व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेमुळे कर्करोग होतो का?:भारतातील 70% पेक्षा जास्त लोकांमध्ये याची कमतरता, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या- ही कमी कशी भरून काढायची

व्हिटॅमिन डी ला सनशाइन व्हिटॅमिन असेही म्हणतात. हे आपल्या शरीरासाठी खूप महत्वाचे जीवनसत्व आहे. हे हाडे आणि स्नायूंना बळकटी देते. हे पेशींच्या वाढीस आणि रक्तदाब नियंत्रित करण्यास देखील मदत करते. जेव्हा व्हिटॅमिन डीची कमतरता असते, तेव्हा शरीर कॅल्शियम शोषू शकत नाही, ज्यामुळे हाडे कमकुवत होण्यासह अनेक समस्या उद्भवतात. पण तुम्हाला माहित आहे का की व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेमुळे काही प्रकारचे कर्करोग होऊ शकतात? नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, भारतातील ७०% पेक्षा जास्त लोक व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेने ग्रस्त आहेत. याचा अर्थ असा की प्रत्येक ४ पैकी ३ जणांच्या शरीरात व्हिटॅमिन डीची कमतरता असते. त्यामुळे कर्करोगाचा धोकाही जास्त असू शकतो. म्हणूनच, आज ‘ सेहतनामा ‘ मध्ये आपण व्हिटॅमिनच्या कमतरतेमुळे होणाऱ्या कर्करोगाच्या धोक्याबद्दल बोलू. तुम्हाला हे देखील कळेल की- व्हिटॅमिन डीची कमतरता आणि कर्करोग व्हिटॅमिन डी केवळ हाडांसाठीच नाही, तर संपूर्ण शरीरासाठी महत्वाचे आहे. हे पेशींच्या वाढीचे नियमन करते, रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते आणि जळजळ कमी करते. जर शरीरात त्याची कमतरता असेल, तर रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होऊ शकते. यामुळे कर्करोगासारख्या गंभीर आजारांचा धोका वाढू शकतो. व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेमुळे कोणते कर्करोग होण्याचा धोका असतो? डॉ. समित पुरोहित म्हणतात की, व्हिटॅमिन डीची कमतरता आणि कर्करोग यांच्यातील संबंध शोधण्यासाठी गेल्या काही वर्षांपासून सतत संशोधन सुरू आहे. त्याच्या कमतरतेमुळे कोणत्या कर्करोगाचा धोका निर्माण होऊ शकतो? खालील ग्राफिक पाहा: काही अभ्यासांमध्ये व्हिटॅमिन डीची कमतरता आणि कर्करोग यांच्यातील संबंध आढळून आले आहेत. कोलोरेक्टल कर्करोग – नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये सप्टेंबर २०२२ मध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, व्हिटॅमिन डी पेशींच्या असामान्य वाढीस प्रतिबंध करते. त्याच्या कमतरतेमुळे कोलोरेक्टल किंवा आतड्यांसंबंधी कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो. स्तनाचा कर्करोग: महिलांमध्ये व्हिटॅमिन डीचे प्रमाण कमी असल्यास स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो, असे नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये जानेवारी २०१२ मध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात म्हटले आहे. फुफ्फुसांचा कर्करोग – नोव्हेंबर २०१७ मध्ये हेल्थ जर्नल मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, व्हिटॅमिन डीची कमतरता रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत करते आणि पेशींमध्ये जळजळ वाढवते. यामुळे फुफ्फुसांच्या कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो. प्रोस्टेट कर्करोग – नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये ऑक्टोबर २०१८ मध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, ज्या पुरुषांमध्ये व्हिटॅमिन डीचे प्रमाण खूप जास्त किंवा खूप कमी असते, त्यांना प्रोस्टेट कर्करोग होऊ शकतो. स्वादुपिंडाचा कर्करोग – जर्नल ऑफ न्यूट्रिशन अँड मेटाबॉलिझममध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, जर व्हिटॅमिन डीची पातळी लक्षणीयरीत्या कमी असेल, तर स्वादुपिंडाच्या कर्करोगाचा धोका जास्त असू शकतो. लोकांना व्हिटॅमिन डीची कमतरता का जाणवते? डॉ. समित पुरोहित म्हणतात की, आजकाल लोकांमध्ये व्हिटॅमिन डीची कमतरता झपाट्याने वाढण्याचे मुख्य कारण म्हणजे लोक सूर्यप्रकाशात खूप कमी वेळ घालवतात. लोक बहुतेक वेळ घरात