्ट्सच्या कामालाही अगदी सहज लागू होते.
समाजाने दिव्यांगांसाठी खेळांना असामान्य समजणे थांबवावे – राधिका गेल्या ३-४ वर्षांत, राधिकाने दिव्यांग खेळाडूंच्या हितासाठी अथकपणे वकिली केली आहे, त्यांचा अधिकाधिक सहभाग, संसाधनांची उपलब्धता आणि भावनिक आधार सुनिश्चित केला आहे. तिचे काम शारीरिक दुर्बलता म्हणजे अपंगत्व या प्रचलित गैरसमजाला आव्हान देते. ती उत्कटतेने म्हणते – आपल्या समाजाने खेळाकडे अपंगांसाठी एक असामान्य गोष्ट म्हणून पाहणे थांबवावे. ते इतर कोणत्याही खेळासारखेच सामान्य असले पाहिजे. त्यांचे दृष्टिकोन स्पष्ट आहे – अनुकूली खेळ मुख्य प्रवाहात आले पाहिजेत, त्यांना मजबूत संस्थात्मक पाठिंबा आणि सार्वजनिक मान्यता मिळाली पाहिजे. राधिकाने ऑलिंपिक खेळांपासून प्रेरणा घेतली ऑलिंपिक खेळांच्या निष्पक्षता आणि समान संधीच्या तत्त्वांपासून प्रेरणा घेऊन, राधिका अशा भारताची कल्पना करते जिथे अपंग तरुण अभिमानाने आणि आत्मविश्वासाने त्यांचे क्रीडा स्वप्न पूर्ण करू शकतील. भविष्याकडे पाहता, राधिका पुढील पाच वर्षांत देशभरातील दिव्यांग खेळाडूंसाठी एक लवचिक, समावेशक परिसंस्था निर्माण करण्याचा दृढनिश्चय करते. तिच्या स्वप्नात समावेशकता सुनिश्चित करणारी राष्ट्रीय आणि स्थानिक धोरणे, अनुकूलन कार्यक्रमांना प्राधान्य देणाऱ्या क्रीडा संघटना आणि क्षमता काहीही असो, क्रीडा प्रतिभेचा उत्सव साजरा करणारा समाज यांचा समावेश आहे. खेळांव्यतिरिक्त, राधिकाची आवड खगोलशास्त्र आणि वैज्ञानिक संशोधनापर्यंत विस्तारलेली आहे, जी नवोन्मेष आणि सामाजिक बदलासाठी समर्पित बहुआयामी वृत्तीचे प्रदर्शन करते. हा सन्मान केवळ भूतकाळातील प्रयत्नांची पावती नाही, तर अधिक समतापूर्ण, दयाळू भारतासाठी एक स्पष्ट आवाहन आहे, जिथे प्रत्येकाच्या क्षमतेला चमकण्याची योग्य संधी दिली जाते.