दररोज गुळाचा एक तुकडा तुम्हाला अशक्तपणापासून वाचवेल:मासिक पाळी नियमित, गर्भधारणेदरम्यान फायदेशीर; जाणून घ्या कोणी खाऊ नये

‘विंटर सुपरफूड’ मालिकेतील आजचे फूड आहे – गूळ. भारतातील निरोगी जीवन परंपरेचा पाया खूप खोल आहे. आयुर्वेदानुसार, आपल्या स्वयंपाकघरात असलेले सर्व मसाले आणि औषधी वनस्पती अनेक रोगांवर औषध आहेत. त्याचप्रमाणे हिवाळ्यात जवळपास प्रत्येक भारतीय स्वयंपाकघरात गूळ उपलब्ध असतो. त्याचा गुण उष्ण आहे. म्हणूनच याला हिवाळ्यातील सुपरफूड म्हटले जाते. गूळ ही फक्त एक औषधी किंवा गोड पदार्थ नाही. शतकानुशतके प्रचलित असलेल्या भारतीय अन्नपद्धतीचे हे सार आहे. अमेरिकन रसायनशास्त्रज्ञ अल्बर्ट सी. बार्न्स यांनी त्यांच्या ‘ॲग्रिकल्चर ऑफ द शुगरकेन’ या पुस्तकात लिहिले आहे की, इसवी सनपूर्व ६०० च्या सुमारास मलय द्वीपकल्प आणि बर्मा येथून ऊस भारतीय उपखंडात आला. तेव्हापासून येथे गुळाचे उत्पादन होत आहे. सध्या जगातील 70% गुळाचे उत्पादन भारतात होते. गूळ खाल्ल्याने एनर्जी लेव्हल वाढते. अनेक आवश्यक जीवनसत्त्वांसोबत, त्यात लोह, मॅग्नेशियम आणि कॅल्शियम सारखी महत्त्वपूर्ण खनिजे देखील असतात. हे ॲनिमियाचा धोका टाळते आणि सांधेदुखीसाठी अत्यंत फायदेशीर आहे. म्हणूनच आज ‘ विंटर सुपरफूड ‘ मालिकेत आपण गुळाविषयी बोलणार आहोत. गुळाचे पौष्टिक मूल्य काय आहे? त्यात सुक्रोज आणि फ्रक्टोजच्या स्वरूपात साखर असते. त्यामुळे त्याची चव गोड असून ती खाल्ल्याने त्वरित ऊर्जा मिळते. गुळामध्ये शरीरासाठी आवश्यक असलेली जीवनसत्त्वे ए, सी आणि ई असतात. त्यात लोहासह अनेक आवश्यक खनिजे देखील असतात. ग्राफिक पाहा: गूळ खाणे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे जेवणानंतर गुळाचा तुकडा खाणे ही भारतीय आहारातील परंपरा आहे. आता आपल्यात इतकं रुजलंय की मिठाई न खाणारेही गूळ खाण्यास नकार देत नाहीत. त्यामुळे अन्न पचन होण्यास मदत होते. हे यकृत आणि रक्त डिटॉक्स करण्यास देखील मदत करते. त्याची खास गोष्ट म्हणजे ते फुफ्फुस आणि ब्रोन्कियल इन्फेक्शनपासून संरक्षण करते. त्यामुळे जर तुम्ही रोज गूळ खात असाल तर श्वसनाचे आजार होण्याचा धोका कमी होतो. गुळाशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे प्रश्न: साखरेपेक्षा गूळ चांगला पर्याय आहे का? उत्तरः होय, साखरेपेक्षा गूळ खाणे हा थोडा चांगला पर्याय आहे. मात्र, गूळ हा देखील साखरेचा एक प्रकार आहे. त्यात फ्रक्टोज आणि ग्लुकोज देखील असते, त्यामुळे जास्त गूळ खाल्ल्याने आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवू शकतात. प्रश्न: मधुमेही लोक गूळ खाऊ शकतात का? उत्तरः मधुमेही लोकांना त्यांच्या आहारात कमी ग्लायसेमिक पदार्थांचा समावेश करण्याचा सल्ला दिला जातो. गूळ हे उच्च ग्लायसेमिक अन्न आहे. त्यामुळे मधुमेहींनी गूळ खाणे टाळावे किंवा फार कमी प्रमाणात खावे. प्रश्न : गूळ खाल्ल्याने वजन वाढते का? उत्तर : होय, जास्त गूळ खाल्ल्याने वजन वाढू शकते. लोक गूळ हे नैसर्गिक साखर मानून खातात आणि ते त्यांच्या आहार योजनेत अडथळा आणणार नाहीत असे त्यांना वाटते. तर सत्य हे आहे की जास्त गूळ खाल्ल्याने वजन वाढू शकते. गुळामध्ये प्रथिने आणि चरबीसह फ्रक्टोज आणि ग्लुकोज देखील असते. 