राजकारण: शिवसैनिक आमने-सामने, पक्षातील फुटीमुळे बुलढाण्यातील समीकरणं बदलली, जाधव-खेडेकर लढत

योगेश बडे, बुलढाणा: जिल्ह्याचे घाटाखाली आणि घाटावर असे भौगोलिकदृष्ट्या विभाजन आहे. मराठवाड्यालगतच्या देऊळगाव राजापासून सातपुड्यालगतच्या जळगाव जामोदपर्यंत जिल्ह्यातील दोन टोके जोडणारा हा बुलढाणा लोकसभा मतदारसंघ शिवसेनेचा बालेकिल्ला आहे. मागील २५ वर्षांपासून ही जागा शिवसेनेच्या ताब्यात आहे. मात्र यावेळी चित्र अनेक अर्थांनी वेगळे आहे. शिवसेना दुभंगली आहे. परिणामी या निवडणुकीत दोन्ही शिवसेनेचे उमेदवार आमने-सामने लढण्याच्या तयारीत आहेत. महायुतीकडून शिवसेनेचे विद्यमान खासदार प्रतापराव जाधव हेच चौथ्यांदा उमेदवार राहतील असे संकेत आहे. त्यांच्याविरोधात शिवसेनेने (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे) जुन्या शिवसैनिकाच्या हातात मशाल देऊन मैदानात उतरविण्याची खेळी केली आहे. दोन्ही शिवसेनेसाठी ही प्रतिष्ठेची लढत आहे.

शिवसेनेमध्ये फूट पडल्यानंतर बुलढाणा जिल्ह्यातील खासदार आणि दोन आमदार मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्यासोबत आहेत. नेते पक्ष सोडून गेले असले तरी सच्चे शिवसैनिक उद्धव ठाकरे यांच्यासोबत आहेत, असा दावा उद्धव ठाकरे गटाचे पदाधिकारी करतात. दोन्ही गट जोरदार ताकद लावत आहेत. निवडणुकीच्या रिंगणात दोन्ही शिवसैनिक उतरणार असल्याने महायुतीतील भाजप आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस यांची भूमिका महत्त्वाची ठरेल.

या मतदारसंघात आपल्या चिन्हावर निवडणूक लढविण्यासाठी भाजपचे प्रयत्न आहेत. तर या मतदारसंघात परंपरागत विरोधक असलेली राष्ट्रवादी काँग्रेस पार्टी यांना यंदा युतीतील मित्रपक्षाला मदत करण्याची वेळ आली आहे. ठाकरे गटाच्या उमेदवारासाठी काँग्रेस, राष्ट्रवादी काँग्रेस पार्टी शरदचंद्र पवार आणि आघाडी सहभागी झाले तर वंचित बहुजन आघाडीला शिवसेनेच्या उमेदवारासाठी जोर लावाला लागेल. वंचित आघाडीच्या भूमिकेवर बरेच काही अवलंबून आहे.

सर्व आमदार महायुतीचे

बुलढाणा लोकसभा मतदारसंघात बुलढाणा, सिंदखेडराजा, चिखली, मेहकर, खामगाव व जळगाव जामोद हे सहा विधानसभा मतदारसंघ आहेत. भाजपकडे चिखली, खामगाव आणि जळगाव जामोद हे तीन मतदारसंघ आहेत. शिवसेनेच्या ताब्यात मेहकर आणि बुलढाणा मतदारसंघ आहेत. सिंदखेडराजा मतदारसंघात राष्ट्रवादी काँग्रेसचे आमदार आहे. या लोकसभा मतदारसंघात महायुतीच्या आमदारांचे प्राबल्य आहे. शिवसेना (उबाठा), काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस पार्टी शरदचंद्र पवार या तीनही पक्षांचा या ठिकाणी आमदार नाही.

