तेजस MK1 प्रोटोटाइपमधून अस्त्र क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी:100 किमी हवेतून हवेत मारण्याची क्षमता, पूर्वी अमेरिका, रशिया आणि फ्रान्सकडे होते तंत्रज्ञान

भारतीय हवाई दलाने बुधवारी ओडिशातील चांदीपूर येथे एक मोठा टप्पा गाठला. यामध्ये, स्वदेशी बनावटीच्या अस्त्र हवेतून हवेत मारा करणाऱ्या क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी घेण्यात आली. हे क्षेपणास्त्र LCA Tejas MK1 प्रोटोटाइपमधून प्रक्षेपित करण्यात आले. वास्तविक, अस्त्र क्षेपणास्त्राचा समावेश भारतीय हवाई दलाच्या ताफ्यात आधीच करण्यात आला आहे. या कारणास्तव, स्वदेशी लढाऊ विमानांसह अस्त्र क्षेपणास्त्राचे यशस्वी एकत्रीकरण ही एक मोठी उपलब्धी आहे. अस्त्र क्षेपणास्त्र डीआरडीओने बनवले आहे. हे क्षेपणास्त्र १०० किलोमीटरपेक्षा जास्त अंतरावरील शत्रूच्या विमानांना पाडण्यास सक्षम आहे. हे पूर्णपणे स्वदेशी तंत्रज्ञानावर आधारित आहे, ज्यामुळे भारत हा अशा काही देशांपैकी एक बनला आहे जो लांब पल्ल्याच्या हवेतून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्रे तयार करू शकतो. पूर्वी या तंत्रज्ञानावर अमेरिका, रशिया आणि फ्रान्स सारख्या देशांचे वर्चस्व होते. या क्षेपणास्त्राची ३ खास वैशिष्ट्ये: तेजसची पहिली यशस्वी चाचणी, भारतीय हवाई दलाची ताकद वाढणार यापूर्वी, सुखोई एसयू-३० एमकेआय सारख्या विमानांवर अस्त्रा क्षेपणास्त्र तैनात करण्यात आले होते. परंतु १२ मार्च २०२५ रोजी झालेल्या या चाचणीने हे सिद्ध केले की ते एलसीए तेजस सारख्या स्वदेशी लढाऊ विमानांशी देखील पूर्णपणे जुळते. याचा अर्थ असा की, येत्या काळात भारतीय हवाई दल तेजसमध्ये अस्त्र क्षेपणास्त्र तैनात करून आपली हवाई शक्ती आणखी मजबूत करेल. संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी या यशाबद्दल डीआरडीओ, आयएएफ, एडीए आणि एचएएलच्या संपूर्ण टीमचे अभिनंदन केले आणि ‘आत्मनिर्भर भारत’च्या दिशेने हे एक मोठे पाऊल असल्याचे म्हटले. सीमेवरील भारताच्या संरक्षण रणनीतीला मिळणार नवी ताकद ही चाचणी अशा वेळी झाली आहे जेव्हा भारत आपल्या संरक्षण ताफ्याचे आधुनिकीकरण करण्यात व्यस्त आहे. अस्त्र क्षेपणास्त्राची मारा क्षमता आणि तेजसमधून त्याचे यशस्वी प्रक्षेपण भारताच्या संरक्षण क्षमतेला बळकटी देईल. सीमेवरील बदलत्या हवाई युद्ध रणनीतीच्या पार्श्वभूमीवर हे महत्त्वाचे ठरेल. ASTRA सोबत LCA Tejas MK1A ची अग्निशक्ती वाढेल या चाचणीमुळे, LCA तेजस MK1A प्रकाराच्या समावेशाची प्रक्रिया वेगवान करेल. तेजसचा हा प्रगत प्रकार हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (HAL) द्वारे विकसित केला जात आहे. तेजस आणि अस्त्र क्षेपणास्त्राच्या एकात्मिकतेमुळे, शत्रूच्या विमानांना दूरवरून लक्ष्य करता येते. स्वदेशी संरक्षण क्षेत्राला मोठी चालना अ‍ॅस्ट्राची यशस्वी चाचणी भारताच्या स्वदेशी संरक्षण उत्पादनासाठी एक मैलाचा दगड ठरेल. ADA, DRDO, HAL, CEMILAC, DG-AQA आणि IAF सारख्या अनेक संस्थांनी यामध्ये योगदान दिले. ASTRA हवेतून हवेत मारा करणाऱ्या क्षेपणास्त्र प्रणालीमध्ये स्वावलंबी होण्याच्या दिशेने पाऊल