100 ग्रॅम गुळात अंदाजे 383 कॅलरीज असतात. त्यामुळे गूळ खाण्यापूर्वी मर्यादा लक्षात ठेवा. प्रश्न: गुळ कोणत्याही औषधासह खाणे सुरक्षित आहे का? उत्तर: सामान्यतः, गूळ आणि औषधांमध्ये कोणतीही प्रतिक्रिया नोंदवली गेली नाही. पण तुम्हाला याबद्दल काही शंका असल्यास तुम्ही एकदा डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. प्रश्न: मासिक पाळीच्या काळात गूळ खाल्ल्याने समस्या उद्भवू शकतात? उत्तरः नाही, हे खरे नाही. सत्य हे आहे की गूळ खाल्ल्याने मासिक पाळी नियमित होण्यास मदत होते. यामुळे मासिक पाळीच्या वेदना आणि क्रॅम्पपासून देखील आराम मिळतो. प्रश्न: गर्भधारणेदरम्यान आपण गूळ खाऊ शकतो का? उत्तर: होय, तुम्ही ते नक्कीच खाऊ शकता. गरोदरपणात महिलांना अनेकदा मिठाईची तल्लफ असते. अशा परिस्थितीत गूळ हा आरोग्यदायी पर्याय ठरू शकतो. गूळ हार्मोनल समतोल राखण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे. यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते. हे गर्भधारणेदरम्यान सूज आणि वेदनापासून देखील आराम देते. यामध्ये लोह मुबलक प्रमाणात असते. गर्भधारणेदरम्यान निरोगी रक्त पेशींसाठी हे खूप महत्वाचे आहे. गुळात बॅक्टेरियाविरोधी गुणधर्म असतात. हे रक्त शुद्ध करते आणि संक्रमणापासून संरक्षण करते. याशिवाय हाडांच्या आरोग्यासाठीही ते फायदेशीर आहे. प्रश्न: गूळ खाल्ल्याने संसर्ग होऊ शकतो का? उत्तर: होय, गूळ खाल्ल्याने परजीवी संसर्ग होऊ शकतो. गूळ तयार करताना स्वच्छतेची काळजी न घेतल्यास आतड्यांमध्ये परजीवींचा धोका वाढू शकतो. साधारणपणे, गावांमध्ये अत्यंत स्वच्छतेने गूळ तयार केला जात नाही, त्यामुळे त्यात जंतू असू शकतात. त्यामुळे काही लोकांना गूळ खाल्ल्याने संसर्ग होऊ शकतो. गुळातच बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्म असतो, त्यामुळे संसर्गाची फारच कमी प्रकरणे आढळतात. प्रश्न: गूळ खाल्ल्याने नाकातून रक्त येऊ शकते का? उत्तर : आयुर्वेदानुसार गुळाचा गुण उष्ण असतो. त्यामुळे उन्हाळ्यात जास्त गूळ खाण्यास मनाई आहे. उन्हाळ्यात गूळ खाल्ल्याने नाकातून रक्त येऊ शकते. यामुळे पोटात जळजळ होऊ शकते आणि बद्धकोष्ठता देखील होऊ शकते. प्रश्न : गूळ खाल्ल्याने दात खराब होतात का? उत्तर: होय, इतर शर्करांप्रमाणे, गुळाचे सेवन केल्याने दात किडणे आणि पोकळी निर्माण होऊ शकते. गूळ खाल्ल्यानंतर चांगले दात स्वच्छ केले तर अशी कोणतीही समस्या टाळता येते. जर तुम्ही रात्री गूळ खात असाल तर झोपण्यापूर्वी दात घासावेत. प्रश्न: गूळ खाल्ल्याने काही दुष्परिणाम होऊ शकतात का? उत्तरः होय, गूळ हे उच्च उष्मांक असलेले अन्न आहे. यामुळे वजन वाढू शकते. जर तुम्हाला मधुमेह असेल तर रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते. काही प्रकरणांमध्ये, गूळ खाल्ल्याने अपचन, जुलाब आणि बद्धकोष्ठता होऊ शकते. यामुळे दात किडणे आणि पोकळी निर्माण होऊ शकतात. जे लोक साखर संवेदनशील असतात त्यांना एलर्जीची प्रतिक्रिया असू शकते. प्रश्न : गूळ कोणी खाऊ नये? उत्तर: या लोकांनी गूळ खाऊ नये.