सलग तीनदा शिवसेना विजयी

बुलढाणा लोकसभा मतदारसंघात मागील तीन टर्मपासून शिवसेनेचे खासदार प्रतापराव जाधव हेच विजयी होत आले आहेत. बुलढाणा मतदारसंघ आधी अनुसूचित जातीसाठी राखीव होता. शिवसेनेचे आनंदराव अडसूळ हेसुद्धा या मतदारसंघातून तीनदा खासदार म्हणून निवडून आले. त्यापूर्वी काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते मुकुल वासनिक यांनी १९८४ आणि १९९१ असे दोनदा या मतदारसंघातून विजय मिळविला. १९८९मध्ये सुखदेव काळे यांच्या विजयाने भाजपनेही हा मतदारसंघ जिंकला होता. आरक्षण निघाल्यानंतर २००९ला हा मतदारसंघ खुला झाला. २००९च्या निवडणुकीत महायुतीकडून शिवसेनेचे प्रतापराव जाधव यांनी राष्ट्रवादीच्या राजेंद्र शिंगणे यांचा २८ हजार मतांनी पराभव केला. या निवडणुकीत बसपच्या वसंतराव दांडगे यांनी ८१ हजाराहून अधिक मते घेतली होती.
राजकारण: उमेदवारीचा मेळ जुळता जुळेना! अमरावतीत इच्छुकांची धडधड कायम
२०१४च्या निवडणुकीत शिवसेनेकडून प्रतापराव जाधव हेच उमेदवार होते. तर राष्ट्रवादी काँग्रेसने जातीय समिकरणाचा आधार घेत कृष्णराव इंगळे यांना मैदानात उतरविले. मात्र इंगळे यांचा दीड लाखांहून अधिक मतांनी पराभव झाला. २०१९च्या निवडणुकीत शिवसेनेकडून प्रतापराव जाधव तिसऱ्यांना रिंगणात होते. राष्ट्रवादी काँग्रेस पार्टीने पुन्हा राजेंद्र शिंगणे यांना मैदानात उतरविले. मात्र जाधव यांनी १ लाख ३३ हजार मतांनी शिंगणे यांचा पराभव केला. या निवडणुकीत वंचित बहुजन आघाडीने अकोला जिल्ह्यातील माजी आमदार बळीराम सिरस्कार यांना बुलढाणा मतदारसंघात उतरवून नवी खेळी केली होती. सिरस्कार यांनी १ लाख ७२ हजार ६२७ एवढी मते घेतली.

जाधव-खेडेकर अशी लढत होणार

शिवसेना पक्षातील फुटीमुळे यंदा बुलढाणा मतदारसंघातील उमेदवारीचे समीकरण बदलले आहे. येथील निवडणूक शिवसेना केंद्रित झाली आहे. प्रतापराव जाधव यांच्याबद्दल मतदारांमध्ये नाराजी असल्याचा सूर विरोधकांकडून आळवला जात असला तरी महायुतीकडून त्यांचीच उमेदवारी निश्चित मानली जात आहे. त्यांच्या विरोधात महाविकास आघाडीकडून शिवसेना (उबाठा) पक्ष माजी जिल्हा परिषद अध्यक्ष प्रा. नरेंद्र खेडेकर यांना मैदानात उतरविण्याच्या तयारीत आहे. पक्षप्रमुख उद्वव ठाकरे यांनी अलीकडेच जिल्ह्यात मेळावा घेऊन त्यांच्या उमेदवारीचे संकेत दिले.

याशिवाय शेतकरी चळवळीतील आंदोलक रविकांत तुपकर हेसुद्धा निवडणूक लढविण्याच्या तयारीत आहेत. दोन शिवसैनिकांच्या लढतीमध्ये ते तिसरा पर्याय ठरू शकतात. सहकार, शिक्षण आणि बँकिंग क्षेत्रातील राधेशाम चांडक यांनी भाजपने उमेदवारी दिली तर निवडणूक लढण्याची इच्छा बोलून दाखविली आहे. संदीप शेळके हे अपक्ष लढण्यासाठी तयारीत आहेत. वंचित बहुजन आघाडीकडून सतीश पवार यांच्या नावाची चर्चा आहे.

प्रचारात बंडखोरीचा मुद्दा गाजणार

यंदाच्या निवडणुकीमध्ये विकासकामांपेक्षा पक्षातील बंडखोरी हाच विषय प्रचारातील मुख्य मुद्दा असेल. शिवसेना (उबाठा) महायुतीच्या उमेदवाराच्या विरोधात हा मुद्दा जोरदारपणे लावून धरतील. मराठा आरक्षण हा विषयही प्रचारात राहील. याशिवाय रखडलेला खामगाव-जालना रेल्वेमार्ग, जिल्ह्यातील एमआयडीसीमध्ये उद्योगांची कमतरता, सिंदखेडराजा विकास आराखड्यातील संथगतीने होणारी कामे, जिगाव प्रकल्पग्रस्तांचे प्रश्न प्रकर्षाने निवडणुकीच्या प्रचारात चर्चेत येतील.