किंवा ऑफिसमध्येच राहतात, ज्यामुळे शरीराला नैसर्गिकरित्या व्हिटॅमिन डी तयार करण्यासाठी आवश्यक असलेले UVB किरण मिळत नाहीत. याशिवाय इतरही अनेक कारणे आहेत, ग्राफिक पाहा- ग्राफिकमध्ये दिलेले सर्व मुद्दे सविस्तरपणे समजून घ्या- सूर्यप्रकाशाच्या कमतरतेमुळे व्हिटॅमिन डी कमी होत आहे. जर कोणी बहुतेक वेळ घरी किंवा ऑफिसमध्ये राहतो आणि उन्हात बाहेर जाऊ शकत नाही, तर शरीराला व्हिटॅमिन डी तयार करण्याची संधी मिळत नाही. अशा बहुतेक लोकांच्या शरीरात व्हिटॅमिन डीची कमतरता असू शकते. कारण आपल्या शरीराला व्हिटॅमिन डी बनवण्यासाठी सूर्यापासून येणाऱ्या UVB किरणांची आवश्यकता असते. वायू प्रदूषणामुळे पुरेसा सूर्यप्रकाश मिळत नाही. जर कोणी खूप प्रदूषित शहरात किंवा परिसरात राहत असेल, तर हे देखील व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेचे कारण असू शकते. वाहने आणि कारखान्यांमधून निघणाऱ्या धुरामुळे हवेतील कार्बन कणांचे प्रमाण वाढते. हे कण सूर्याच्या UVB किरणांना शोषून घेतात, ज्यामुळे शरीरात व्हिटॅमिन डीच्या उत्पादनावर परिणाम होतो. सनस्क्रीनचा जास्त वापर केल्याने व्हिटॅमिन डी कमी होतो. सनस्क्रीन लावल्याने हानिकारक सूर्यकिरणांपासून संरक्षण होते, परंतु ते UVB किरणांना देखील रोखते. शरीरात व्हिटॅमिन डीच्या निर्मितीसाठी यूव्हीबी किरण जबाबदार असतात, म्हणून जास्त सनस्क्रीन लावल्याने व्हिटॅमिन डीची कमतरता होऊ शकते. काळ्या त्वचेला व्हिटॅमिन डी तयार होण्यास जास्त वेळ लागतो गडद त्वचेमध्ये जास्त मेलेनिन असते, जे सूर्याच्या हानिकारक किरणांपासून संरक्षण करते. तथापि, काळ्या त्वचेच्या लोकांना, कारण त्यांच्यात जास्त मेलेनिन असते, त्यांना व्हिटॅमिन डी तयार करण्यासाठी जास्त वेळ उन्हात राहावे लागते. म्हणून, काळ्या किंवा सावळ्या त्वचेच्या लोकांना व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेचा धोका जास्त असतो. लठ्ठपणा किंवा चरबी व्हिटॅमिन डी शोषून घेते. शरीरात साठलेली अतिरिक्त चरबी व्हिटॅमिन डी शोषून घेते आणि पेशींपर्यंत पोहोचण्यापासून रोखते. लठ्ठ लोकांमध्ये व्हिटॅमिन डीची कमतरता अधिक सामान्य आहे, कारण शरीरातील अतिरिक्त चरबी ती साठवते आणि शरीराला ते वापरण्यास त्रास होतो. वय वाढत असताना, व्हिटॅमिन डी तयार करण्याची आपली क्षमता कमकुवत होते. वय वाढत असताना, त्वचेची व्हिटॅमिन डी तयार करण्याची क्षमता कमी होते. ही समस्या वृद्धांमध्ये अधिक आढळते. म्हणूनच डॉक्टर अनेकदा त्यांना व्हिटॅमिन डी सप्लिमेंट्स घेण्याची शिफारस करतात. आतड्यांचे आरोग्य बिघडल्याने व्हिटॅमिन डीचे शोषण होण्यास अडथळा येतो. आपण अन्न किंवा पूरक पदार्थांमधून जे व्हिटॅमिन डी घेतो, ते आपल्या पोटात शोषले जाते. जर पोटाशी संबंधित कोणताही आजार असेल, जसे की IBS म्हणजेच इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम, सेलिआक डिसीज किंवा क्रोहन डिसीज, तर व्हिटॅमिन डी शरीरात योग्यरित्या पोहोचू शकत नाही आणि त्याची कमतरता उद्भवू शकते. यकृत आणि मूत्रपिंडांचे आरोग्य देखील चांगले असले पाहिजे. यकृत आणि मूत्रपिंड शरीरात व्हिटॅमिन डी सक्रिय करतात. जर यकृत खराब झाले असेल तर ते योग्य प्रमाणात पित्त रस तयार करू शकत नाही, जो व्हिटॅमिन डी शोषण्यास मदत करतो. जर मूत्रपिंड कमकुवत असतील, तर ते शरीरासाठी उपयुक्त असलेल्या व्हिटॅमिन डीचे रूपांतर करू शकत नाहीत. यामुळे, मूत्रपिंडाच्या आजारांनी ग्रस्त असलेल्या लोकांना व्हिटॅमिन डीची कमतरता जाणवते. व्हिटॅमिन डीची कमतरता कशी भरून काढता येईल? डॉ. समित पुरोहित म्हणतात की, सामान्य व्हिटॅमिन डी पातळी राखण्यासाठी भारतीयांना दररोज १ तास सूर्यप्रकाशाची आवश्यकता असते. जर कोणी दररोज सुमारे १ तास उन्हात राहिला, तर व्हिटॅमिन डीची पातळी राखता येते. आपल्या त्वचेचा जो भाग सूर्यप्रकाशाच्या थेट संपर्कात येतो, तो बराचसा भाग व्हिटॅमिन डी तयार करतो. त्यामुळे कपडे घालून उन्हात बसून काही फायदा नाही. तथापि, उन्हाळ्यात दुपारी उन्हात बाहेर जाणे टाळावे. यासाठी या टिप्स फॉलो करा-